-
Minostar kultura 5000 urte sortu zen.Eta K.a. 3000 urtean hasi zen kobrea erabiltzen.Horrekin denetarik egiten zuten.
K.a. 2000 urtean errege bat hartu zuten,eta nekazaritzaz,abeltzaintzaz.... bizitzen ziren.
Erregeka jauregietan bizi ziren eta jauregi bat zen Knoss. -
Axlorreko harria K.a. 4300 sortu zen. -
4000 urtean garatu zen,Peloponesoko hegoaldean zegoen,eta joniar,eoliar eta doriarren herriakfinkatu zituzten gatazkak errazteko -
-
Santimamiñe eta Ekaingo pinturak sortu ziren,K.a. 1400
eta 1200 urteetan -
Beste herriak Kretaren kontra zeuden,orduan beraiek azkar itsasontsiak hartu zituzten eta joan ziren itsas beltzara sartu harte,orduan nola Egeo Asian zegoen orduan lurraldean menpe hartu zuen,eta Troiarekin gatzaka asko euki zituen. -
Gerrak amaitu ondoren krisi asko egon ziren eta burdinezko armak iparraldera eraman zituzten,baina azkenean lortu zuten mizenastar desagertzea. -
K.a. 1200an aurrera Grezia garatu zen,eta bozketan bakarrik gizonak bozkatu ahal zuten,emakumeak,hatxerritarrek eta esklabuak ezin zuten bozkatu, bozketak, anonimoak ziren,eta gero beste egun batean ezaten zuten bozketaren finala -
K.a. 900 sortu zen,Mizenas desagertu ondoren.Garai arkaikoan herrixka txiki zueden,orduan hartzen zuten, eta joaten ziren leku batera eta beraiek herrixka bat egiten zuten,orduan hori esaten zioten polis.Eta gero ere zeudeten Hoplitak,ziren polisak defendatzen zituztenak. -
Beste lurraldekoei ez zioten gustatzen beraiek hori egitea,orduan hasi ziren janaririk gabe geratzen.Erabaki zuten itsasontsi bat hartzea eta joatea kolonia bat egitera,eta horrela janari gehigo eukiko zuten. -
Garai arkaikoan eskulturak egiten ziren,eta ez ziren eskultura oso handiak,zeren eta eskultura lazaiak zirelako.
Hau da,ez zuten egiten eskultura handirik txikiak eta sinpleak egiten zituzten. -
K.a 509 urtetik aurrera gobernatzeko metodoa erroman asko aldatu zen,gobernatzeko era berri bat ezarri zen,errepiblika.Errepublikaren garaian, Erroma izugarri hedatu zen. Erroma asko hedatu zen,eta batzuetan hedatu hori konkistaren bidez egitez zuten eta beste batzuetan itunen bidez. -
Garai honetan Grezia eta Persiar arteko Mediar gerra sortu zen.Eta beraien artean gerrak zueden.Dario erregea zen baina bere semea Xerxesek greziar armada sortu zuen. Atenas Persiarren kontrako gerretatik hobekien atera zen polisa izan zen,beraien kontra nabarrmenen polisa izan zen,baina baita beste polis batzuk,hori Delosko Liga deitu zioten eta Persiarren eskeuz zegoen. -
Gerrak amaitu ondoren Atenasek altxor guztia eraman zuen.
Perikles gobernaria Atenasen gobernu sistema hobetu pondoren hasi zen letrak eta artea sustatzen,eta gero ere filosofia,zientziak... -
Arte barruan eskultureei buruz hitzegingo dut,arkaikoan bezala eskulturak oso sinleak ziren,baina ba zuten igual gauzaren bat gehitu dutela,baina gainetik biak nahiko antza dute -
Artea garai helenistikoa guztiz deberdina izan zen,zeren eta garai horretan eskulturak dramatizatu zituzten eta guztiz handiago egin zituzten.Garai horretan eskulturak drama,sentimedua,mina... eskulturan jartzen zuten. -
Grziako bizimoduan,emakumeek ezin zuten ezer egin,bakarrik egoten ziren etxean etxeko gauzak egiten,eta seme-alabetaz zaintzen.Beraien elikagaiak ortuetik hartzen zituzten,hau da ortuak landatzen zituzten eta gero ortuetik ateratzen zena jaten zuten.Eta gero ere bai merkatuan egoten ziren gauzak saltzen.Gizonek lanera joaten ziren,ala gerrara joaten ziren,zeren eta emakumeek ezin zuten gerrara joan. -
K.a. 396 urtean Olimpiadak hasi ziren egiten,Olimpiadetan bakarrik parte hartu ahal zuten gizonek,baina emakumeak bakarrik parte ahal zuten azkenengo egunean.
