Tijdbalk Geschiedenis

Dame van Brassempouy

20,000 BCE

De archeoloog Piette vond bij de Zuid-Franse Brassempouy een heel bijzonder beeldje. Het was een vrouwenfiguurtje, zo groot als de top van zijn duim, maar met een duidelijk gezicht. Het beeldje was ongeveer 25 000 jaar geleden gemaakt uit de ivoren slagtand van een mammoet. Het is het oudste portret van een mens dat wij kennen. Het beeldje werd gemaakt tijdens de laatste ijstijd.

De ontdekking van de Lascaux

17,000 BCE

Cro-magnonmensen lieten 17000 jaar geleden hun sporen achter in de grot van Lascaux. Door de vondst in 1940 werd deze grot voor archeologen een informatie bron over de prehistorie. Het ziet eruit als een grote onderaardse hal van zo'n 30 bij 12 meter. Aan het einde is een smalle gang. Ze ontdekten hele grote dieren figuren. Ze ontdekten de ene wandschilderingen na de andere.

De grotschilderingen van Lascaux

15,000 BCE

Toen de schilderingen 17 000 jaar geleden werden gemaakt, leefden er in Europa mensen die cro-magnonmensen worden genoemd. Zij lieten hun sporen in de grot achter. Na de ontdekking onderzochten archeologen de sporen en werden de grotten een belangrijke bron van informatie over dit vroege deel van de geschiedenis. Door de schilderingen weten we welke dieren er vroeger in Zuid-Frankrijk leefden.

Einde laatste ijstijd

11,500 BCE

Na de laatste ijstijd ontstonden er toendra's (Een toendra is een gebied zonder bomen aan de rand van het poolgebied) in Nederland. Doordat het heel veel kouder was dan nu, zag Europa er heel anders uit. Over Noord-Europa lag een grote ijskap. De Noordzee was drooggevallen doordat er zoveel ijs op het land lag. Nederland was een poolwoestijn waar geen mens kon leven.

Landbouw wordt uitgevonden

10,000 BCE

Vanaf 10.000 v.C vonden mensen in het Midden-Oosten de akkerbouw en veeteelt uit. De landbouw werd toen verspreid naar Azië, Europa en Afrika. Door de landbouwrevolutie ontstond de landbouwsamenleving, waarin mensen hun eigen voedsel produceren en op een vaste plaats in dorpen leven.

Landbouw elders

8000 BCE

Ook op andere plaatsen in de wereld begonnen mensen met het domesticeren van gewassen en ontstond akkerbouw. Omstreeks 8000 v.C.leerden mensen in China rijst en gierst te verbouwen. Rond 3000 v.C. gingen Chinezen als eersten sojabonen telen. In die tijd werd in India voor het eerst suiker en riet verbouwd. In de rest van de wereld bleef suiker onbekend en werd nog duizenden jaren honing gebruikt.

Nederland na de ijstijd

6000 BCE

De stijging van de temperatuur had tot gevolg dat de planten en dierenwereld veranderde. In Nederland ontstond eerst een toendralandschap van mos, gras en lage struiken, waarop rendierkudden rondtrokken. Maar de temperatuur bleef stijgen en de toendra's verdwenen weer. Rond 6000 v.C. waren het oosten en zuiden van Nederland begroeid met dichte bossen.

Leven bij de rivier

5500 BCE

De jaarlijkse overstroming van de Nijl zorgde voor vruchtbare landbouwgrond langs de rivier en voor een bloeiende landbouw. Dus de Egyptenaren wisten dat ze hun vruchtbare land en bloeiende landbouw te danken hadden aan de rivier de Nijl. De Griekse geschiedschrijver Herodotus noemde Egypte een geschenk van de Nijl. De Nijl stroomt vanuit het zuiden als een zilveren lint door de droge Sahara. Vanaf 5500 v.C. was in de vruchtbare Nijlvallei een landbouwsameneving ontstaan.

Eerste boeren in Nederland.

5000 BCE

Omstreeks 5000 v.C. stichtten de eerste boeren in Nederland hun dorpen op de vruchtbare grond in Zuid-Limburg. De landbouw verspreidde zich daarna heel langzaam. Pas 2000 jaar later was in heel Nederland een landbouwsamenleving ontstaan.

Aanzien en macht

4100 BCE

Het verschil tussen aanzien en macht was ook klein. Dit is onder anderen te zien aan de spullen die ze meekregen in hun graf. Bij het dorp Swifterbant in Flevoland zijn sporen gevonden van mensen die daar omstreeks 4100 v.C., jaren achter elkaar, van de lente tot de herfst woonden. In Swifterbant is een lijk gevonden hij had meer grafgiften in zijn graf dan de anderen. Waarschijnlijk was hij een hoofdman geweest.

Ambachten

3600 BCE

In 1978 werd in Egypte een huis opgegraven met een werkplaats van 4 bij 3,5 meter. In het huis had rond 3600 v.C. een pottenbakker gewoond, die kookpotten maakte voor klanten uit de buurt. Door het landbouwoverschot konden mensen andere dingen doen. ze konden zich specialiseren in een ambacht, zoals pottenbakken, kleren maken of het bewerken van metaal. In boerendorpen kwamen werkplaatsen waar ambachtslieden met de hand allerlei producten maakten.

