-
Fernando VII.aren heriotza
Isabel haur bat izanik, bere ama Mº Kristinak hartu zuen erreginaordetza
-Gerra zibil bat piztu: GERRA KARLISTA -
Period: to
ISABEL II.AREN ADIN-TXIKITASUNA (1833-1843)
Fernando VII hil zenean, Isabelek 3 urte bakarrik zituen. -
Period: to
Lehen Karlistada
-Isabelinoak vs. Karlistak
-Liberalismoa vs absolutismoa
-EHn oso garrantzitsua
-Bergarako besarkadaren ondoren beste urte betez luzatu -
Period: to
Mª Kristinaren erreginaordetza
-
Period: to
Liberal moderatuak (1833-36)
Martínez de la Rosa. Errege Estatutua onartu (1834) -Gorte estamental eta gorte liberalen nahasketa
-Goi ganbera erregeak aukeratu
-Behe ganbera sufragio zentsitarioz
-Erregearen botere politiko handia -
Errege Estatutua
-
Mendizabalen desamortizazioa
Nekazaritza erreforma: Absolutismotik zetorren jabegoa kendu eta jabego pribatua ezarri.
-Jaurgoak ezabatu
-Maiorazkoak kendu
-Elizaren lurrak desamortizatu enkante publikoan salduz -
Period: to
Liberal progresistak (1836-37)
La Granjako altxamenduaren ondorioz. Calatrava eta Mendizabal buru.
-Sistema liberalaren oinarriak finkatu
-Ekonomiaren liberalizazioa
---Mesta kendu, aduanak kostaldera. Kapitalismoaren oinarriak finkatu
-1836 Mendizabalen desamortizazioa
-1837ko Konstituzioa -
La Granjako altxamendua
Progresisten altxamendua Errege Estatutuaren aurka. Ondorioa: Mª Kristina behartu 1812ko Konstituzioa onartzera eta Calatrava eta Mendizabal gobernu berrian izendatzera -
1837ko Konstituzioa
Izaera moderatua. Ezaugarriak:
-subiranotasun nazionala
-estatuaren izaera konfesionala
-botere banaketa
---Legegilea (Gorteak eta Erregeak)
----Senatua: erregeak aukeratu
----Kongresua: sufragio zentsitarioa
---Betearazlea (Erregeak eta berak aukeratutako gobernuak)
---Judiziala (Justizia Auzitegiak)
-Adierazpen askatasuna
-Elkartzeko askatasuna
-Sufragio zentsitarioa -
Period: to
Liberal moderatuak (1837-40)
Hauteskundeak irabazi.
-Aurreko gobernuaren ekimenak gelditu (desamortizazioa)
-Udal Legea
-Progresistak lege honen aurka
---Altxamendua.---Espartero ezarri erreginaorde. Mª Kristina erbesteratu -
Bergarako Besarkada
I. Gerra karlistaren amaiera: (Espartero-Maroto)
-karlistek Isabel II eta 1837ko Konstituzioa onartu
-Liberalek euskal foruak onartu (konstituzioaren barnean)
-Ofizial karlistak armada liberalean sartu -
Udal Legea
Erregeak hirietako alkateak aukeratu. -Progresistak lege honen aurka. Altxamendua antolatu eta Mª Kristina erbesteratu eta Espartero ezarri erreginaorde moduan -
Period: to
Esparteroren erreginaordetza
Hasieran neurri liberal progresistak
-Prentsa, elkartzeko askatasuna
-Poitika ekonomiko liberala
---Honen aurka Bartzelonako altxamendua
---Errepresioa
-Ondoren, jarrera autoritarioa
-Narváez eta O´donnell jeneralek estatu-kolpea.
Espartero erbesteratu -
Bartzelonako altxamendua
Neurri liberalen aurkako altxamendua -
Period: to
ISABEL II.AREN ERREGINALDIA (1844-1868)
adin nagusi egin 13 urterekin -
Isabel II.a Espainiako Erregina izendatu
Isabel II erregina moduan izendatu adin nagusiko eginez, 13 urterekin -
1844ko Hauteskundeak
Liberal moderatuek irabazi. Narváez -
Period: to
Hamarkada moderatua
1844ko hauteskundeak irabazi.
