ბიოლოგიის ისტორია timeline

1.1628 წელს მეცნიერმა უილიამ ჰარვეიმ შექმნა მოძღვრება სისხლის მიმოქცევის შესახებ.
2.ინგლისელმა ფიზიკოსმა რობერტ ჰუკმა 1665 წელს პირველად აღმოაჩინა და შემოიღო ტერმინი ,,უჯრედი"
3. 1673-ში კი ჰოლანდიელმა ანტონ ლევენჰუკმა აღმოაჩინა - მიკროორგანიზმები
4..შვედმა მეცნიერმა კარლ ლინემ დააზუსტა სახეობის ცნება. შემოიღო ბინალური ნომენკლატურა,

აღმოაჩინა კვერცხუჯრედი, ძუძუმწოვრებსა და ადამიანში (1827), შეისწავლა წიწილის ემბრიოგენეზი (1829, 1837), თევზების, ამფიბიების, ქვეწარმავლებისა და ძუძუმწოვრების ემბრიონული განვითარება. აღმოაჩინა ბლასტულის სტადია. გამოიკვლია ჩანასახის ფურცლებისა და ნაყოფის გარსის განვითარება. დაადგინა, რომ ცხოველთა ადრეული ჩანასახები ჰგვანან ერთმანეთს (ჩანასახოვანი მსგავსება)

XIX საუკუნეში ბიოლოგიაში უდიდესი გადატრიალება მოახდინა ევოლუციის თეორიის შექმნა ინგლისელი მეცნიერის ჩარლზ დარვინის მიერ. თავის მთავარ თხზულებაში „სახეობათა წარმოშობა“ (1859) დარვინმა იმდროინდელი მეცნიერებისა და სოფლის მეურნეობის პრაქტიკის მიღწევების შესწავლის საფუძველძე ჩამოყალიბდა ცოცხალი ბუნების ისტორიული განვითარების მწყობრი მატერიალური თეორია,

1865 წელს გრეგორ მენდელმა გამოაქვეყნა მცენარეულ ჰიბრიდზე თავისი ცდების შედეგები, რომლებითაც დაადგინა მემკვიდრულობის ძირითადი კანონზომიერებები. მენდელს ხშირად გენეტიკის ფუძემდებლად მოიხსენიებენ. ის სწავლობდა ნიშან-თვისებების გადაცემას ბარდაში. მენდელის ნაშრომის მნიშვნელობა მხოლოდ XX საუკუნეში გახდა ცნობილი, როდესაც რამდენიმე სხვადასხვა მეცნიერი ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად მივიდა იმ დასკვნებამდე, რომლებიც გრეგორს ჯერ კიდევ XIX საუკუნეში ჰქონდა ჩამოყალიბებული.

XIX საუკუნის II ნახევარი ბიოლოგიაში მრავალი მიღწევით აღინიშნა. განსაკუთრებული ადგილი უკავია ფრანგ მეცნიერს ლუი პასტერს, რომელმაც ამოხსნა სპირტული დუღილის არსი, მიკროორგანიზმების როლი ინფექციურ დაავადებებში, შექმნა ცოფისა და ჯილეხის საწინააღმდეგო ვაქცინის მეთოდები, საბოლოოდ უკუაგდო სიცოცხლის თვითჩასახვის შესახებ და ა. შ. ამავე პერიოდში აღსანიშნავია წარმატებები ცილებისა და ნუკლეინის მჟავების ქიმიური კვლევის დარგში. აღმოაჩინეს ქემოსინთეზი. დიმიტრი ივანოვსკიმ დაინახა ვირუსები.

XX საუკუნის დასაწყისში ამერიკელმა მეცნიერმა ტომას მორგანმა და მისმა თანამშრომლებმა გამოიკვლიეს მემკვიდრეობის ციტოლოგიური საფუძვლები და ჩამოაყალიბეს მემკვიდრეობის ქრომოსომული თეორია. დადგენილი იქნა მემკვიდრეულობის მატერიალური ფაქტორის არსებობა, რომელსაც ვ. იოჰანსენმა გენი უწოდა (1906); შესწავლილი იქნა მემკვიდრეული ცვლილებები (მუტაცია) და შემუშავდა ხელოვნური მუტაგენეზის მეთოდები.

XX საუკუნის შუა წლებში ტექნიკის მიღწევების საფუძველზე შემუშავებული ახალი მეღოდების გამოყენებით შესაძლებელი გახდა ბიოლოგიური პროცესების შესწავლა სუბუჯრედულ და მოლეკულურ დონეზე, რამაც განაპირობა მოლეკულური ბიოლოგიის ცალკე დარგად ჩამოყალიბება. ამ დარგის მიღწევებიდან უპირველესად აღსანიშნავია ნუკლეინის მჟავების შესწავლა და მემკვიდრეობაში დნმ-ის როლის დადგენა (1944). 1953 წელს ჯეიმზ უოტსონმა და ფრენსის კრიკმა დაადგინეს დნმ-ის მოლეკულის სტრუქტურა;

1959 - 1967 წლებში ა. კორნბერგმა შეძლო დნმ-ის ფერმენტული სინთეზი და მისი მიერთება ფაგის ცილასთან. 1970 წელს ჰ. კორანამ მოახდინა დნმ-ის ისეთი ფრაგმენტის ქიმიური სინთეზი, რომელსაც ერთი გარკვეული გენის თვისებები ჰქონდა.

ამ პერიოდის მიღწევებიდან აღსანიშნავია ცალკეული ნერვული უჯრედის ელექტროფიზიოლოგიური შესწავლა, ქსოვილების გადანერგვის მეთოდების შემუშავება და სხვ. დადგინდა კუნთის შეკუმშვის ფიზიოლოგიური და ბიოქიმიური მექანიზმები, წმინდა სახით მიიღეს ბევრი ფერმენტი, სინთეზირებულია ზოგი ჰორმონი, ვიტამინები და სხვა ბიოლოგიურად აქტიური ნივთიერებები. გაირკვა ფოტოსინთეზის მექანიზმები; სინთეზური გზით მიიღეს ქლოროფილი და მცენარის ზრდის ზოგი ჰორმონი.

DeepMind-ის ხელოვნური ინტელექტი, რომელიც ცილების დამუშავებაზე მუშაობს, ბიოლოგიის 50 წლიან უდიდეს გამოწვევას გაუმკლავდა. ეს პროგრესი მკვლევარებს წამლების შექმნას და დაავადებების კვლევას ბევრად გაუმარტივებს.
გრძელვადიან პერსპექტივაში, ცილის სტრუქტურის პროგნოზირება დაგვეხმარება სინთეზური ცილების შემუშავებაში, როგორიცაა, ფერმენტები, რომლებიც ნარჩენებს შლიან და ბიოსაწვავს წარმოქმნიან.