ANTZINAROA

Aurreneko hiri-estatuak

3500 BCE

Ilgora Emankorrean.
Mesopotamia: Tigris eta Eufrates: nekazaritza-produktuen ekoizpena handitu zen. Hiri handiak > artisautza eta merkataritza. Gizartea konplexuagoa > lehen estatu-formak. Hiri-estatu: Ur, Uruk, Eridu edo Lagash.
labore-lur eta soro ere. Hiriek inguruko lurrak kontrolatzen zituzten, independenteak ziren, eta errege batek agintzen zuen hiri bakoitzean.

sumer

Period: 3500 BCE to 2000 BCE

-behe mesopotamia
-nekazarien kultura garraintzu bat garatu
-zenbat hiri handi,estatu independente,
-ur, uruk,erindu,lagash
-jauregi batean
-tenplu baten
-Lehen errege haiek botere politikoa eta militarra zuten, bai eta erlijio-boterea ere. Haien eginbeharra ordena bermatzea eta jainko-jainkosen izenean gobernatzea zen.

IDAZKERA KUNEIFORMEA

3300 BCE

Idazkera kuneiformea Mesopotamian garatu zen. Silaba baten balio fonetikoa zuten zeinuetan oinarritzen zen. 2 000 zeinu inguru zituzten, eta zeinu horietako 600 erabiltzen zituzten gehien. Idazteko puntzoi baten bidez ebakidurak egiten ziren buztinezko oholtxo umel batean; ondoren, eguzkitan lehortzen zuten.

idazkera mesopotamian

3300 BCE

IDAZKERA KUNEIFORMEA
Silaba oinarritzen zen.
2 000 zeinu inguru zituzten
600 erabiltzen zituzten gehien. Idazteko puntzoi baten bidez ebakidurak egiten ziren buztinezko oholtxo umel batean; ondoren, eguzkitan lehortzen zuten.

Idazkeraren sorrera

Period: 3300 BCE to 3150 BCE

Mesopotamiako hirietan, K.a. 3300. urtearen inguruan hasi ziren idazten, eta Egipton, aurreraxeago, K.a. 3150. urtearen inguruan. Mesopotamian idazkera kuneiformea erabiltzen zuten; Egipton, berriz, idazkera hieroglifikoa.Lehen idazkiak oharrak izaten ziren.

Idazkera Egipton

3150 BCE

IDAZKERA HIEROGLIFIKOA
- hitzak eta ideiak irudien edo piktogramen bidez .
- Testu ofizialetan eta erlijio-testuetan
-harri gainean edo hormetan zizelkatzen eta margotzen zuten. sinplifikatuago bat erabiltzen zuten papiro, ehun edo zur gainean idazteko: idazkera hieratikoa.

IDAZKERA HIEROGLIFIKOA

3150 BCE

Egiptoarrek sortu zuten idazkera hieroglifikoa. Idazkera horretan, soinuak, hitzak eta ideiak irudien edo piktogramen bidez adierazten zituzten. Testu ofizialetan eta erlijio-testuetan erabiltzen zuten, eta harri gainean edo hormetan zizelkatzen eta margotzen zuten. Forma sinplifikatuago bat erabiltzen zuten papiro, ehun edo zur gainean idazteko: idazkera hieratikoa.

Egiptoren batasuna

3000 BCE

Egipto ibai handi batek zeharkatzen duen basamortu handi bat da. Ibai hori Nilo ibaia da, eta Tanganyika aintzirako lurralde euritsuetan jaiotzen da. Egipton bi eskualde bereizten dira: Egipto Beherea, Niloren deltan dagoen haran zabala, eta Egipto Garaia: eremu idorra zen, eta hartan, ibaiaren ertzeko lur-zerrenda estuan baino ezin zen bizi. K.a. V. milurtekoan, Egiptoko lurralde osoan sakabanatuta bizi ziren tribuak Niloren ertzetan kontzentratu ziren. Aurrerago, K.a. 3000. urtean

GIZAKO ESFINGEA

2500 BCE

Gizako Esfingea dimentsio handikoa da eta Kefren faraoiaren piramidea zaintzeko eraiki zen. Esfingeak lehoi gorputza eta gizaki-burua ditu, indarraren eta boterearen zeinu, eta faraoiaren ezaugarri. Antzina, margo biziekin margotuta zegoen.