Hunebedbouwers

3400 BCE

De eerste boeren in Noord-Nederland lieten duidelijke sporen achter in de vorm van hunebedden. Deze naam is bedacht door mensen die dachten dat de bouwwerken gemaakt waren door hunen, een oud woord voor reuzen. In werkelijkheid werden ze vanaf 3400 v.C. gebouwd door boeren die we hunebedbouwers noemen.

Egypte een staat

3000 BCE

Omstreeks 3000 v.C. veroverde koning Narmer, de heerser van Boven-Egypte, Beneden Egypte. Egypte werd hierdoor een land onder een koning. Het was daarmee de eerste grote staat in de wereld met een centraal bestuur. Egyptenaren noemde hun koning een farao. Narmer liet op de grens ban Boven-en Beneden-Egypte een nieuwe hoofdstad bouwen: Memphis (vlak bij Cairo). later werd het zuidelijker gelegen Thebe de hoofdstad. Die stad heet nu Luxor.

Schrift

3000 BCE

Rond 3000 v.C. werd in Egypte het hiërogliefenschrift uitgevonden. hiërogliefen is afgeleid van het Griekse woord voor heilig inkervingen, omdat de tekens in het begin in steen werden uitgesneden. Dit schrift bestond uit honderden kleine tekeningen met een bepaalde betekenis. Een hoofd stond bijvoorbeeld voor het woord volk. Andere tekens stelden een klank voor. Een leeuw stond voor de L-klank. Het hielp vooral bij het besturen van het land en het organiseren van de landbouw.

Monumenten voor de eeuwigheid

2650 BCE

Voor de Farao werden de grootste grafmonumenten gebouwd. Zodra een farao aan de macht kwam, begon het werk aan zijn graf en dodentempel. Vanaf 2650 v.C. lieten de farao's piramides bouwen om in begraven te worden. De grootste staat op de vlakte van Gizeh, bij de toenmalige hoofdstad Memphis. Deze piramide is 146,5 meter hoog; een stuk hoger dan de kerktoren van Nederland, de 112 meter hoge Domtoren in Utrecht.

Andere piramides

2545 BCE

De eerste Egyptische piramide werd in 2650 v.C. gebouwd. De piramide van Cheops is niet de oudste piramide. De farao Djoser gaf 2650 v.C. opdracht voor de bouw van de eerste piramide in Sakkara. Deze piramide heeft een vorm van een enorme trap. in 2545 v.C. werd begonnen met de bouw van de piramide van Cheops. Op de vlakte van Gizeh staan nog twee grote piramides voor de zoon en kleinzoon van Cheops. Rond de piramides zijn kleinere graven en dodentempels. Er zijn in egypte meer dan 100 piramides

Eenheid en verdeeldheid

2300 BCE

Omstreeks 2300 v.C. plunderden nomaden uit de woestijn de Egyptische voorraadschuren. Over de reactie van farao Pepi I staat in een oud-Egyptisch tekst: Toen zijne majesteit optrad tegen de zandbewoners uit het oosten, richtte zijne majesteit een leger op van vele tienduizenden uit heel Egypte. Het leger verwoestte het land van de zandbewoners, plunderde hun forten en stak hun woningen in brand. Naast het tevreden houden van de goden, had de farao de taak om het volk te beschermen en het land.

Praktische wetenschap

1650 BCE

Voor het vaststellen van akkergrenzen vonden ze meetstokken uit en ontwikkelden ze de meetkunde. Meetkunde was ook belangrijk bij het bouwen van piramides, op een papyrusblad uit 1650 v.C. staat een wiskundige berekening van het oppervlak en de hoeken van een piramide. Voor de bouwkunst vonden Egyptenaren hulpmiddelen zoals de tekendriehoek en het waterpas uit.

Abrahm

1600 BCE

Dit verhaal over Mozes staat in de Tenach, het heilige boek van de joden waarin ook hun vroegste geschiedenis is beschreven. Die geschiedenis begon ergens tussen 2000 en 1600 v.C. bij Abraham. Hij leefde als nomade in Mesopotamië (Irak). Abraham had een monotheïstische godsdienst. Hij geloofde dat er maar een almachtige God was. Dat was bijzonder, omdat mensen om hem heen een polytheïstische godsdienst met veel goden had.

De koninkrijken Israël en Juda

1020 BCE

Na de uittocht uit Egypte gingen de joden weer in Kanaan wonen. Daar ontstond rond 1020 v.C. het koninkrijk Israël met Saul als koning. Na hem regeerde eerst David en toen Salomo.Salomo liet rond 960 v.C. een tempel bouwen in de hoofdstad Jeruzalem. Na zijn regering viel het koninkrijk uiteen in meerdere koninkrijken.In 586 v.C. veroverden Babyloniers het gebied. Ze verwoestten de joodse tempel en voerden de joden als slaven af naar Babylon (Irak). In 539 v.C. veroverden de perzen Babylon.