Antzinaroa

Mesopotamiako zibilizazioaren hasiera

6000 BCE

Duela 8.000 urte inguru, giza taldeak ibaien ertzetako lurrak lantzen hasi ziren.

Mesopotamiako bizimodua

6000 BCE

Mesopotamiako biztanleen ogibide nagusia nekazaritza zen. Labore garrantzitsuenak zerealak ziren.
Mesopotamiako herrietan artisauak gremioetan biltzen ziren
Artisautzak garrantzi handia izan arren, artisauek, nekazariek eta abeltzainek beste edo gutxiago irabazten zuten.
Garrantzitsuenak metalak lantzen zituztenak eta urregileak ziren.

Mesopotamiako sistemak eta zientziak

6000 BCE

Apaizak jainkoak gurtzeaz arduratzen ziren eta herriarentzako babesa eta laguntza eskatzen zieten. Jai erlijiosoak antolatzen zituzten; nekazariek egindako eskaintzak bildu eta administratzeaz ere arduratzen ziren

Mesopotamiako antolamendu soziala eta politikoa

6000 BCE

Mesopotamia Jainkoen borondatean sinesten zuen gizartea erlijiosa zen.
Erregea lurrean jainkoaren ordezkaria zen eta botere absolutoa zuen.
Erregearen ondoren herritar mota desberdinak zeuden: Awilu izeneko herritar askeak, Mushkenu izeneko herritar erdi askeak eta azkenean Wardu eta Amtu izeneko herritar esklaboak.
Emakumeak bizitza osoan zehar beste pertsona baten menpe zeuden eta lanari dagokionez etxeko eta landako lanak egiten zituzten.

Egiptoko hastapenetatik inperio berrira

5000 BCE

-Egipto Afrikako ipar-ekialdean eta Asiako Ekialde Hurbilaren ondoan dago
-Nilo ibaiak Egipto osoa inguratzen du
-Basamortu ugari ditu
-K.a 5000 urte inguruan bi erresuma sortu ziren: Egipto Garaia hegoaldean eta Egipto Behera iparraldean

Antzinako Egiptoko bizimodua

5000 BCE

-Nekazaritza zen bizibilde nagusia, zerealak, lihoa, mahatsondoak eta fruta- arbola
-Abeltzaintza, etxaldeetan animaliak zituzten, ahuntzak, ardiak, txerriak eta astoak
-Ehiza ere egiten zuten
-Artisau onak izan ziren
-Etxe guztiak buztin eta lastozko pesoz egiten ziren
-Jantziak lihorekin egiten zituzten
-Garbiketara garrantzi handia ematen zioten
-Elikagai nagusiak ogia eta garagardoa ziren
-Musika eta jaiak gustatzen zitzaizkien

Egiptoko antolamendu soziala eta politikoa

4000 BCE

-Egiptoko hierarkikoa zen
-Faraoia pertsonaiarik garrantzitsuena izan zen
-Gero funtzionario eta administratzaileak zeuden, apaizek, nekazariak eta esklaboak
-Legearen aurrean gizon eta emakume guztiak berdinak ziren

Egiptoko artea

4000 BCE

-Egipton artista gehienak estatuko edo tenpluetako funtzionarioak ziren
-Arkitekturan hilobi monumentuak eta tenpluak nagusi izan ziren
-Tenpluek esfingeen eta obeliskoaren bidez apainduta zeuden

Mesopotamiako artea

3700 BCE

-Arkitekturan, tenpluak eta jauregiak eraiki zituzten
-Tenpluak gune sakratuak izan ziren
-Jauregiak tenpluen antzekoak ziren, gune sakraturik gabbe
-Eskulturan boterearen eta fedearen ordezkariei estatuak egiten dute
-Erliebe lanak ehizako, gerrako eta erlijozko eszenak irudikatzen dute
-Arte xehea, kutun edo zinginarriak, zingiluak, terrakotazko irudiak brontzeaz eta zeramikaz egindaz osatzen da

Egiptoko hastapenetatik inperio berrira

3100 BCE

-K.a 3100 arte inguruan Menes edo Nemer erregeak iparraldea konkistatzen dute
-Inperio zaharra ( IV dinastiatik VI. era) piraamiden handien garaia zen.
-Erdiko inperioa (XI dinastiatik XIII.era) barneko matxinden ondorioz sortzen da
-k.A XVI mendearen erdialdean Inperio berria ( XI. Ainastiatik XX.era) sortzen da
-K.a XI mendearen hasieratik aurrera hirugarren bitarteko garaia hasiera hasten da

