-
Period: to
ARO GARAIKIDEA: XIX.MENDEA ESPAINIAN
1808 :Frantzesak Espainia inbaditu zuten (Napoleon Bonaparte)
Napoleon kendu zuen bi erregeari (Karlos IV.a eta eta bere semea Fernando VII.a)
1808ko maiatzaren 2an: Altxamendu bat Madrilen egin zen, gero, Espaina osotik banatu zen.
1808-1814: Independentzia gerra piztu zen eta Fernando VII Espainatik joan zen. Gerra 1814an amitu zen eta frantzesak galdu zuten.
Juntak sortu ziren.
1812: Espainako lehen konstituzioa sortu zen, Cadizen egin zen. -
ARO GARAIKIDEA: XIX.MENDEA ESPAINIAN
ZER EZARRI ZUEN KONSTITUZIOA?
-Hiri botere mota daude 1- Legegilea 2- Betearazlea eta judiziala.
-Erregeak ez zutela botere absolutoa.
-Nazioa burujabetza zela.
-Eskubideak eta eskatasunak gehitu zituzten: zerga berdintauna, hezkuntza publikoa... -
ARO GARAIKIDEA: XIX.MENDEA ESPAINIAN
GERRAREN ONDORIOAK:
1- Amerikako koloniak independizatu ziren.
2- Krisi humanitarioa eta ekonomikoa egon zen
3- Nazionalismoa egon zen.
4-Abertzaleen eta frantzesen artean, liskar politikoak egon ziren.
5- Konstituzzionalismoa Espainian sortu zen. -
XIX. mendea amaitu arte.
independendentzia gerra amaitzean Fernando VIIbueltatu zen Espainiaraeta konstituzioa kendu zuen.
Baina liberalak ( Elisabet defendatzen dutenak) berriro jantzi zuten konstituzioa. 1833 an Fernando hil egin zen. Liberalen eta Karlisten (absolutisten) liskar bat sortu zen (Karlistaldia deritzo) Elisabet II irabazten du. -
XIX. mendea amaitu arte.
Liberalak irabazi zuten ( Elisabet II) :
1- Adinez nagusi denean (1840)
2-Espainia monarkia parlamentarioa bihurtzen da.
3- bi talde sortu:
1. kontserbadoreak 2. progesistak ( biak liberalak) -
LORIATSO MATXINADA
loriatxo matxiada guerra pistu zen eta elisabet II espainatik joaten da gorteak amadeo lehenengoa ipintzen du errege moduan baina ez du ezer egiten eta kentzen dute.
gorteek lehen errepublika jartzen dute baina ez du funtzionatzen eta kentzen dute 1876 an Elisabet II. semea bueltatzen da eta dena ondo ipintzen du eta alfonso XII izendatzen du erregea
bi mota:
LIberalak eta kontzerbadoreak
karlistekin pakean bizitzen dute.
