-
Haçova Muharebesi 24-26 Ekim 1596
Osmanlı ordusunun zaferle biten en büyük meydan savaşlarından birini teşkil eden Haçova Muharebesi, dönemin tarihçileri tarafından Çaldıran ve Mohaç savaşlarından bile daha üstün tutuldu. Osmanlı himayesindeki Eflak Bağdan ve Erdel'de 1593'te meydana gelen karışıklıklar dolayısıyla veziriazam Koca Sinan Paşa'nın isteği doğrultusunda Osmanlı-Avusturya mücadelesi yeniden alevlendi.
Padişahin savaşı terk etmemesi dış kuvvetlerin ordularının geri çekilmesinde etkili olmuştur. -
Zitvatorok Antlaşması 11 Kasım 1606
Zitvatorok Antlaşması,Osmanlı Devletinin Duraklama Dönemi‘nde Avusturya ile imzalanmıştır. Antlaşma Sultan I. Ahmed döneminde imzalanmıştır. Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında yaklaşık on beş yıl süren uzun savaş dönemini bitiren bu antlaşma ile Osmanlı Devleti, herhangi bir toprak kaybına uğramamış hatta Eğri ve Kanije kalelerini fethetmiştir. Ancak Zitvatorok Anlaşması, diplomatik açıdan bakıldığında Osmanlı Devleti için önemli bir itibar kaybına yol açmıştır. -
Nasuh Paşa Antlaşması 20 Kasım 1612
Nasuh Paşa Antlaşması, 1612 yılında İran’ı yöneten Safeviler ile Osmanlı Devleti arasında imzalanmıştır. Kuyucu Murad Paşa, Safevilerin üzerine gitmiş ve İran Şahına barış imzalama teklifi sunmuştur. Murad Paşa’nın adına sadrazam Nasuh Paşa, Şahın isteklerini kabul ederek bir barış imzalamıştır. Safevi şahı ise İstanbul Antlaşması sonucunda Osmanlılara bıraktığı; fakat şimdi geri aldığı toprakları vermeyeceğini belirtmiştir. -
Serav Antlaşması 26 Eylül 1618
Serav Antlaşması, Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında imzalanan bir barış antlaşmasıdır. Bu antlaşma 1577 yılında başlayan ve uzun yıllar devam eden savaşlar sonrasında 26 Eylül 1618 tarihinde imzalanmıştır. Nasuh Paşa Antlaşması’na göre belirlenen şartlara İran’ın uymaması ve sözünü verdiği ipekleri vermemesi nedeniyle savaş tekrar başladı ve Safeviler yapılan savaşı kaybetti -
Hotin Antlaşması 9 Ekim 1621
Hotin Antlaşması, Osmanlı Devleti ile Lehistan arasında Padişah 2. Osman döneminde 6 Ekim 1921 tarihinde imzalanan bir antlaşmadır. Hotin Savaşı‘nın nedenlerine kısaca bakıldığında daha önce Osmanlı topraklarında olan Boğdan bir süreliğine Lehistan’ın eline geçince Osmanlı Devleti bu duruma dayanamamış ve ani bir kararla savunma hatları oluşturmuştur. Bu durumun farkında olan Lehistan’da askeri hazırlıklarını yapmış ve savaş için hazır hale gelmiştir. -
Kasr-ı Şirin Antlaşması 17 Mayıs 1639
1 8 Mayıs 1638 yılında Üsküdar’dan yola çıkan 4. Murat komutasındaki Osmanlı ordusu, 197 gün sonunda Bağdat’a ulaştı. 15-16 Kasım tarihinde Osmanlı ordusu Bağdat’ı kuşattı. Bağdat Kuşatması sırasında yapılan kanlı çarpışmalar sonrasında Sadrazam Tayyar Paşa şehitlik mertebesine erişti. 40 gün süren kale kuşatması sonrasında da Bağdat Kalesi’nin kumandanı olan Bektaşhan teslim olmak için elçi gönderdi. Bu durumun üzerine Bektaşhan davet edilerek kalenin teslim şartları görüşüldü. -
Vasvar Antlaşması 10 Ağustos 1664
Vasvar Antlaşması; 1663-1664 Osmanlı – Avusturya Savaşı sonrasında yapılan müzakereler sonucunda ortaya çıkmıştır. Erdel, Eflak ve Boğdan beyleri; Avusturya’nın gücünü de arkasına alarak Osmanlı İmparatorluğu’na karşı bir isyan hareketi başlatmışlardı. 2 yıl sürecek olan mücadele sonrasında da Osmanlı galip gelecek ve isyankâr beylikleri kapsayan bir antlaşma ortaya çıkacaktı. -
Girit’in Fethi
Girit Adası Anadolu ve Kuzey Afrika’ya yakınlığı ve limanlarıyla önemli bir konuma sahipti. Osmanlıların 1645’te Girit’teki Hanya Kalesi’ni alması üzerine Venedikliler Malta, İspanya ve Papa’dan yardım istedi ancak bir sonuç alamadılar. Daha sonraları Girit Adası’nın büyük bir bölümünü ele geçiren Osmanlılar, Kandiye Kalesi’ni 25 yıl boyunca ele geçiremedi. 1669 yılında Osmanlı ordusu son bir saldırı düzenleyerek kaleyi kuşattı. Böylece Venedik barış istemek zorunda kaldı. -
Bucaş Antlaşması 18 Ekim 1672
Osmanlı Devleti ile Lehistan arasında Hotin Antlaşması’ndan sonra devam edecek olan bir barış süreci ortaya çıkmıştı.
