Timeline: XX. mendeko ardatz kronologikoa

Period: Jan 1, 1789 to Jan 1, 2022

Aro garaikidea

May 5, 1789

Frantziako Iraultza

Antzinako Erregimenaren amaiera eta liberalismoaren garaiaren hasiera eragin zuen.

May 18, 1804

Napoleon frantziarren enperadore

Frantziar militar eta gobernatzailea izan zen. Frantziako kontsula izan zen 1802 eta 1804 urteen bitartean.

Dec 2, 1805

Austerlitzeko bataila

Frantzia eta Austro-errusiaren arteko gatazka izan zen. 3 enperadoreen gudua ere deitzen zaio. Napoleonek garaitu zituen Errusiako eta Austriako enperadoreak.

1871

Alemaniako bateratzea

Prozesu politikoa izan zen, herrialde alemandunak egitura politiko eta administratibo bakarreko nazio-estatu batean batzea sortu zuena.

1885

Berlingo konferentzia

Frantzia eta Erresuma Batua hartu zuten parte eta Otto von Bismarck, Alemaniako kantzilerrak antolatu zuen Afrikan hedapen kolonialak zekartzan arazoak konpontzeko eta haren banaketa konpontzeko.

1914

Lehen mundu gerra hasiera

Lehen "Gran Guerra" deitzen zuten. Europan zentratutako konfrontazio gerra izan zen. Amaitu zen Alemania armistizioaren baldintzak onartu zituenean.

1917

Errusiako Iraultza

Errusiako Iraultza sistema politiko berri baten jatorria izan zen, komunismoan oinarritutakoa. Komunismo mota asko daude eta Errusian sobietetan antolatutako boltxebikeen ikuspegia garaile izan zen.

1919

Versalleseko Ituna

Aliatuek eta Alemaniak 1919ko ekainaren 28an Versaillesko Jauregiko Ispiluen Aretoan sinatutako bake-hitzarmena da, Lehen Mundu Gerrari ofizialki amaiera eman zion.

1920

Alderdi naziaren sorrera

1920 eta 1945 urteen zehar Alemaniako alderdi politikoa izan zen. Adolf Hitler alderdiko burua zen eta kantziler izendatu zuen Paul von Hindenburg estatuburuak.

1922

B.Mussoliniren Erromarako martxa

Erromarako Martxa Benito Mussolinik antolatutako ibilaldiari deritzo. Mussolinik eta bere Italiako Alderdi Nazional Faxistak boterea lortu zuten Martxa honen bitartez.

1929

Estatu Batuetako “Crack” ekonomikoa

Lehen mundu gerra kolpe larria izan zen XIX. Mendean nagusi izan zen sistema ekonomiko liberalarentzat.

1939

II Mundu Gerraren hasiera

Mundu osoko herrialdeak aurrez aurre jarri zituen, eta, gaur egun ere, historiako gerra-gatazkarik okerrena da. Erasorik gabeko itun baten bidez, Alemaniak Sobietar Batasunaren neutraltasuna ziurtatu zuen. Alemaniak inbaditu zuen Polonia, eta, ondorioz, hasi zen.
Hogei bat herrialdetako 100 milioi soldaduk baino gehiagok parte hartu zuten gatazkan.

1945

II Mundu Gerraren amaiera

Kopuru zehatzik ez dagoen arren, 50 milioi pertsona baino gehiago hil ziren erasoetan. Gainera, 19 eta 28 milioi pertsona artean hil ziren gerrak eragindako gaixotasun eta goseteen ondorioz.