Eta lehen eta oraingo diferentzia da ,emakumean gaur egun parte hartu ahal dutela lehenengo momentutik -
Filipo.II grezian sartu zen eta helenizazioa bultzaatu zuen. Mazedonia polisen arteko eztabaidetan esku hartzen hasi zen eta, azkenean, menpean hartu zituen.Gero bere semea Alexandro Handia,agintea hartu zuen eta ia luuralde guztiak hartu zituen,Mesopotamia,Siria,Egipto... -
Alexandro handia hil zen,33 urteekin hil zen,beraren inperioa banatu eta erresuma helenikoa sortu zen.Garai horretan merkatzaritza bide batzuk ireki zituen eta lortu zuten ba adibidez zientziak ondo garatu,eta alderdi gehiago. -
Lehen gizarte erroman grezia antzekoa zen,hau da esklaboak zeuden,eta esklaboak jainko-jainkosak, ala norbait importanteren bat esaten ziona bera egin behar zuen.
Eta egunero lan egiten zeuden,zeren eta nola esklabuak ziren ez zitzaion beste erremediorik geratzen. -
Erromako arkitektura greziako inspirazio bat izan zen,hau da erroman egiten zen guztia greziako inspirazio bat zen eta batzuetan Grezian egiten ziren gauzak Mesopotamiatik edo Egiptotik etortzen dira.
Hau da dena inspirzio bat da baina beraiek aldaatzen dute. -
Erromako eskulturak ere bai inspirazioak ziren.Eta gehienetan pertsonen eskultura garrantzitsuenak egiten zituzten.Adibidez :senatuak,errege batena..... -
Arte antzinean oso importantea izan zen.Denetarik egiten zuten,eskulturak,margolanak...
Adibidez:Knosson,pantenoia,koliseoa....
Eta gaur egun hori oraindik gordetzenda,hau da gaur egun margolanak,eskulturak... badaude. -
Antzinako Grezian,eskulturak,tenpluak izan harren ere bai zeramikazko ontziak egiten zituzten. Eta antzinean Lekythos deitzen zioten,baina gaur egun zeramikazko ontzia ezaten zaio. Zer da hori?
Ba zeramikazko ontziak ziren beraiek zeramikaz egiten zituzten ontzi batzuk,eta beraiek beraien eskekin egiten zuten.Eta ontzi eginez gero kanpotik marrazten zuten,eta denetarik marrazten zuten,adibidez,beraien bizimodua,gera...
Eta ontzi hoietan gero gauzak satzen zituzten, adibidez, ura. -
K.a 279 urtean Erroma Italiar penintsula osoa menpe hartu zuen,eta K.a. 264. urtean, Kartago gerra Punikoak sortu ziren.Kartago itsasoan eta merkataritzan,izan zen potere gehiena zukana,eta Erromako eta Puniko gerra hori 100 urte baino gehiago iraun zuen. -
K.a 218an Erromatarrek lehorreratzea Emporioatzea lotu zuten.
-
Pompeyan K.a 79 Vesubio sumendia erupcio bat euki zuen eta herriko pertsona asko hil ziren katastrofe horregatik. -
K.o.411an Bisigodoak iritsi ziren. -
495 urte aurrera herri barbaro batzuek joan ziren sartzen Hipaniara sartu harte,bandaloak Glizian sartu ziren,Lusitanian eta Kartagoko zati batean, eta bandalo silingoak, aldiz, Betikan.
Bisigodoek 418 urtean ituna bat sinatu zuten,eta hori eman zioten Tolosako sarrera.