Egiptoko sinesmenak, idazketa eta zientziak

3000 BCE

-Egiptarrek erlijioari eta jainkoei garrantzi handia ematen zioten
-Betikotasuna lortzeko mommifikatu egiten zituzten
-Hasieran hieroglifikoa idazteko eraabiltzen zuten
-Gero idazketa hieratikoa edo sakratuaeta demotikoa erabili zuten
-Zientzetan ezagun onak zituzten eta matematikan kalkuluak erabiltzen zituzten
-Egutegia eguzkiaren bidez asmatu zuten
Egiptarrak medikuntzan nabarmendu ziren

Antzinako egiptoko bizimodua

3000 BCE

-Nekazaritza zen bizibide nagusia, zerealak, lihoa mahatsondoak eta fruitu-arbolak
-Abeltzaintza, etxaldeetan animaliak zituzten, ahuntzak, ardiak, txerriak eta astoak.
-Ehiza ere egiten zuten
-Artisau onak izan ziren
-Etxe guztiak buztin eta lastozko pesoz egiten ziren
-Jantziak lihorekin egiten zituzten
-Garbiketara garrantzi handia ematen zioten
-Elikagai nagusia ogia eta garagardoa ziren
-Musika eta jaiak gustatzen zitzaizkien

Minostar kultura, noiz sortu zen?

3000 BCE

-Minostar kultura horain dela 5000 urte sortu zela (k.a. 3000 urte inguruan)

Greziako zibilizazio jatorria (minostar kultura)

Period: 3000 BCE to 2000 BCE

-kretako biztanleek kobrea erabiltzen hasi ziren
-Itsasontsiak eraiki
-Zeues jainkoaren semearen kondairaren arabera, Minos erregearen omenez hartu zuten izena
-Egiptoko lurralde batzuekin harremanak zuen
-Idazten zuten eta nekazaritza, abeltzaintza eta merkataritza zuten bizibide

Mesopotamiako politikaren eboluzioa

2380 BCE

-Hasieran landu gabeko lurrez estatuak osatzen zuten
-K.a 2.380 urte inguruan Umma herriko printzeak Sumer herrialdea sortzen du.
-Sargon lehena handiaren erregetzan Akaden Inferioa sortzen zuen

Mesopotamiako politikaren eboluzioa

Period: 2254 BCE to 2218 BCE

-K.a 2254-2218 Akaden inperioaren erregea Naram- Sin-en izan zen.

Mesopotamiako politikaren eboluzioa

2120 BCE

-K.a 2120 Ur- Namuk III ur dinastia sortzen ditu, lehengo zigurata eraikitzen da

Garai klasikoa

2007 BCE

K.a. 500, Turkian kokatuta zeuden polis helenikoak Persiarre menpe egon ziren.
Greziar herriek, Atenas buru zutela, Inperio Persiarrari aurre egiteko, elkar hartzea erabaki zuten eta Maratongo gudu famatuan borrokatu ziren biak. (Greziarrak irabazi)
Liga osatu zuen, Persiarrengandik babesteko ituna: Atenas eta beste herri batzuek itsasontziak jarri zituzten, gainerakoek dirua, fondo komun batean sartu zutena.

Greziako zibilizazioaren jatorria (minostar kultura)

2000 BCE

-kretako biztanleek kobrea erabiltzen hasi ziren
-Itsasontsiak eraiki
-Zeues jainkoaren semearen kondairaren arabera, Minos erregearen omenez hartu zuten izena
-Egiptoko lurralde batzuekin harremanak zuen
-Idazten zuten eta nekazaritza, abeltzaintza eta merkataritza zuten bizibide

Antolamendu politikoa grezia

2000 BCE

Herriak sortu eta hasierako urteetan, herritar aberatsen talde txiki batek oligarkia gobernatzen zuten
Atenasen, K.a. VI. mendean zehar, hainbat berrikuntza izan zen eta, ondorioz, orduko gobernu-sistema, oligarkia, guztien gobernu edo demokrazia bihurtu zen: Atenasko herritar guztiek izan zezaketen botere politikoa eta Atenasko gobernua, herritar guztien asanblada baten bidez, aukeratzen zen.

Egiptoko hastapenetatik inperio berrira

332 BCE

-K.a 332 urte inguruan Greziak Egipto konkistatzen du
-Gero erromatarrek bere inperioko probintzia bihurtzen dute