EUSKARAREN LEHEN LEKUKOTASUNAK

Akitaniako lehendabiziko lekukotasunak

100

Erromatar garaian, lehen euskal hitzen lekukotasuna akitanian. Latinez deklinaturik.
Hilerrietan agertu ziren euskarazko inskripzioak dira. Ondorioz, euskararen eta akitaniaren arteko ahaidetasuna.

Gonzalo de Berceo

Jan 1, 1100

Bere lanetan euskarazko hitzak daude. Ondorioz euskararen zabalera.
Bertatik aurrera testuen agerpena.

Nafarroako foruak

Jan 1, 1200

Foruen hizkuntza nafar erromantikoa zen.
Euskal hitzen agerpena

Gorteko gutuna

Jan 2, 1415

Funtzionarien arteko euskarazko gutuna

Literatura idatziaren sorrera

Jan 1, 1500

XVI.mendean hasten da euskal literatura idatzia, literatura landua.
Gizarte hierarkizatuaren bukaera.
Teknologia berriak: Inprenta

Esteban de Garibai

Nov 25, 1533

1533an jaio zen.
1566an Felipe II bibliotekari izendatu.
1592an kronista ereala bihurtu
1599an Madrilen hil zen.

Joan Zumarragako

Jan 1, 1537

Mexikotik Durangora idatzitako gutun honetan Zumarragak muntxaraz dorrea gogoratu.

Bernat Etxepare

Jan 1, 1545

1. urtean jaio zen Sarrasketan. Euskarazko lehen liburua idatzi zuen: Linguae vasconum primitiae. Euskara prosan idazten lehena izan zen.

Joan Perez de Lazarraga

Nov 25, 1548

1548an Larrean jaioa
1402: autorearen heriotza
1567 Bere idatzi baten lehen aurkikuntza Madrilen. Borja Aginalde dokumentalistak aurkitu zuen.

Joanes Leizarraga

Nov 25, 1550

1506an jaio zen Lapurdin eta 1601ean hil zen Bastidan. Hasieran apaiz katoliko zenbaina higanot bihurtu zen 1559an.
Pabeko kontzilioan erreginak Itun Berriaren itzulpena egiteko eskatu zion 1564an. Itzulitako lanak: Jesus Christ Gure Jaunaren testamendu berria...

Literaturaren loratzea

Jan 1, 1800

Euskararengatiko kezka XIX.mendean gertatu zen Euskal Herrian eta orduan gertatu zen literaturaren loratzea.

Errioxako lekukotasunak

Mar 2, 2022

Liburuaren ertzean agertzen diren latinezko testuaren itzulpenak.
Errioxan aurkituak.
Emilianoar glosak deitzen dira.
Ondorioz, garai hartan Errioxan euskaraz mintzatu.