Descarga

XIX. Mendea Espainan

  • Independentzia Gerra

    Independentzia Gerra
    Frantzian, iraultza nahasi ondoren, Napoleon Bonaparte iritsi zen boterera. Enperadore izendatu zuen eta inperio bat konkistatzen hasi zen. Espainia 1808an inbaditu zuen eta momentu horretan Erregea zegoena (Karlos IV. eta haren semea Fernando VII.a) alde egin behar izan zuten eta Napoleonen anaia Josef l.a izendatu zuen errege. 1808ko maiatzaren 2an Madrilen kontrako inbasio bat egon zen. Gero, Espainia osora, zabaldu zen eta Independetzia Gerra egon zen Gerra 1814an amaitu zen.
  • Espainako lehen konstituzioa

    Espainako lehen konstituzioa
    Gerran Fernando VII.a Espainatik joan zenez. Juntak sortu ziren eta Cadiz hirian bilduta 1812an Espainiako lehen konstituzioa idatzi zuten.
    Monarkia izango zela gobernatzeko era baina, erregeak ez zuela boterea izango.
    Hiru estatuko botereak banatu zituen: inprimatzeko askatasuna, biltzeko eskubidea, hezkuntza publikoa eta berdintasuna.
  • Absolutismoa

    Absolutismoa
    Independentzia Gerra amaitu zenean, Fernando VII.a Espainara joan zen. Cadizko konstituzioa utzi zuen eta berriro absolutismoa gertatu zen. 1833 hil zenean, absolutistak Karlosen alde jarri ziren eta Elisabet printzesa ipini zuten 3 urte zituenean.
    Lehen karlistaldia hasi zen eta Elisabet II.aren aldekoek irabazi zuten.
  • Liberalismoa

    Liberalismoa
    Elisabet II.a boterera iritsi zen, baina ez zuen gobernatu nagusia izan arte. 1840an Espaina monarkia parlamentario bihurtu zen. Erreinaldi honetan, bi alderdi politiko egon ziren: kontserbadoreak eta progresistak.
  • Industrializazioa

    Industrializazioa
    Meatzaritza, Nekazaritza eta Industria ziren, jarduera nagusiak. Meatzaritza: Garrantzitsua bihurtu zen. Urrea, ikatza, kobrea eta merkurio lortzen zituzten. Nekazaritza: Espainian garrantzitsuena izan zen. Hegoaldean latifundioak zeuden. Kantauri itsasoaren inguruan, minifundio txikiak zeuden. Zerealak, artoa eta patata lortzen zen gehien. Industria: Kataluniako ehungintza eta Euskadiko siderurgia garrantzitsuak izan ziren 1840tik aurrera bultzada handia eman zutelako trenak hobetzeko.
  • Amadeo I.tik Alfontso XII.era

    Amadeo I.tik Alfontso XII.era
    1868an, matxinada bat egon zen, Espainian Elisabet II.ak alde egin zuen. 1871an, Gorteek errege berri bat izendatu zuten: Amadeo. I.a. Momentu horretan, 1873an, Gorteek Lehen Errepublika aldarrikatu zuten.
    Hamaika hilabete besterik ez zuen iraundu eta Elisabet II.aren semea bueltatu zenean erregea izendatu zuten, Alfontso XII.