-
Period: to
Norsk politikk
-
Noreg får ei eiga grunnlov
Noreg lagte sin grunnlov 17 mai 1814. Det var mannen Kristian Fredrik som fekk Noreg til å lage grunnlova si. Han hadde sent eit brev til Noreg og klart og over tale dei til å velge han som konge. Han klarte det og. Det var 112 menn med å lagde grunnloven. Ingen av dei som var med hadde lagt ei grunnlov før. Dei som lagde var sterkt innspirete av den franske revolusjon og den amerikanske grunnlov. -
Noreg går inn i union med Sverige
4 november går Noreg inn i ein union med Sverige. Sverige vant etter bare to uker over Noreg. Noreg hadde mysta mangen soldater etter første verdenskrig. Men Noreg hadde fårsatt grunnlova si. Då var det kong Carl XIII som vart konge over Noreg da. -
Parlamentarisme
I 1872 sa stortinget ja til at statrådene skulle få ha adgang til stortingsforhandlingane. Det hadde blitt tatt opp i 1830 men slo ikkje i gjennom før i 1872. Det blei også bestemt at viss ikkje at regjeringen fekk fleirtal røyst på stortinget så måtte regjeringen gå av. Regjeringen sidan 1814 hadde blitt valgt av kongen med at stortinget kunne si sin mening -
Ny Stadminister
Når Noreg hadde fått parlamentarisme får vart Johan Sverdrup stadminister. Sverdrup hadde kjempa i mangen år får at stortinget skulle få meir makt. Makta vart fordelt på stortinget,regjeringa og domstolane. Etter dette fekk folket meir makt. -
Partia blir danna
I 1884 blir partia danna. Det blir danna høgre og venstre. Det venstre stod får var at stortinget skulle få meir makt en det allerede har. Og høgre ville at makta skulle vere lik akkuratt som den var. -
Unionskrise
Denne saka blei dei diskusjon mellom stortinget og kongen. Stortinget var ikkje nøgd med korleis dei blei sikra utenlands. Det var når normendene skulle selje noko utlands så trøng dei støtte av ambasadørene,og dei var som regel svenske.Noreg bestmte derfor at Norge skulle ha sine egne konsular.Dei skulle hjelpe norske handels folk. Kong Oskar 2 likte ikkje det så derfor sa han nei. Til slutt gjekk regjeringa i protest.Oskar fekk eit problem fordi han kunne ikkje styre Noreg utan ein regjering. -
Kongen går av
Statsministeren i Noreg håpa på at nå skulle Noreg bli eit fritt land, og at han skulle få lov til å styre Noreg. Michelsen sente ei erklæring til stortinget den 7 juni 1905. i erklæringa sto det at kongen ikkje klarte å danne ei regjering med støtte av stortinget så nå kunne han ikkje lenger vere konge over Noreg. -
Sommeren 1905
Sommern 1905 skulle folket røysta ja eller nei til unionsopplysing. 85 prosent av folke hadde røysta. Det vil alltså sei menn over 25 år. Det var mangen som kom og stemte. Og det var ein stor forskjell på dei som ville og dei som ikkje ville. Noreg skulle bryte unionen med Sverige. Det var bare 185 menn som røysta mot. Noreg og Sverige blei einige om å gjer slutt på unionen. -
Etter Unionen
Etter unionen trengte Noreg ein statsoverhovud, ein konge eller ein president.Dette måtte skje rask får å unngå uro.Fleirtall velgte monarki.Dei fleste landa i Europa har monarki og Noreg treng støstte fra andre kongedømme.Prins Carl var ein god kandidat. Han var veslebroen til den danske kronprinsen og var gift med prinsesse Maud fra England.Prins Carl takka ja men ville at folket skulle vejle han.Folket ville ha Carl som konge så då vart han den nye kongen over Noreg.Han bytta navn til Haakon.