-
Franko Prusianako Sorrera
"Bake Armatua" eratzen da. -
Period: to
Armamentuen lehia
Lehia erraldoia gertatu zen.
Erresuma Batuak izan ezik, Europako gainerako potentzia guztiek bikoiztu egin zituzten lehorreko eta itsasoko indar militarra -
Aliantza Hirukoitzaren Sorrera
Europako egoera politikoa gerra hasi aurretik bake armatua sortu zen. Aliantza Hirukoitza sortu zen Alemania, Austria-Hungaria eta Italiaren artean -
Frantziaren eta Errusiaren arteko itun militarra
Triple ententearen akordio sinatu baino lehen beste bi akordio egon ziren.
Hitzartu zuten gerra deklaratuko zutela Aliantza Hirukoitzeko kideren bat erasoz gero. -
Entente Cordiale
Entente hirukoitzaren aurreko bigarren akordioa hau izan zen.
Erresuma Batuaren eta Frantziaren artean. Akordioa sinatu zuten beren lehia koloniala konpontzeko. -
Entente Hirukoitzaren Sorrera
Aliantza hirukoitzaz gain, entente hirukoitza sortu zen. Frantzia, Errusia eta Erresuma Batuak osatzen zuten. Sistema hau disuasoriako elementu bat zen, estatuen arteko gatazkak
sahiesteko. -
Austrohungariar Inperioak
Bosnia Herzegovina anexionatu zuen.
Serbiar nazionalistek (eslaviarrak) Bosnia anexionatu nahi zuten
Serbia Handia eraikitzeko. -
Balkanetako Krisia
Balkanak Otomandar Inperioaren mende zeuden, baina herrialde batzuk (Serbia, Grezia, Errumania eta Bulgaria) turkiaren aurka altxatu ziren eta independentzia lortu zuten. -
Bulgariaren eta Serbiaren Arteko Gerra
Bulgariaren eta Serbiaren arteko gerra gertatu zen eta Serbiak mugak hedatu zituen, eta Errusiak areagotu egin zuen Balkanen gaineko eragina. -
Alemaniako Ontzidiak Erresuma Batua blokeatu zuten
Alemaniako ontzidiak Erresuma Batua blokeatu zuten ez produktu amerikarrez, ez bere imperio kolonalieko produztuez hornitzeko. Britaniar Handiko ontzidiak alemaniarra garaitu zuen. Itsosoko kontrola britainiarra izango zen. -
Period: to
Mugimenduen Gerra
Alemaniako Estatu Nagusiak Schlieffen plana bideratu zuen. Plan honen arabera bi agertokitan aurreikusten zuen ekintza militarraren garapena:
-Mendebaldeko frontean: Frantziari eraso egitea Belgikan eta
Luxenburgon barna.
-Ekialdeko frontean: Errusiaren kontra defentsako posizioari eustea,
Frantziaren aurkako erasoan konzentratzeko. -
Period: to
Lubakietako Guerra
Mendebaldeko frontean, indarrak orekatu egin ziren Marneko kontraerasoaren ondorioz. Lehiakideek beren lerroak finkatu zituzten lubaki sare konplexu baten bitartez. -
Sarajevoko Krisia
Austria-Hungariako erregegai Frantzisko Fernando artxidukea hil
zuten. Hiltzaileak Esku Beltza erakunde sekretu nazionalistaren kideak ziren. -
Lehen Mundu Gerraren Sorrera
-
Period: to
Lehen Mundu Gerra
-
Alemaniarren Erasoaldia Belgikatik
Ezustean harrapatu zituzten frantzesak, Alsaziaren eta Lorrenaren mugan baitzeuzkaten tropa gehienak. Belgika okupatu ostean, alemaniarrek sartu ziren Frantziaren lurraldean eta Paristik hurbil geratu ziren. -
Marneko Gudua
Marne ibaiaren ondoan, Alemaniaren eta armada aliatuen artean gertatutakko bi gudu izan ziren. Marneko lehen guda eta Marneko bigarren gudua -
Period: to
Frantzesen Kontraerasoa Marneko Guduan
Alemaniaren aurrerabidea geldiarazi zuen. -
Gabonetako tregoa
Lehen Mundu Guerran, 1914ko Gabonen inguruan, Mendebaldeko Frontean hedatu ziren su-etan ez-ofizial batzuk izan ziren. -
Lusitania Britaniar Trasatlantikoa
Itsaspeko alemaniarrek Lusitania britaniar trasatlantikoa urperatu zuten. Estatu Batuek gerran sartzeko mehatxua egin zuten. -
Ypresko Gudua
Errusiaren garaipena Tarnopolen. -
Galipoliko Gudua
Gerra kanpaina izan zen. -
Period: to
Somme gudua
Aliatuen kontraerasoa Somme ibaian. Britainarrek lehenengo aldiz tankeak erabili zituzten. -
Period: to
Verdun gudua
Alemanierrek bideratu zituzten erasoak baina frantsesek (Petain jeneralaren gidaritzapean) erresistentzia oso gogorra erakutsi zieten eta frontea mantendu zuten (milioi erditik gora hildako). -
Period: to
Jutlandiako Gudua
Gerrako itsasoko gatazkarik handiena. Itsaso baltikoan. Britainia Handia eta Alemania borrokatu ziren. -
Verdungo Gudua
Alemaniarrek bideratu zituzten erasoak baina frantsesek erresitentzia oso gogorra erakutsi zieten eta frontea mantendu zuten. -
Somme Gudua
Britainiar eta frantziar indarrak alemaniar lerroak hausten saiatu ziren Frantziako iparraldean, Somme ibaiaren iparraldean eta hegoaldean berrogei kilometroko frontean. Guduaren helburu nagusia Verdungo batailako tropa alemanak distraitzea zen; hala ere, Sommeko guduaren beheraldiak Sommekoak baino handiagoak izan ziren azkenean. -
Estatu Batuak sartu zen gerran
Estatu Batuak 1917ko apirilean sartu zen gerran, aliatuen aldean. -
Hindenburg Lerroa Eraikitzea
Alemaniar Estatu Nagusiak Hindenburg Lerroa eraikitzea agindu zuen (gotorlekuak, lurpeko galeriak eta bunkerrak) hobeto defendatzeko. -
Period: to
Krisia
- Gerrako itsasoko gatazkarik handiena. Itsaso baltikoan. Britainia Handia eta Alemania borrokatu.
