-
8000 BCE
Vruchtbaarheidsritueel in Mesopotamië
Vruchtbaarheidsritueel voor het land, een van de eerst bekende rituelen. -
2500 BCE
Memphite Drama
Eerste toneelstuk, in Egypte. Gaat over de dood en verrijzenis van Osiris. Hij wordt vermoord door zijn broer Set die hem in stukjes over Egypte verspreidt. Zijn zusje Isis zoekt alle stukjes bij elkaar en laat Osiris herleven. Hij moet verder leven in de onderwereld na zijn begrafenis in Abydos. -
1850 BCE
Passiespel van Abydos
Passiespel van Abydos wordt geschreven door Ikhernofert. Het behandelt de begrafenis van Osiris in Abydos. -
850 BCE
Alfabet in Griekenland
Door het alfabet wordt taal een sociale activiteit: debat en retorica. -
534 BCE
Thespis wint Dionysia
Thespis is de eerste echte toneelschrijver en wint in 534 v. Chr. de Stadsdionysia, een festival ter ere van Dionysos. Hij voegt dialooglijnen en de proloog toe aan toneelstukken, waardoor de tragedie ontstaat. Ook voegt Thespis acteurs toe, naast het al bestaande koor. -
Period: 525 BCE to 456 BCE
Aeschylos
-
Period: 496 BCE to 406 BCE
Sophocles
-
487 BCE
Toevoeging komedie aan Stadsdionysia
De komedie wordt toegevoegd aan de Stadsdionysia. -
Period: 480 BCE to 406 BCE
Euripides
-
Period: 445 BCE to 385 BCE
Aristophanes
-
Period: 384 BCE to 322 BCE
Aristoteles
-
330 BCE
Stenen zitplaatsen in Theatron
De houten zitplaatsen in het Griekse Theatron worden vervangen door stenen zitplaatsen. -
Period: 254 BCE to 184 BCE
Plautus
-
Period: 195 BCE to 159 BCE
Terentius
-
Period: 59 BCE to 17
Livius
-
55 BCE
Theater van Pompeius
Theater van Pompeius is het eerste stenen theater in Rome. De paradoi verdwijnen en maken plaats voor de vomitoria (stenen zij-ingangen). Ook komen er vela in het theater, een soort luifels om het publiek verkoeling te geven. -
Period: 5 BCE to 65
Seneca
-
476
Val van het West-Romeinse Rijk
De Val van het Romeinse Rijk. Het theater verdwijnt hierdoor, slechts enkele kleine, nomadische gezelschappen blijven over. -
Period: 935 to 1002
Hrosvitha
-
1150
Onstaan Hanzesteden
Midden twaalfde eeuw ontstaan de Hanzesteden. De handel en industrie bloeien op. Theater treedt buiten de kerk en wordt spectaculairder door de gilden die het theater op zich nemen. Tevens komt het Corpus Christi festival op, waarbij alle belangrijke dagen van de katholieke kalender een eigen toneelstukje krijgen. -
1216
Verbod op drama binnen de kerk
Er komt een verbod op drama binnen de kerk. Het theater treedt buiten de kerk en zo kan het lithurgisch drama verspreid worden. Het Latijn wordt langzaam vervangen door de volkstaal. -
1350
7 bliscappen van Maria
De 7 bliscappen van Maria vormen samen een cyclus van zeven jaar. Elk jaar wordt één bliscap gespeeld in Brussel door gilden. Dit vindt ongeveer halverwege de veertiende eeuw plaats. -
Period: 1400 to
De Rederijkers in de Nederlanden
-
1453
Val van het Oost-Romeinse Rijk
Het Oost-Romeinse Rijk valt en wordt het Osmaanse rijk. Veel intellectuelen vluchten naar West-Europa, waardoor een deel van de literatuur bewaard kan blijven. -
1486
De Architectura
Vitruvius schrijft De Architectura. Dit boek vormt later een basis voor veel scenografie en architectuur. -
1517
95 stellingen
Luther spijkert zijn 95 stellingen aan de deur van de kerk in Witterberg. Hierin kaart hij aan wat er misgaat in de katholieke kerk. -
1517
De Eglentier
Het begin van de rederijkerskamer De Eglentier. Deze kamer schrijft vooral klassieke tragedies. -
1534
Act of Supremacy