-Estatu liberalaren eraikuntza
-1845ko Konstituzioa
-1851 Vatikanoarekin konkordatua
-Erreforma nagusiak:
---Administrazio Publikoaren Erreforma.
---Zerga erreforma (1845) Kontsumoaren gaineko zerga
---Lege Erreforma: Zigor Kodea (1848), Kode Zibila (1850)
-Guardia zibila sortu (1844)
-Hezkuntza publikoa arautu
-Gobernuaren krisia:
---zor publiko handia, Herri matxinadak, II. Gerra Karlista
-Progresista eta demokratak altxatu -
1845ko Konstituzioa
Ezaugarriak:
-Izaera moderatua
-Subiranotasun partekatua (Erregea eta Gorteak)
-Botere banaketa
-Gortea bi ganberaz (Senatua eta Kongresua)
-Estatuaren konfesionaltasuna
-Zentralismo administratiboa -
Period: to
Bigarren karlistaldia
Katalunian -
Vatikanoarekin Konkordatua
Vatikanoarekin harremanak hobetzeko, Espainiak eliza katolikoaren pribilegioak mantendu (hezkuntza katolikoa, konfesionaltasuna...) -
O´ddonell-en altxamendua
Liberal progresistak, demokratak, errepublikazaleak eta herri sektoreak. -Hamarkada moderatuarekin amaitu
-Biurteko progresista hasi -
Manzanareseko Manifestua
Erreforma liberal sakonagoak egiteko aldarrikapenak:
-zergak jaiisteko
-sufragio kopurua igotzeko
-Erreginak presio talderik ez izateko -
Batasun Liberalaren sorrera
O´donnellek. Progresistak baino moderatuagoak eta moderatuak baino progresistagoak -
Period: to
Biurteko progresista
O´donnellen altxamenduaren ondorioz
-Manzanaresko manifestua (1854)
-Gobernu progresista. Espartero (presidente), O´donnel (Gerra Ministro)
-Madozen desamortizazioa
-Trenbide Lege Orokorra
-Ekonomiaren modernizazioaren saiakera
-Altxamenduak gobernuaren aurka (nekazariak eta kataluniako langileak)
---Errepresioa erabili, ondorioz:
----Gobernuaren zatiketa Espartero vs O´ddonell (Isabel II.aren babesarekin estatu kolpea eman) -
Madozen desamortizazioa
Elizaren eta batez ere, herri lurrak enkantean saldu -
Trenbide Lege Orokorra
Trenbide sarea sustatzeko legea -
O´donnelen estatu kolpea
Gobernuaren zatiketa zela eta (Espartero vs O´donnell), Isabel II.ak O´donnell babestu eta estatu kolpea eman.
-Biurteko progresistaren amaiera -
Period: to
Monarkiaren gainbehera
-
Period: to
Narváezen gobernu moderatua
-Maiorazkoa berrezarri
-Elizaren desamortizazioak gelditu
-Sufragio kopurua murriztu
-Moyano Legea
--Narváez eta Isabel IIaren arteko desadostasunagatik Narváez kendu eta O´ddonnel jarri. -
Moyano Legea
Espainiako Lehen Hezkuntza legea.
-Alfabetizazio kopurua handitzeko eta sistema publikoa ezartzeko
-Hiru etapa: Lehen Hezkuntza, Bigarren Hezkuntza eta Unibertsitatea -
Period: to
O´ddonellen gobernu unionista
-Barne politikan giro lasaia
-Biurteko progresistako neurri ekonomikoak jarri (trenbidea, desamortizazio zibilak, errepideak...): Hazkundea
-Kanpo politika militar inperialista
---Kontxintxina (1858-62)
---Maroko (1859-60)
---Mexiko (1862) -
Period: to
Isabel II.aren azken krisia
Gobernu moderatua: Izaera diktatoriala: errepresioa.
