-
"Bake Armatua" eratzen da.
-
Lehia erraldoia gertatu zen.
Erresuma Batuak izan ezik, Europako gainerako potentzia guztiek bikoiztu egin zituzten lehorreko eta itsasoko indar militarra -
Europako egoera politikoa gerra hasi aurretik bake armatua sortu zen. Aliantza Hirukoitza sortu zen Alemania, Austria-Hungaria eta Italiaren artean
-
Triple ententearen akordio sinatu baino lehen beste bi akordio egon ziren.
Hitzartu zuten gerra deklaratuko zutela Aliantza Hirukoitzeko kideren bat erasoz gero. -
Entente hirukoitzaren aurreko bigarren akordioa hau izan zen.
Erresuma Batuaren eta Frantziaren artean. Akordioa sinatu zuten beren lehia koloniala konpontzeko. -
Aliantza hirukoitzaz gain, entente hirukoitza sortu zen. Frantzia, Errusia eta Erresuma Batuak osatzen zuten. Sistema hau disuasoriako elementu bat zen, estatuen arteko gatazkak
sahiesteko. -
Bosnia Herzegovina anexionatu zuen.
Serbiar nazionalistek (eslaviarrak) Bosnia anexionatu nahi zuten
Serbia Handia eraikitzeko. -
Balkanak Otomandar Inperioaren mende zeuden, baina herrialde batzuk (Serbia, Grezia, Errumania eta Bulgaria) turkiaren aurka altxatu ziren eta independentzia lortu zuten.
-
Bulgariaren eta Serbiaren arteko gerra gertatu zen eta Serbiak mugak hedatu zituen, eta Errusiak areagotu egin zuen Balkanen gaineko eragina.
-
Alemaniako ontzidiak Erresuma Batua blokeatu zuten ez produktu amerikarrez, ez bere imperio kolonalieko produztuez hornitzeko. Britaniar Handiko ontzidiak alemaniarra garaitu zuen. Itsosoko kontrola britainiarra izango zen.
-
Alemaniako Estatu Nagusiak Schlieffen plana bideratu zuen. Plan honen arabera bi agertokitan aurreikusten zuen ekintza militarraren garapena:
-Mendebaldeko frontean: Frantziari eraso egitea Belgikan eta
Luxenburgon barna.
-Ekialdeko frontean: Errusiaren kontra defentsako posizioari eustea,
Frantziaren aurkako erasoan konzentratzeko. -
Mendebaldeko frontean, indarrak orekatu egin ziren Marneko kontraerasoaren ondorioz. Lehiakideek beren lerroak finkatu zituzten lubaki sare konplexu baten bitartez.
-
Austria-Hungariako erregegai Frantzisko Fernando artxidukea hil
zuten. Hiltzaileak Esku Beltza erakunde sekretu nazionalistaren kideak ziren. -
-
-
Ezustean harrapatu zituzten frantzesak, Alsaziaren eta Lorrenaren mugan baitzeuzkaten tropa gehienak. Belgika okupatu ostean, alemaniarrek sartu ziren Frantziaren lurraldean eta Paristik hurbil geratu ziren.
-
Marne ibaiaren ondoan, Alemaniaren eta armada aliatuen artean gertatutakko bi gudu izan ziren. Marneko lehen guda eta Marneko bigarren gudua
-
Alemaniaren aurrerabidea geldiarazi zuen.
-
Lehen Mundu Guerran, 1914ko Gabonen inguruan, Mendebaldeko Frontean hedatu ziren su-etan ez-ofizial batzuk izan ziren.
-
Itsaspeko alemaniarrek Lusitania britaniar trasatlantikoa urperatu zuten. Estatu Batuek gerran sartzeko mehatxua egin zuten.
-
Errusiaren garaipena Tarnopolen.
-
Gerra kanpaina izan zen.
-
Aliatuen kontraerasoa Somme ibaian. Britainarrek lehenengo aldiz tankeak erabili zituzten.
-
Alemanierrek bideratu zituzten erasoak baina frantsesek (Petain jeneralaren gidaritzapean) erresistentzia oso gogorra erakutsi zieten eta frontea mantendu zuten (milioi erditik gora hildako).
-
Gerrako itsasoko gatazkarik handiena. Itsaso baltikoan. Britainia Handia eta Alemania borrokatu ziren.
-
Alemaniarrek bideratu zituzten erasoak baina frantsesek erresitentzia oso gogorra erakutsi zieten eta frontea mantendu zuten.
-
Britainiar eta frantziar indarrak alemaniar lerroak hausten saiatu ziren Frantziako iparraldean, Somme ibaiaren iparraldean eta hegoaldean berrogei kilometroko frontean. Guduaren helburu nagusia Verdungo batailako tropa alemanak distraitzea zen; hala ere, Sommeko guduaren beheraldiak Sommekoak baino handiagoak izan ziren azkenean.
