-
Ilgora Emankorrean.
Mesopotamia: Tigris eta Eufrates: nekazaritza-produktuen ekoizpena handitu zen. Hiri handiak > artisautza eta merkataritza. Gizartea konplexuagoa > lehen estatu-formak. Hiri-estatu: Ur, Uruk, Eridu edo Lagash.
labore-lur eta soro ere. Hiriek inguruko lurrak kontrolatzen zituzten, independenteak ziren, eta errege batek agintzen zuen hiri bakoitzean. -
-Behe Mesopotamia
-Nekazarien kultura garrantzitsu bat garatu zen.
-Zenbat hiri han di sortu > estatu independiente gisa eratu.
-Ur, Uruk, Eridu edo Lagash.
- Errege bat hiri bakoitzean. Botere politikoa, militarra, erlijiisioa .
-Jauregian bizi.
-Tenplua zigurata. Jainko edo jainkosak.
-Funtzionarioek: erresuma administratu, salerosketak kontrolatu uztak gain
-Apaizek
-Armada -
Idazkera kuneiformea Mesopotamian garatu zen. Silaba baten balio fonetikoa zuten zeinuetan oinarritzen zen. 2 000 zeinu inguru zituzten, eta zeinu horietako 600 erabiltzen zituzten gehien. Idazteko puntzoi baten bidez ebakidurak egiten ziren buztinezko oholtxo umel batean; ondoren, eguzkitan lehortzen zuten. -
Mesopotamiako hirietan, K.a. 3300. urtearen inguruan hasi ziren idazten, eta Egipton, aurreraxeago, K.a. 3150. urtearen inguruan. Mesopotamian idazkera kuneiformea erabiltzen zuten; Egipton, berriz, idazkera hieroglifikoa.Lehen idazkiak oharrak izaten ziren.
-
Egiptoarrek sortu zuten idazkera hieroglifikoa. Idazkera horretan, soinuak, hitzak eta ideiak irudien edo piktogramen bidez adierazten zituzten. Testu ofizialetan eta erlijio-testuetan erabiltzen zuten, eta harri gainean edo hormetan zizelkatzen eta margotzen zuten. Forma sinplifikatuago bat erabiltzen zuten papiro, ehun edo zur gainean idazteko: idazkera hieratikoa. -
Egipto ibai handi batek zeharkatzen duen basamortu handi bat da. Ibai hori Nilo ibaia da, eta Tanganyika aintzirako lurralde euritsuetan jaiotzen da. Egipton bi eskualde bereizten dira: Egipto Beherea, Niloren deltan dagoen haran zabala, eta Egipto Garaia: eremu idorra zen, eta hartan, ibaiaren ertzeko lur-zerrenda estuan baino ezin zen bizi. K.a. V. milurtekoan, Egiptoko lurralde osoan sakabanatuta bizi ziren tribuak Niloren ertzetan kontzentratu ziren. Aurrerago, K.a. 3000. urtean -
Kreta uhartean sortu zen. Kultura hark urtean jo zuen goiena. Uharte hartan, jauregi eder ugariko hiri bat gailendu zen, batik bat: Knosos. -
Gizako Esfingea dimentsio handikoa da eta Kefren faraoiaren piramidea zaintzeko eraiki zen. Esfingeak lehoi gorputza eta gizaki-burua ditu, indarraren eta boterearen zeinu, eta faraoiaren ezaugarri. Antzina, margo biziekin margotuta zegoen. -
-
-
Hilobiak arpilatzeetatik eta lapurretetatik babesteko, hipogeoak eraiki zituzten. Hilobi-ganbera handiak ziren, lurpean eraikitzen zituzten, eta pintura askoz apaintzen zituzten. Multzo interesgarriena Tebasetik (Luxor) gertu dagoen Erregeen harana da. Nabarmentzekoa da Tutankamonen hilobia; izan ere, ukitu gabe aurkitu zuten -
-
Hammurabi Babiloniako errege izan zen garaian (K.a. 1750), ezagutzen den lehen lege-kodea egin zen. Gizon batek: Beste gizon bati, frogarik izan gabe, hilketa bat leporatzen baldin badio, heriotza-zigorra izango du.
Lapurtzen baldin badu, heriotza-zigorra izango du.
Aita jotzen baldin badu, eskua moztuko zaio.
Beste gizon baten semeari begia ateratzen baldin badio, begia aterako zaio.
Justiziarekin gairen bat duen hiritarrak -
Peloponeson,
-
-
Egiptoko pinturek eta eskulturek ezaugarri aldaezin batzuk izan zituzten mendeetan zehar: Irudi planoak irudikatzen dituzte, perspektibarik eta sakontasunik gabe. Pertsonaia nagusiak besteak baino handiagoak dira. Izaera sinbolikoa duten erlijio-eszenak irudikatzen dituzte, bai eta xehetasun handiz egindako eguneroko bizitzako eszenak ere. -
-
-
-
-
Persiarrek berriro eraso egin ziezaieketela eta, badaezpada ere militarki antolatzeko, Polis bakoitzak ontziak eta dirua jartzen zituen, ontzidi bat izateko, eta Atenas zergak biltzeaz arduratzen zen, eta Delos uhartean gordetzen zituen (Delosko altxorra). -
-
Alexandro (K.a. 356 - 323) Filipo Mazedoniakoa erregearen semea zen. Aristoteles filosofoa izan zuen irakasle, Homeroren lanak miresten zituen, eta Akiles bezalakoa izan nahi zuen: Iliada poeman troiarren aurka borrokatu zen elezaharretako heroi handi haren antzeko, hain zuzen. Alexandrok 20 urte zituela hil zen aita, eta Helade gehiena konkistatu berri zuen erresuma bat jaso zuen oinordetzan. a.
-
-
-
Alexandrok Persiako inperioa inbaditu eta hango hiri handiak konkistatu zituen (Susa eta Persepolis). Gaugamelako Guduan, behin betiko garaitu zuen Dario
-
-
Alexandrok Persiako inperioa inbaditu eta hango hiri handiak konkistatu zituen (Susa eta Persepolis). Gaugamelako Guduan, behin betiko garaitu zuen Dario
You are not authorized to access this page.