-Erregina eta elizaren boterea handitu
-1866 San Gileko altxamendua Isabel II.aren aurka (miltarrak eta herritarrak)
-Errepresioagatik altxamenduaren porrota
-Liberal progresistak, unionistak, demokratak eta errepublikazaleak Otendeko Ituna sinatu Isabel II kentzeko
-1868an armada altxatu eta Isabel II erbesteratu -
Ostendeko Ituna
Liberal progresistak, demokratak, unionistak eta errepublikazaleak sinatu Isabel II.a kentzeko. -
Isabel II.a erbesteratu
Ostendeko Itunaren ondorioz, 1868an armada altxatu eta Isabel II erbesteratu -
Period: to
SEIURTEKO DEMOKRATIKOA (1868-1874)
-
Period: to
Gloriosa Iraultza
-Arrazoiak:
--Krisi finantzarioa
--Industria krisia
--Uzta txarrek gariaren prezioa igo
--Sistema politiko ustela
-Prim jenerala (Cadizen hasi eta Espainiara hedatu)
-Batzar Iraultzaileak ezarri
-Behin-behineko gobernua (unionista eta progresistak)
Hauteskundeak (sufragio unibertsal maskulinoa) Progresistek irabazi
-1869ko Konstituzioa
-Erreforma ekonomikoak:
--Txanpon bakarra inperioan
--Meatzaritza Legea
-Oposizioa (Karlistak, liberal moderatuak, errepublikanoak, herri sektoreak, Kuba) -
Period: to
Hamar Urteetako Gerra
-
1869ko Konstituzioa
Izaera aurrerakoia.
Ezaugarriak:
-Subiranotasun nazionala
-Botere banaketa
---Legegilea (Senatua eta Kongresua eta Erregea)
---Betearazlea (gobernua eta Erregea)
---Judiziala (auzitegiek)
-Estatu konfesionala
-Deszentralizazioa
-Sufragio unibertsal maskulinoa
-Manifestatzeko, biltzeko eta elkartzeko askatasuna
-Adierazpen, irakaskuntza eta erlijio askatasuna -
Period: to
Amadeo I.a Savoiakoaren Monarkia
Errege berri bat behar. Prim-ek Amadeo italiarra aukeratu
-Ezegonkortasun politikoa
-Babes falta: errepublikanoak, herri sektoreak, liberal moderatuak (Borboidarren alde), eliza katolikoa, karlistak (Karlos VII)
-Prim-en aurkako atentatua (1870) -
Period: to
Hirugarren karlistaldia
-
Amadeo I.aren dimisioa
Gatazka askoko egoera zela eta, Amadeok dimisioa eskatu -
Period: to
I. Errepublika
I Errepublika aldarrikatu Gorteetan
-Pi i Margall gidari
-Konstituzio proiektua: 69ko Konstituzioa aldaketekin: Estatu forma errepublika federala eta Estatu laikoa
-Gatazkak
--III. Karlistada
---Kantonalismoa
-----Pi i Margallen dimisioa: Salmeron jarri: errepresioa
-----Salmeronen dimisioa: Castelar jarri (kontserbadorea)
-Paviaren estatu-kolpea
-Martinez Camposen estatu-kolpea
-Alfontso XII jarri errege moduan -
Period: to
Kantonalismoa
-
Pavia jeneralaren estatu kolpea
Castelarren aurka, Guardia Zibilarekin. Ondorioa:
-botere politikoa Serranoren esku
-gobernua progresista eta unionistak osatu
-Errepublika autoritarioa
---Federalisten ilegalizazioa
---Langile mugimenduen ilegalizazioa
---Prentsa zentsura
---1869 Konstituzioko askatasunak bertan behera
---Errepresio handia -
Martinez Camposen estatu kolpea
Burgesak, Eliza, Aristokrazia, liberal moderatuak eta armadaren sektore batek Borboidarren berrezarkuntza nahi. I. Errepublikaren amaiera -
Alfontso XII.a errege izendatu
Sandhusteko manifestua eta Martinez Camposen estatu kolpearen ondorioz. Borboidarren errestaurazioa