- Estatu Batuak gerran sartu ziren aliatuen aldean (1917ko apirilaren 6an).
- Iraultza Boltxebikearen ondoren, Errusiak utzi egin zuen gatazka, eta Alemaniarekin Brest-Litovskeko Ituna sinatu zuelarik, lurralde zati handiak galdu zituen. Ekialdeko frontea desagertu egin zen.
-
Errusiako Iraultza
Iraultza bi epe nagusitan eman zen:
- Otsaildeko Iraultza gisa, non Antzinako Erregimena behin-behineko gobernubatengatik aldatu zen
- Urriko Iraultza, behi-behineko gobernua erditij kendu eta Sovnarkom izeneko gobernu komunistarengatik aldatu zen. -
Period: to
Aliatuen Kontraeraso
Aliatuen kontraeraso bat egin zuten. Indar estatubatuarren laguntzarekin fronte alemaniarra apurtzea lortu zuten. -
Period: to
Azken Erasoaldiak
-
Brest-Litovskeko Ituna
Errusiak izenpetu zuen Alemaniarekin, Sobietar Iraultza izan ondoren. Errusiak galdu zituen Finlandia, Estonia, Letonia, Lituania eta Polonia. Parisko Itunak sinatu ondoren lurralde horiek independentzia lortu zuten. -
Alemanian Armistizioa Indarrean,
Alemanian azaroaren 11n jarri zen armistizioa indarrean, Gilen II.a kaiserrak abdikatu eta errepublika aldarrikatu zuenean. -
Lehen Mundu Gerra Amaitu
-
Mugimendu Espartakista
Greba orokorra eta liskar armatuak izan ziren. -
Karl Liebknechten eta Rosa Luzemburgen Erailketa
-
Versallesko Ituna
Alemaniarekin izenpetu zen: Alemaniak Frantziari eman zizkion Alsazia eta Lorrena, eta Poloniari eman irteera bat eman zion Itsaso Baltikora Danzig hiriaren ondoan. Horrez gain, beharkizun batzuk inposatu zizkioten Alemaniari:
- Gerrako ordain handiak
- Bere koloniak ematea.
- Rhin arroen desmilitarizazioa.
- Armada 100.000 soldadura bakarrik mugatzea.
- Soldadutza abolitzea.
- Abiazioa, artillería astuna eta gerrako ontzidia deuseztatzea. -
Saint-Germaineko Ituna
Austriarekin izenpetu zen. Gaurko mugetara murriztua geratu zen haren lurraldea. -
Neuillyko Ituna
Bulgariak Trazia eman zion Greziari eta Mediterraneoen irteerarik gabe geratu zen. -
Parisko Ituna
Errumaniak eta potentzia aliatuek sinatutako akordioa izan zen: Frantzia, Britania Handiako Erresuma Batua eta Irlanda, Italiako Erresuma eta Japonia. Besarabia eskualdea Errumaniakoa zela aitortu nahi izan zuen. -
Nazioen Ligaren Hasiera
Versaillesko Itunak sortutako nazioarteko erakundea izan zen. Lehen Mundu Gerra amaitu ondoren, bakerako eta nazioarteko harremanak berrantolatzeko oinarriak ezartzea proposatu zen. -
Trianongo Ituna
Hungariak bere lurralderen heren bat galdu zuen, eta itsasorako irteerarik gabe geratu zen. -
Sèvresko Ituna
Egeoko irla gehienak galdu zituen eta Ekialde Hirbilean zeuzkan jabetzak Nazioen Ligan agintepean geratu ziren. -
Gustav Stresemann
Alemaniako gobernura heltzen da. -
Dawes Plana
-
Locarnoko Konferentzia
Helburua nazioarteko tentsioa baretzea ezan zen eta ondorio garrantzitsuena, Alemania Beligika eta Frantziarekin zituen mugak onartzea izan zen. -
Briand-Kellog Ituna
Nazioarteko itun horren bidez, hamabost estatu sinatzaileek gerra nazioarteko eztabaidak konpontzeko mekanismo gisa ez erabiltzeko konpromisoa hartu zuten. -
Young Plana
Alemaniari Lehen Mundu Gerra amaitzean ezarritako gerra konponketen arazoa konpontzeko programa bat izan zen. -
New Yorkeko Burtsaren crasha
Ameriketako Estatu Batuetako burtsaren historiako balio-merkatuaren beherakada katastrofikoena izan zen. Lehen Mundu Gerraren ondoren, Ameriketako Estatu Batuak lehengaien, produktu industrialen eta elikagaien munduko alde ekoizle eta esportatzaile nagusia. -
Frantziako eta Errusiaren Arteko Itun Militarra
Aliantza franko-errusiarra Hirugarren Errepublika Frantsesaren eta Errusiako Inperioaren arteko aliantza militarra izan zen. Aliantza Frantziako isolamendu diplomatikoarekin amaitu zen, Bismarck kantziler alemanaren politika diplomatiko landuaren ondorioz.
