ISLAMA

By Xabier.G
  • 622

    ISLAM-aren JATORRIA

    Islama VII.mendean sortu zen,Arabiar penintsulan.Islama 2 esanahi ditu:
    1)Mahoma VI.mendean hedatutako "erlijioa".
    2)"Inperioa",hau da armada musulmandarrek VII. eta VIII. mendean konkistatutako lurraldeak.
    Penintsulan herri nomadak bizi ziren.Artzaintzan jarduten zuten,eta elkarren aurka borrokan aritzen ziren tributan antolatuta zeuden,guztiak elkartuko zituen botere politikorik gabe.Itsaso Gorria inguruko klima esker,nekazaritzan jarduteko aukera zuten.Eremu hartan Medina eta Meka egon.
  • Period: 622 to 1492

    ISLAMA

  • 632

    ISLAMA-ren JATORRIA (2º partea)

    Mahoma Mekan bizi zen.Familia dirudun baten merkataria zen,eta 40 urte zituela,erlijio berri bat predikatzen hasi:"islama".Jainko bakarra zegoela defendatu:"Ala".Mekako merkatari aberatsek Mahomaren mezuaren aurka egin zuten,ordena soziala mehatxatzen zuelakoan.622an Mahomak Medinara alde egin.Urte horri "hejira" esaten zaio, eta egutegi musulmanaren hasiera adierazten du.
    Medinan armada bildu Mahoma,eta 8 urte geroago Meka konkistatu.Handik arabiar zehar hedatu islama.Mahoma hil zen,632an.
  • Period: 632 to 661

    KALIFALDI ORTODOXOA

    Mahoma hil ondoren,armada musulmanek islama hedatu "jihad" edo gerra santua eginez.
    Hasieran,islamiar inperioa Medinatik gobernatu.Hautaketa bidez "kalifa"titulua hartu zuten. 661ean.omeiatarren familiak hartu agintea.
    lehen gatazkak sortu bizantziarrekin.
  • Period: 661 to 750

    OMEITARREN KALIFALDIA

    Omeitarrek kalifa-titulua oinorretzakoa izango zela ezarri;Inperioko hiriburua Damasko izango zela ere erabaki.
    Islamiar Inperioaren hedapen handia lortu.Frankoek gelditu 732an.
    750ean.Matxinadak omeitarren familiako kide ia guztiak erail.Horrenbestez,omeitarren kalifaldia amaitu.
  • Period: 711 to 756

    KONKISTA ETA MENDEKO EMIRERRIA

    711.urtean,bisigodoen erresuman gerra zibila zegoen:Errodrigo eta Agila borrokan ari,tronua nork eskuratuko.Agilak laguntza eskatu zuen Afrikako iparraldeko musulmanei.Gibraltarko itsasartea zeharkatuz. Guadaleteko Guduan.713.urtean,Toledo konkistatu.
    Musulmanek ia penintsula osoa okupatu.
    Al Andalus izena jarri,eta Kordoba izendatu hiriburua.
  • Period: 750 to 1258

    ABBASTARREN KALIFALDIA

    750etik aurrera,abbastaren familia agintea hartu,eta hiriburua Bagdag izan..Abbastarrek zenbait lurralde galdu.Garai hartan,turkoak gero eta indartsuagoak izan.
    Hiriak handitu,1258an,mongoliar armadak hiria arpilatu,eta azken kalifa abbastarra hil zuen.
  • Period: 756 to 929

    EMIRERRI INDEPENDENTEA

    750.urtean,abbastarrek islamaren boterea eskuratu,eta omeitarren familia hil Damaskon.,Abd ar Rahman gazteak,sarraskitik ihez egin eta Al Andalusera iritsi:han boterea eskuratu.
    756.urtean Kordobako emir independentea izendatu zuen bere burua:Abd ar Rahman I.a izena hartu zuen.
  • Period: 929 to 1031

    KALIFA HERRIA

    Abd ar Rahman III.ak tronua hartu zuen 912.urtean.Garaipenek aginpide handia eman zioten,eta kalifa izendatu zuen bere burua 929.urtean.,Abd ar Rahman III.a Al Andaluseko erlijio-agintari gorena bihurtu.
    Bestalde,valiek probintziak eta Zaragozako,Toledoko eta Méridako gobernatu.
    926.urtean,Hisham II.a kalifa izendatu.Gobernua Almanzor jeneral esku geratu.
  • Period: 1031 to 1212

    TAIFAK ETA AFRIKAKO IPARRALDEKO INPERIOAK (2º partea)

    Almorabideak 1086an iberiar penintsulara iritsi,kristauen erresumak aurrera eragozteko.1089an zenbait taifa okupatu.Al andalus berriro estatu txikitan banatu.
    1147an,almohadeek almorabideak ordezkatu,eta eraso handia jo kristauen-erresumen aurka.Krista-erresumek erantzun militar eman,eta,musulmanek galdearazi Navas de Tolosako Guduan,1212an.Ondoren,Almohaden inperioa desegin,eta kristau-erresuma ia Al Andalus guztia konkistatu.
  • Period: 1031 to 1086

    TAIFAK ETA AFRIKAKO IPARRALDEKO INPERIOAK (1º partea)

    1002.urtean Almanzor hil zenean,barne-borroka ugari piztu.ordutik aurrera kalifa-herria taifatan zatitu.Krisi politiko handiko garai bat hasi,baina baita kultura-aberastasun handikoa.
    Erasorik ez izateko,taifetako erregeek pariak ordaintzen zizkieten kristau-erresumei.
    1086ean,kristauak Toledo konkistatu.Musulmanek laguntza eskatu almorabideei.
  • Period: 1212 to 1492

    NASRI ERRESUMA

    Taifen erresumak desagertzean,Granada Iberiar penintsulako azken lurralde musulmana bihurtu.Nasr dinastiak gobernatzen zuen han.
    Bi mendez baino gehiagoz Gaztelaren basailua izan.
    Liskarrak erresuma ahuldu,eta, katolikoek Granada konkistatu.