Timeline: XIX-XX mendeak

1789

Frantziako Iraultza

Monarkia absolutua eraitsi zuen mugimendu politiko, sozial eta kulturala, askatasunaren, berdintasunaren eta anaitasunaren printzipioak sustatu zituena

1808

Baionako Estatutua

Jose I. Bonapartek ideia liberalekin Baionako Estatutua promulgatzen du

1812

Kadizgo Konstituzioa

Kadizgo konstituzioa argitaratu zen, ideia liberalak ekarri zituen Espainiara

Period: 1812 to 1833

Fernando VII. aren erregetza

Period: 1820 to 1823

Hirurteko liberala

Aurrerapen liberaleko garaia eta erreformak. Kadizgo konstituzioa berrezartzen da

Period: 1823 to 1833

Hamarrurteko gaitzesgarria

Fernando VIIaren erregetzako garai absolutista eta atzerakoiena

1833

Fernando VII hil zen

Isabel II tronura igoko da. Gerra karlisten hasiera

Period: 1833 to 1839

I. Gerra Karlista

Karlos Maria Isidro infantearen aldekoen eta Isabel II.aren jarraitzaileen arteko gatazka

Period: 1833 to 1840

Maria Kristinaren Erregeordetza

Isabel II adin txikikoa denez bere amak hartzen du erregeordetza

1834

Estatutu Erreala

Martínez de la Rosak estatutu erreal bat ezartzen du. Liberal moderatua

1836

Mendizabalen desamortizazioa

Elizen menpe zeuden esku-hil lurrak enkantean jarri zituen ekonomia dinamizatzea bilatuz

1839

Bergarako Besarkada

I. Gerra Karlista amaitutzat ematen da isabelinoen garaipenarekin

Period: 1840 to 1843

Esparteroren erregeordetza

Esparterok matxinada bidez Maria Kristina erregetzatik botatzen du eta bere esku hartzen du erregeordetza

Period: 1843 to 1868

Isabel II.aren erregetza

Espartero erori ostean Isabel II adin nagusiko aitortu eta erregetza efektiboa hasten da

Period: 1844 to 1854

Hamarkada Moderatua

Nagusitasun kontserbadoreko eta egonkortasun erlatiboko aldia.

1845

1845eko Konstituzioa

Konstituzio moderatua, 1837ko Estatutuaren jarraipena

Period: 1846 to 1849

II. Gerra Karlista

Karlisten altxamendua, liberalen garaipen berri bat

Period: 1854 to 1856

Biurteko aurrerakoia

Ideia liberal aurrerakoien berrezarpena

1855

Madozen desamortizazioa

Esku hiletan zeuden lurren eskuhartzea

1856

"Nonnata" Konstituziioa

Martxan jarri ez zen konstituzio oso aurrerakoiaren idaz eta onarpen prozesua

1868

"La Gloriosa"

1868ko Iraultza (Loriatsua), Isabel II.a tronutik kendu eta Seiurteko Demokratikoaren hasiera ekarri zuena.

1869

1869ko Konstituzioa

Isabel IIaren erregetzaren amaiera eta liberalismo aurrerakoia finkatzen zuen konstituzioa

Period: 1869 to 1874

Seiurteko demokratikoa

Period: 1870 to 1873

Amadeo I.aren erregetza

Period: 1872 to 1876

III. Gerra Karlista

Amadeo I.aren izendapenarekin karlisten hirugarren altxamendua. Berriro ere liberalen garaipena

Period: 1873 to 1874

I. Errepublika

Egoera ezegonkorra Amadeo I.aren abdikazio ostean

Period: 1874 to 1885

Alfonso XII. erregetza

Period: 1874 to 1923

Errestaurazioa

Borboien itzulera. Sistema kazikila, turnismo ingelesean oinarritua eta oinarri liberalekin

1876

1876ko Konstituzioa

Errestaurazioaren erregimen politikoa ezartzen du.

1876

Foruen deuseztapena

Cánovas del Castillok behin betikoz foruak deuseztatzen ditu, III. Gerra Karlista amaitu ostean.

1878

Kontzertu Ekonomikoaren finkapena

Foruak deuseztatu ostean Kontzertu Ekonomiko izeneko erlazio finanziarioa ezartzen da Estatua eta Euskadiren artean. Nafarroarekin ere convenio berri bat hitzartu zen

1879

PSOEren sorrera

Espainiako lehen antolakunde sozialista

1880

Follas Novas

Rosalia de Castrok Follas Novas argitarazten du, bere lan nagusiena. Idazle hau emakumeen eta erregionalismoaren ikur bihurtu zen XIX. mendean

Period: 1885 to 1902

Maria Kristinaren Erregeordetza

1895

EAJren sorrera

Sabino Aranak ideia nazionalistak biltzen dituen alderdia sortzen dute. Euskal nazionalismoaren ikur

1898

98ko hondamendia

98ko hondamendia azken kolonia espainiarren galera izan zen: Kuba, Puerto Rico eta Filipinak. Krisi politiko, sozial eta ekonomiko sakona eragin zuen.