XIX. Mendea Espainian

By Naroa3

  • Independentzia Gerra

    Independentzia Gerra
    Frantzian iraultza amaitu ondoren Napoleon Bonaparte jenerala iritsi zen. Frantsesak Espainia inbaditu zuten 1808an momentu horretan zegoen erregea alde egin behar zuen. Gerra 1814 urtean amaitu zen.

  • Espainiako lehen konstituzioa

    Espainiako lehen konstituzioa
    Gerra urtean Fernando VII.a Espainiatik joan behar zen gobernuko lanak egitera. Juntak hasi ziren eta Cadizen bildutak 1812. urtean Espainiako lehen konstituzioa idatzi zuten.
    Konstituzio horretan zer erabaki zuten:

    Monarkia ere izango zela gobernatzeko, eta erregeak ez zuela botere absolutoa.
    Hiru Estatuko botereak banatu zituen: legegilea, betearazlea eta judiziala.
    Eskubide, askatasun batzuk gehitu zituen: inprimatzeko askatasuna,biltzeko eskubidea,hezkuntza publikoa eta zerga berdintasuna.

  • Absolutismoa (Fernando VII.a)

    Absolutismoa (Fernando VII.a)
    1814an Independentzia gerra amaitu eta gero Fernando VII.a Espainiara itzuli zen. Cadizko Konstituzioa indargabe utzi zuen eta berriro absolutismoa ezarri zuen.
    1833an Fernando hil zenean, absolutistak Karlosen alde jarri ziren eta liberalek Elisabet printzesa proposatu zuten, nahiz eta 3 urte izan.

  • Nekazaritza

    Nekazaritza
    Nekazaritza: Espainiako jarduera ekonomikorik garrantzitsuena izan zen. Lurrak ez zeuden ongi banatuta eta nekazariek oso soldata baxua kobratzen zuten. Hegoaldean latifundioak zeuden eta Kantauri itsasoaren inguruan mifundioak zeuden. Zerealak, artoa eta patata lortzen ziren batez ere. Hegoaldean olibondoak zeuden eta inportanteak ziren.

  • Liberalismoa (Elisabet II.a)

    Liberalismoa (Elisabet II.a)
    Elisabet II.a boterera iritsi zen, baina ezin zuen gobernatu oso txikia zelako eta nagusitu arte ezin zuen gobernatu ( 1840. urtean).
    Erreinaldi honetan, bi alderdi politiko egon ziren: kontserbadoreak eta progresistak.

  • Meatzaritza

    Meatzaritza
    Meatzaritza: Oso garrantzitsua bihurtu zen. Lanpostu asko sortu zituen, eta baliabideak esportatzeko aukera eman zuen. Urrea, kobrea, ikatza eta merkurio lortzen zituzten batez ere.

  • Industria

    Industria
    Industia: Bereziki garrantzitsuak izan ziren Kataluniako ehungintza eta Euskadiko siderurgia. 1840tik aurrera bultzada handia eman zitzaion trenari garraio sarea hobetzeko.

  • Amadeo I. tik Alfontso XII.era

    Amadeo I. tik Alfontso XII.era
    1. urtean, matxinada bat egon zen Espainian eta Elisabet II.ak Espainatik alde egin zuen.
    2. urtean Gorteek errege berri bat izendatu zuten: Amadeo I.a Italiarra. Amadeo I.a ez zeukan babes handirik eta bi urte pasa ondoren, uko egin behar izan zion tronoari.
    3. urtean Gorteek Lehen Errepublika aldarrikatu zuten. Honek hamaika hilabete bakarrik iraun zuen Elisabet II.aren semea bueltatu zenean erregea izendatu zuten.