Bu barış süreci Lehlilerin Osmanlı Devleti’nin himayesi altında bulunan Ukrayna Kazaklarına saldırı yapması ile birlikte son buldu.
Bunun üzerine Ukrayna Kazakları, Osmanlı Devleti’nden yardım isteğinde bulundular. Osmanlı Lehistan’ın üzerine sefere çıktı. Seferler sonrasında durumu gören Lehistan barış istedi ve Osmanlı ile Lehistan arasında Bucaş Antlaşması imzalandı. -
Bahçesaray Antlaşması 3 Ocak 1681
Çehrin ya da Bahçesaray Antlaşması olarak bilinen bu antlaşma Osmanlı İmparatorluğu, Rusya Çarlığı ve Kırım Hanlığı arasında imzalanmıştır.
Bahçesaray, Kırım’da imzalanan bu antlaşma Osmanlı Devleti ile Rus Çarlığı arasında imzalanan ilk antlaşma olduğu için büyük önem taşımaktadır. Rusya bazı askeri faaliyetlerde bulunmuş ve bu faaliyetler Kırım Han’ı tarafından İstanbul’a bildirilmiştir. Yapılan görüşmeler sonrasında anlaşma sağlanmış ve Çehrin diğer adıyla Bahçesaray Antlaşması imzalanmıştır. -
II. Viyana Kuşatması
Avusturya, Osmanlı ile barış taraftarıydı ve 1664 yılında 20 yıllık olarak imzalanmış Vasvar Antlaşması'nın süresini uzatmak istiyordu. Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, sınırdaki askerlerden Avusturya saldırıları oluyor diye şikâyet mektupları getirtti ve Sultan IV. Mehmed'i Avusturya üzerine sefere ikna etti. Kanuni'nin fethedemediği bir şehri ele geçirme düşüncesi ile hırslanan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, İkinci Viyana Kuşatması'nın en önemli sebebiydi. -
Karlofça Antlaşması 26 Ocak 1699
26 Ocak 1699 yılında İngiltere ve Hollanda’nın arabuluculuğu sayesinde Osmanlı ile Avusturya , Venedik ile Lehistan arasında Karlofça Antlaşması imzalanmıştır. Habsburg Hanedanlığı, bölgede Osmanlı’dan sonra baskın bir güç haline gelmeye başladı.
Yapılan bu savaşlar sırasında 4 tane padişah değişimi yaşandı.
Osmanlı ordusu yıprandı.
Çok sayıda sadrazam değişip, görev başına geldi.
Devletin ekonomisi büyük değişimlere uğradı.
Osmanlı ilk defa büyük bir şekilde toprak kaybına uğramıştır. -
İstanbul Antlaşması 14 Temmuz 1700
vusturya’yla Karlofça Antlaşması’nı imzaladıktan 1 yıl sonra da Rusya’yla 14 Temmuz 1700 tarihinde İstanbul Antlaşmasını imzaladı. Rus delegesinin imza yetkisi olmadığı için Rusya, Karlofça Antlaşması’nı imzalamadı. Rusya ile bir yıl sonra 1700 yılında İstanbul Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmanın hükümlerine göre Osmanlı Devleti Azak Kalesini Rusya’ya bıraktı. Onun yerine Rusya’nın Taganrog’da inşa ettiği kaleyi kabul etti. Rusya İstanbul’da elçi bulundurabilecekti. -
Prut Antlaşması 21 Temmuz 1711
1710 yılında Lale Devrini yaşamakta olan Osmanlı, Sultan 3. Ahmet tarafından yönetiliyordu. Kırım ve İsveç ordusu birlikte Ruslara karşı savunmasını sürdürürken Türk donanması da Deli Petro’nun ordusunu kuşattı. Buna rağmen Rusları dağıtmadı çünkü dönemin sadrazamı Baltacı Mehmet Paşa, Yeniçerilere güvenmiyordu. Böylece bir barış ortamı sağlandı. Ve Prut Antlaşması imzalandı.
