XIX. MENDEA ESPAINIAN

FRANTSESEN INBASIOA

Jan 30, 1808

Napoleon Bonaparte Espainia 1808an inbaditu zuen momentu horretan Karlos IV. zen erregea eta bere semea Fernando VII.a alde egin behar izan zuten. Napoloenen anaia (Josef I.a) erregea bihurtu zen.

INDEPENDENTZIA GERRA

May 2, 1808

1808ko maiatzaren 2a inbasio horren kontrako herri altxamendu bat egon zen Madrilen. Gero Espainian independentzia gerra piztu zen. Gerra 1814an amaitu zen, tropa frantsesen porrotarekin.

ESPAINAKO LEHEN KONSTITUZIOA

Mar 19, 1812

Gerra garaian, Fernando VII.a Espainatik joan zenez, gobernuko lanak egiteko Juntak sortu ziren. 1812 an Espainako lehen konstituzioa idatzi zuten.
Konstituzio horretan ipintzen zuen:
- Monarkia izango zela baina, erregeak ez zuela botere absolutoa izango.
-Hiru estatuko botereak banatu zituen: Legegilea, betearazlea eta judiziala.
-Askatasun batzuk eskubideak eta oinarrizkoak gehitu zituen: inprimatzeko askatasuna, biltzeko eskubidea, hezkuntza publikoa eta zerga berdintasuna.

FERNANDO VII.a (Absolutismoa)

Aug 17, 1814

1814an, Independentzia gerra amaitu ondoren, Fernando VII. a Espainara itzuli zen. Cadizko Konstituzioa indargabe zegoenez berriro absolutismoa ezarri zuen. 1833an hil zenean absolutistak (karlistak) eta liberalek Elisabet printzesa proposatu zuten, nahiz eta 3 urte izan.
Lehen Karlistaldia hasi zen eta Elisabet II.aren aldekoek irabazi zuten.

ELISABET II.a (LIBERALISMOA)

Aug 17, 1833

Elisabet II. a boterea zeukan baina ez zuen gobernatu nagusia izan arte.Garai artan Espainia monarkia parlamentario bihurtu zen behin betiko. Erreinaldi honetan, bi alderdi politiko egon ziren: kontserbadoreak eta progresistak.

AMADEO I.a

1868

1868.an, matxinada bat egon zen Espainian Elisabet II.a alde egin zuen. 1871n, Gorteek erregi berri bat izendatu zuten: Amadeo I.a italiarra. Errege honek ez zeukan babes handirik eta uko egin behar izan zion tronoari.

ALFONTSO XII.

Nov 2, 1874

Honek 11 hilabete besterik ez zuen iraundu eta Elisabet II.aren semea bueltatu zenean, erregea izendatu zuten Alfontso XII.a izenarekin.

INDUSTRIALIZAZIOA

1880

Meatzaritza:lanpostu asko sortu zituen, baliabideak esportatzeko aukera eman zuen,Urrea, Kobrea, Ikatza eta Merkurio lortzen zuten batez ere. Nekazaritza:Espainako jarduera ekonomikorik garrantsitzuena izan zen. Dena den, lurrak ez zeuden lurrak ez zeuden bat ere ongi banatuta eta nekazariek oso soldata baxua kobratzen zuten. Industria:Bereziki garrantzitsuak izan ziren Kataluniako ehungintza eta Euskadiko siderurgia. 1840tik aurrera, bultzada handia eman zitzaion trenari garraio sarea hobetzeko