-
Estatu Batuak 1917ko apirilean sartu zen gerran, aliatuen aldean.
-
Alemaniar Estatu Nagusiak Hindenburg Lerroa eraikitzea agindu zuen (gotorlekuak, lurpeko galeriak eta bunkerrak) hobeto defendatzeko.
-
- Gerrako itsasoko gatazkarik handiena. Itsaso baltikoan. Britainia Handia eta Alemania borrokatu.
- Estatu Batuak gerran sartu ziren aliatuen aldean (1917ko apirilaren 6an).
- Iraultza Boltxebikearen ondoren, Errusiak utzi egin zuen gatazka, eta Alemaniarekin Brest-Litovskeko Ituna sinatu zuelarik, lurralde zati handiak galdu zituen. Ekialdeko frontea desagertu egin zen.
-
Iraultza bi epe nagusitan eman zen:
- Otsaildeko Iraultza gisa, non Antzinako Erregimena behin-behineko gobernubatengatik aldatu zen
- Urriko Iraultza, behi-behineko gobernua erditij kendu eta Sovnarkom izeneko gobernu komunistarengatik aldatu zen. -
Aliatuen kontraeraso bat egin zuten. Indar estatubatuarren laguntzarekin fronte alemaniarra apurtzea lortu zuten.
-
-
Errusiak izenpetu zuen Alemaniarekin, Sobietar Iraultza izan ondoren. Errusiak galdu zituen Finlandia, Estonia, Letonia, Lituania eta Polonia. Parisko Itunak sinatu ondoren lurralde horiek independentzia lortu zuten.
-
Alemanian azaroaren 11n jarri zen armistizioa indarrean, Gilen II.a kaiserrak abdikatu eta errepublika aldarrikatu zuenean.
-
-
Greba orokorra eta liskar armatuak izan ziren.
-
-
Alemaniarekin izenpetu zen: Alemaniak Frantziari eman zizkion Alsazia eta Lorrena, eta Poloniari eman irteera bat eman zion Itsaso Baltikora Danzig hiriaren ondoan. Horrez gain, beharkizun batzuk inposatu zizkioten Alemaniari:
- Gerrako ordain handiak
- Bere koloniak ematea.
- Rhin arroen desmilitarizazioa.
- Armada 100.000 soldadura bakarrik mugatzea.
- Soldadutza abolitzea.
- Abiazioa, artillería astuna eta gerrako ontzidia deuseztatzea. -
Austriarekin izenpetu zen. Gaurko mugetara murriztua geratu zen haren lurraldea.
-
Bulgariak Trazia eman zion Greziari eta Mediterraneoen irteerarik gabe geratu zen.
-
Errumaniak eta potentzia aliatuek sinatutako akordioa izan zen: Frantzia, Britania Handiako Erresuma Batua eta Irlanda, Italiako Erresuma eta Japonia. Besarabia eskualdea Errumaniakoa zela aitortu nahi izan zuen.
-
Versaillesko Itunak sortutako nazioarteko erakundea izan zen. Lehen Mundu Gerra amaitu ondoren, bakerako eta nazioarteko harremanak berrantolatzeko oinarriak ezartzea proposatu zen.
-
Hungariak bere lurralderen heren bat galdu zuen, eta itsasorako irteerarik gabe geratu zen.
-
Egeoko irla gehienak galdu zituen eta Ekialde Hirbilean zeuzkan jabetzak Nazioen Ligan agintepean geratu ziren.
-
Alemaniako gobernura heltzen da.
-
-
Helburua nazioarteko tentsioa baretzea ezan zen eta ondorio garrantzitsuena, Alemania Beligika eta Frantziarekin zituen mugak onartzea izan zen.
-
Nazioarteko itun horren bidez, hamabost estatu sinatzaileek gerra nazioarteko eztabaidak konpontzeko mekanismo gisa ez erabiltzeko konpromisoa hartu zuten.
-
Alemaniari Lehen Mundu Gerra amaitzean ezarritako gerra konponketen arazoa konpontzeko programa bat izan zen.
-
Ameriketako Estatu Batuetako burtsaren historiako balio-merkatuaren beherakada katastrofikoena izan zen. Lehen Mundu Gerraren ondoren, Ameriketako Estatu Batuak lehengaien, produktu industrialen eta elikagaien munduko alde ekoizle eta esportatzaile nagusia.
-
Aliantza franko-errusiarra Hirugarren Errepublika Frantsesaren eta Errusiako Inperioaren arteko aliantza militarra izan zen. Aliantza Frantziako isolamendu diplomatikoarekin amaitu zen, Bismarck kantziler alemanaren politika diplomatiko landuaren ondorioz.