Minostar kultura

2500 BCE

Kreta uhartean Uharte hartan, jauregi eder ugariko hiri bat gailendu zen, batetik bat : Knosos.

Hipogeoa

1922 BCE

Hilobiak arpilatzeetatik eta lapurretetatik babesteko, hipogeoak eraiki zituzten. Hilobi-ganbera handiak ziren, lurpean eraikitzen zituzten, eta pintura askoz apaintzen zituzten. Multzo interesgarriena Tebasetik (Luxor) gertu dagoen Erregeen harana da. Nabarmentzekoa da Tutankamonen hilobia; izan ere, ukitu gabe aurkitu zuten

BABILONIA

1800 BCE

HAMMURABIREN KODEA

1750 BCE

Hammurabi Babiloniako errege izan zen garaian (K.a. 1750), ezagutzen den lehen lege-kodea egin zen. Gizon batek: Beste gizon bati, frogarik izan gabe, hilketa bat leporatzen baldin badio, heriotza-zigorra izango du.
Lapurtzen baldin badu, heriotza-zigorra izango du.
Aita jotzen baldin badu, eskua moztuko zaio.
Beste gizon baten semeari begia ateratzen baldin badio, begia aterako zaio.
Justiziarekin gairen bat duen hiritarrak

Mizenastar kultura

Period: 1600 BCE to 1200 BCE

Peloponesos Akeoek.

ASIRIARREK

1300 BCE

MemoArt: Pintura eta eskultura

1279 BCE

Egiptoko pinturek eta eskulturek ezaugarri aldaezin batzuk izan zituzten mendeetan zehar: Irudi planoak irudikatzen dituzte, perspektibarik eta sakontasunik gabe. Pertsonaia nagusiak besteak baino handiagoak dira. Izaera sinbolikoa duten erlijio-eszenak irudikatzen dituzte, bai eta xehetasun handiz egindako eguneroko bizitzako eszenak ere.

Greziarrek Enporion

575 BCE

Perikles

Period: 495 BCE to 429 BCE

Gerra Medikoak

Period: 492 BCE to 449 BCE

Granikoko gudua

334 BCE

ISSOSKO GUDUA

333 BCE

Alexandra eraiki zuten

331 BCE

Gaugamelako gudua.

331 BCE

Alexandrok Persiako inperioa inbaditu eta hango hiri handiak konkistatu zituen (Susa eta Persepolis). , behin betiko garaitu zuen Dario (K.a. 331).

Kartago Nova

228 BCE

Gobernu-forma berria

27 BCE

-. Oktaviok Augusto izendatu.
- Jainko-jainkosek hautatua.

Alexandra Handia

Period: 356 to 323

-Flipo mazedoniak erregearen semea
-aristoteles filosofoa irakasle homoreren lanak mirestu heroi izan nahi
-Aita hiltzean healde gehiena konkistatua monarkia armada boteretsua
-Dario iii a persiar erregearen kontra: kanpaina militarra
-33 urterekin

Peloponeseko gerrak

Period: 431 to 404

Esparta ez ados Atenasen hegemoniarekin > Peloponeseko Liga sortu. Atenas erabat suntsituta aliatuak ere bai.
Hiri asko tiranoen eskutan

Deloko Liga

477

• Zenbat hirire elkartea.
• Persiarrek berriro eraso egin ziezaieketela eta, badaezpada ere militarki antolatzeko sortu zzuten.
• Atenas buru zurla.
• Polis bakoitza ontziak eta dirua jarri.
• Atenas zergak biltzeaz arduratu delos uhartean gorde delosko altxorra.