Antzinako Gerzia+Unai

HAINBAT ESTATU TXIKI

900 BCE

K.a. 900. urtetik aurrera hainbat estatu txiki aske (polis) sortzen joan ziren. Bakoitzak bere lege, aginte modu, sistema ekonomiko eta gizarte-antolaketa zituen.

LUR-JABE HANDIEK BOTEREA GALTZEN DUTE

753 BCE

K.a. 753. urtean, lur-jabe handiek boterea kendu zioten erregeari eta egitura oligarkikoa ezarri zuten. Oligarkiarekin, boterea esku gutxi batzuetan zegoen, pertsona edo familia jakinetan. Lurraldeko pertsona eraginkorrenak ziren eta euren artean antolatzen zuten agintea.

LEGEAK IDATZITA

621 BCE

K.a. 621. urtean, Drakon legegileak legeak idatziz ezarri zituen Atenasko biztanleek ezagut zitzaten. Hainbat lege oso zorrotzak ziren eta tiranoen bidez, indarrez inposatu ziren. Garai hartan, mahastiak eta olibondoak ugaritu ziren, baita lan publiko handiak ere, langabezia murrizteko. Itsas merkataritzaren bilakaerari esker, aberatsen eta pobreen arteko aldea txikituz joan zen.

MERKATARITZA

594 BCE

K.a. 594. urtean, Solon merkatari aberatsa eta Atenasko estatu-gizona, erreforma politiko garrantzitsuak egiten hasi zen. Bule herritarren batzarra sortu zuen, hiriko gaiak jorratzeko arduradun ziren herritarrentzat. Partaideak zozketaz aukeratzen zirenez, ez zen berdintasunean oinarritutako egitura, baina demokraziaranzko lehen pausoak izan ziren.
PeriklesHerri-epaimahai bat ere sortu zuen, heliea, eta, haren bidez, herriak bere eskubideak errespetatuak izatea lortu zuen.

EGITURA POLITIKOAK

508 BCE

K.a. 508. urtean, Klistenes aristokrata berritzaileak Atenasko egitura politikoan aldaketak egitea erabaki zuen. Solonen erreformetan oinarrituta, Klistenesek erabaki zuen herritar gehiagok parte hartu behar zutela bizitza politikoan eta baita Atenasko zuzendaritzari buruzko erabakietan ere. Lehen, aberatsek hartzen zuten parte, ez bestek. Gero, herritar guztiek zuten horretarako eskubidea; hau da, gizonezko libre guztiak hasi ziren hiriaren agintean parte hartzen.

ESTATU-GIZON HANDIAK ESTRATREGAK

451 BCE

K.a. 451. urtean, Perikles Atenasko estatu-gizon handiak estratega (armadako komandantea) kargu garrantzitsua lortu zuen. Hamabost aldiz jarraian hautatua izan ondoren, haren buruzagitza militarra ezarri zen Atenasko bizitza politikoan. Herri-batzarrean, ekklesian, zuen boterea erabiliz, Atenasko esperientzia demokratikoak goia jo zuen. Aristokratei boterea murriztu zien eta egitura oligarkikoaren arrastoei amaiera eman.

ESPERIENTZIA DEMOKRATIKOA

411 BCE

Atenasko esperientzia demokratikoak mende bakarra iraun zuen. Espartaren aurkako gerrak, besteak beste Atenasen beherakada garaiak izan zituen. Egoera horretan K.a. 411n Atenasen egitura oligarkikoa berrezarri zen.

DEMOKRAZIA

403 BCE

K.a. 403n demokrazia berreskuratu zuten

GREZIAKO LURRALDEAK

346 BCE

Mazedoniako errege Filipo II. ak Greziako lurralde guztiak eskuratu zituen K.a. 346. urtean.

IMPERIOA SORTU

336 BCE

Alexandro Handia haren semeak, K.a. 336. urtean, inperio handi bat sortu zuen

GREZIAKO LURRALDEA

323 BCE

K.a. 323n hiltzean, Greziako lurraldea erresuma helenistiko txikietan zatitu zen.