İstanbul Antlaşması da Osmanlının kaybettiği toprakları geri kazanma politikasının ilk adımını gerçekleştirdi. -
Pasarofça Antlaşması 21 Temmuz 1718
Osmanlılar Rus ordusunun üzerine gidip sıkıştırdığı halde bundan yararlanamamıştır ve bunun üzerine veraset savaşlarında yitirdiği toprakları geri alamamıştır. Bu sırada da Karadağlılar ayaklanmıştır. Ayaklanma sonucunda Venedik’ten yardım almışlardır. Osmanlı devleti de Venediklere savaş açtı. Daha sonra Avusturya, Osmanlı’ya saldırdı. Avusturyalıların ilerleme kaydedince Osmanlı devleti ateşkes isteğinde bulunmak zorunda kalmıştır. Gerileme dönemindeki önemli olayların başında gelmektedir. -
Patrona Halil İsyanı
Patrona Halil İsyanı Osmanlı’nın Batılı referanslar ile mevcut durumdan kurtulma çabası sergilediği Lale Devri adı verilen dönemi sonlandıran isyan olarak tarihe geçti.Topkapı Sarayı’nın etrafını saran isyancı grup karşısında padişah 3. Ahmet isyanı sonlandırmak adına katli istenen devlet adamlarını görevden aldı. Padişahın isyanı bastırma çabaları isyancı grubu geri püskürtmeye yetmeyince 3. Ahmet tahtı 1. Mahmut’a bırakmak zorunda kaldı. -
Ahmet Paşa Antlaşması 10 Ocak 1732
Atlaşma 1730-1732 tarihlerinde Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında yapılan savaştan sonra imzalanmıştır. Antlaşmanın adını Osmanlı Seraskeri Ahmet Paşa’dan aldığı düşünülmektedir. afeviler kaybettiği topraklar üzerine Afşarlardan yardım istedi ve böylelikle topraklarının bir kısmını geri almayı başardı. Bu sırada Patrona Halil İsyanı sonucunda 1730 tarihinde tahta 3. Ahmet yerine 1. Mahmut geçti. -
Belgrad Antlaşması 3 Ekim 1739
Belgrad Antlaşması, Padişah 1. Mahmud dönemine Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında imzalananmıştır. Antlaşma Rusya-Avusturya savaşı sonrası iki kere imzalanmış olup Osmanlı Devleti’nin bir nevi yararınadır. Bu antlaşmanın temeli daha çok toprak kazanma hayalleriyle imzalanan Pasarofça Antlaşması‘na dayanmış aksi bir sonuç vermiş ve toprak kaybına neden olmuştur.Karlofça Antlaşması’ndan sonraki barış süreci olumlu gitmiş ve Osmanlı
Devleti’nin varlığını sürdürmesine katkıda bulunmuştur. -
Kapitülasyonların sürekli hale gelmesi
Tarihimizin dramatik hatalarından biri olan Kapitalüsyonların sürekli hale getirilmesi Osmanlı ekonomisini çökertmiş ve Osmanlı topraklarını Fransa'nın en zengin kolonisi haline getirmiştir. Bu anlaşma esnasında Osmanlı tahtında I. Mahmud bulunuyordu.
Belki Osmanlı, 28 Nisan 1740'da Fransa'yı ödüllendirdiğini düşünüyordu, ama kendini de aynı şekilde cezalandırmıştı. Bu durum da Osmanlı devlet yöneticilerinin ne kadar da tecrübesiz ve bilgisiz olduğunu gösterir. -
Kerden Antlaşması 4 Eylül 1746
Kerden Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu ile İran’da bulunan Afşar Hanedanlığı arasında yapılmış barış antlaşmasıdır. Safevi Hükümdarı Şah 3. Abbas’ı tahttan indiren Nadir Şah, 1743 yılı ortalarında Osmanlı’ya savaş ilan etti.
Nadir Şah’ın amacı eski Pers İmparatorluğu’nu yeniden kurmaktı. Zaferlerle ülke en parlak dönemlerinden birisini yaşıyordu. Osmanlı’dan tahta geçtiği dönemde Irak’ın bir bölümü ve bugünlü Doğu Anadolu bölgesinden önemli şehirleri topraklarına katmayı başardı. -
Çeşme Baskını 5-7 Temmuz 1770
Akdeniz’e giren Rus donanması Mora’daki Rumları kışkırttı. Ardından Osmanlı donanması ile bir çatışma gerçekleşti. Her iki taraftan birer gemi yanınca Rus donanması açığa çekildi. Rus donanmasının bir daha saldırıya geçmeyeceğini düşünen Osmanlı donanması Çeşme limanına bitişik bir biçimde demirledi.
6 Temmuz gecesi Rus donanması Çeşme Limanında bulunan Osmanlı gemilerini topa tuttu. Limana giren ateş gemileri bir Osmanlı gemisini kundaklayınca bitişik nizamdaki tüm Osmanlı gemileri tutuştu. -
Küçük Kaynarca Antlaşması 21 Temmuz 1774
Küçük Kaynarca Antlaşması Padişah 1. Abdülhamit zamanında imzalanmıştır.
Rus donanması Osmanlıların gemisini yakmıştır. Daha sonrasında yapılan Kartal Meydan Muharebesi‘nde de Osmanlı yenilmiştir. Olayları duyan 3. Mustafa’nın kederinden öldüğü rivayet edilir. Tahta geçen 1. Abdülhamit barışın olmasını arzu etmiş ve bu sayede antlaşma imzalanmıştır. Ülkenin zaten iyi olmayan ekonomik dengesi daha da kötüleşmiştir. -
Kaynakça 13 Ekim 2020
Osmanlı, Cumhuriyet Dönemi Barış & Ateşkes Antlaşmaları, antlasmalar.com/.
Beyaz Tarih, www.beyaztarih.com/.