Met de Act of Supremacy wordt de Anglicaanse kerk de staatsgodsdienst in Engeland en wordt koning Hendrik VIII het hoofd van de Anglicaanse kerk. Nu kan hij scheiden van zijn vrouw en opnieuw trouwen. -
Period: 1536 to
Bernardo Buontalenti
-
Period: 1545 to 1563
Concilie van Trente
De zeven sacramenten en geloofslijnen binnen de katholieke kerk worden bevestigd. -
1559
Verbod op religieuze en politieke onderwerpen
In het Engelse theater wordt een verbod op politieke en religieuze onderwerpen doorgevoerd. -
Period: 1562 to
Lope de Vega
-
Period: 1564 to
Christopher Marlowe
-
Period: 1564 to
Shakespeare
-
1566
Beeldenstorm
Beeldenstorm in de Nederlanden. -
1572
Verplichting verbonden te zijn aan een edelman/vrouw
In het Engelse theater wordt de verplichting ingevoerd voor gezelschappen om verbonden te zijn aan een edelman of -vrouw. -
1572
Bartholomeusnacht
De hugenoten worden in heel Frankrijk massaal vermoord. -
1574
Koninlijk patent voor Leicester's men
Het theatergezelschap Leicester's men krijgt het koninklijk patent. Zij mogen als enige gezelschap voor het koningshuis spelen. -
1574
Eerste permanente theater in Sevilla, Spanje
Het eerste permanente theater van Spanje wordt in Sevilla gebouwd. Het is ontworpen door Bellini. -
1575
The Theatre
The Theatre is het eerste permanente theater in Londen. -
1579
Corral de la Crus
Corral de la Crus is het eerste permanente theater in Madrid, Spanje. -
Theatro Olimpico
Theatro Olimpico is het renaissancetheater voor de tragedie. -
Val van Antwerpen
Met de Val van Antwerpen valt Antwerpen terug in de handen van Spanje. Veel Zuid-Nederlanders vluchten naar het noorden, vooral naar Amsterdam. Zo komt onder andere Joost van den Vondel naar Amsterdam. -
Overwinning op de Spaanse Armada
Filips II stuurt de Spaanse Armada naar Engeland waar dan de katholieke Elizabeth I regeert. Als zij de katholieke Maria Stuart laat onthoofden, is dit voor Filips II de druppel en stuurt hij de Spaanse Armada. De Engelsen verslaan de Spaanse Armada. -
Theater van Sabbioneta
Het theater van Sabbioneta is het renaissancetheater voor de komedie. -
Lord Chamberlain's men
Shakespeares theatergezelschap Lord Chamberlain's men ontstaat. -
Admiral's men
Het toneelgezelschap Admiral's men ontstaat. -
Het Wit Lavendel
Het begin van de rederijkerskamer Het Wit Lavendel. Deze rederijkerskamer bestaat vooral uit gevluchte Zuid-Nederlanders, waaronder Joost van den Vondel. Zij schrijven tragedies die gebaseerd zijn op de bijbel. -
Edict van Nantes
Het Edict van Nantes zorgt voor meer rechten voor de protestanten in Frankrijk. Hierdoor keert de rust in Frankrijk terug. -
Period: to
Calderon de la Barca
-
Period: to
Jacobean drama
-
Gunpowder plot
De Gunpowder plot is een poging geweest op het Engelse parlement en daarbij de koning Jacobus I op de blazen. -
Period: to
Pierre Corneille
-
Breuk binnen de Eglentier/stichting Nederduytsche Academie
De Eglentier breekt op in twee delen. Aan de ene kant staat Theodore Rodenburgh die verder wil met vertalingen en buitenlandse invloeden. Hij blijft de Eglentier. Aan de andere kant staan Hooft, Coster en Bredero die dat absoluut niet willen en daarom de Nederduytsche academie stichten. -
Period: to
Synode van Dordrecht
In de Synode van Dordrecht wordt besloten tot de Dordtse leerregels ten goede van de contraremonstranten (die voor centralisatie zijn, Maurits' kant). -
Theatro Farnese
Dit is het eerste theater in barokstijl met een prosceniumboog. -
Bredero overlijdt
Bredero overlijdt en hiermee begint het einde van de Nederduytsche Academie. -
Publiekelijke terechtstelling van Johan van Oldenbarneveldt
Johan van Oldenbarneveldt wordt publiekelijk terechtgesteld door Maurits van Nassau. -
Hierusalem verwoest
Belangrijk stuk van Joost van den Vondel. Het behandelt het Jodenvraagstuk en geeft aan hoe de onderlinge twisten bij de joden kunnen leiden tot de neergang van Amsterdam. Tevens draagt hij dit stuk op aan P.C. Hooft die de remonstranten altijd heeft gesteund (hij is ervan overtuigd dat de decentralisatie voor alle welvaart heeft gezorgd) en is dit stuk een soort stil protest tegen de publiekelijke terechtstelling van Johan van Oldenbarneveldt. -
Sluiting van de Nederduytsche Academie
De Nederduytsche Academie heeft last van politieke weerstand en de interne problematiek van het stadsbestuur van Amsterdam. Samen met de dood van Bredero in 1618 zorgt dit voor de sluiting van de academie. -
Period: to
Molière
-
The First Folio
The First Folio wordt uitgegeven door twee acteurs van Shakespeares toneelgezelschap. In dit boekje staat een deel van Shakespeares teksten die op deze manier overgeleverd zijn. -
Period: to
Caroline drama
-
Eerste permanente theatergezelschap in Parijs
Het eerste theatergezelschap dat zich permanent mag vestigen in Parijs. -
De Amsterdamsche Kamer
De Eglentier en Het Wit Lavendel komen fuseren tot De Amsterdamsche Kamer. -
Académie française
De Académie française wordt gesticht door kardinaal Richelieu. Dit wordt een soort politie/culturele ambassade die zorgt dat alle toneelstukken aan de neoclassicistische regels voldoen. -
Le cid
Stuk van Pierre Corneille. Dit stuk valt niet goed bij de Académie; het voldoet niet goed genoeg aan de neoclassicistische regels. -
Eerste Amsterdamse Schouwburg
De eerste Amsterdamse Schouwburg van hout wordt gebouwd. -
Opening Schouwburg Amsterdam
De eerste Amsterdamse Schouwburg wordt geopend met Gijsbrecht van Amstel van Joost van den Vondel. -
Period: to
Jean Racine
-
Palais cardinal
Dit is het eerste permanente theater met een prosceniumboog in Frankrijk. Richelieu heeft dit laten bouwen. Later wordt dit het Palais Royal. -
Period: to
Alle theaters in Londen gesloten
-
Period: to
Lodewijk XIV
-
Verdrag van Münster
Met het Verdrag van Münster eindigt de Tachtigjarige oorlog. Voor de viering van dit verdrag schrijft Vondel een stuk. -
Ballet de la Nuit
In dit ballet van het Ballets d'entrées danst koning Lodewijk XIV ook mee. Het stuk duurt twaalf uur en de koning is de zon. -
Dood Molière
Molière overlijdt en Lully neemt het hoftheater van hem over. Tevens fuseert Molières gezelschap in dit jaar met het gezelschap Théâtre du Marais tot Rue Guénégaud. -
Actrice De Bourgogne stapt over naar Rue Guénégaud
De belangrijkste actrice van het gezelschap De Bourgogne stapt over naar Rue Guénégaud. Dikke paniek bij De Bourgogne. -
Comédie française
Rue Guénégaud en De Bourgogne fuseren samen tot Comédie française nadat de belangrijkste actrice van De Bourgogne is overgestapt naar Rue Guénegaud in 1779. -
Ongeldig verklaren van Edict van Nantes
Het Edict van Nantes wordt ongeldig verklaard. Hiermee stort de volledige culturele wereld van Frankrijk in en ontstaat een nieuwe emigratiegolf naar Nederland. Frankrijk verliest hierdoor haar positie als culturele macht. -
Brand schouwburg
De Amsterdamse Schouwburg brandt af. -
Nieuwe Schouwburg
Er wordt een nieuwe, opnieuw houten, schouwburg geopend. -
Meer brand in de schouwburg
De nieuwe schouwburg wordt nu veranderd in een stenen schouwburg, in plaats van hout. Na deze verandering brandt de schouwburg alsnog af.