Antzinako eta gaur egungo aginte moduen definizioak.

By Xabier Perez
  • 102 BCE

    Oligarkia

    Oligarkia
    Boterea esku gutxi batzuetan zegoen, pertsona edo familia zehatzetan. Lurraldeko pertsona eraginkorrenak ziren eta euren artean antolatzen zuten agintea.
  • 101 BCE

    Teokrazia

    Teokrazia
    Pertsona bakar batek botere osoa duen eta oinordekotzat oinarritzen den aginte modua da. Faraoiak aintzineko Egipton agintzen zuen eta jainkotzat hartua zen.
  • 100 BCE

    Monarkia

    Monarkia
    Pertsona bakar batek duen eta oinordekotzat oinarritzen duen aginte modua da. Erdi Aroan nagusia zen aginte modua.
    Gaur egun Erresuma batuan dugu adibide, zein Espainiako ere.

  • Diktadura/tirania

    Diktadura/tirania
    Pertsona bakar batek botere absolutoa indarrez hartzen duen aginte modua da. Europako diktadore batzuk: Musolin, Franco, Hitler…

  • Errepublika

    Errepublika
    Errepublika Erregea Estatu Burutzat ez daukan gobernu mota bat da. Orokorrean, Herriak demokratikoki aukeratzen du Estatu Burua.

    Frantzian eta AEB adibidez errepublika dago.

  • Monarkia parlamentarioa

    Monarkia parlamentarioa
    Pertsona bakar batek duen eta oinordekotzat oinarritzen duen aginte modua da. Antzina errege-erreginen botereak ez zuen mugarik, botere absolutua zuten, ez zegoen botere banaketarik eta Jainkoaren aurrean bakarrik ziren beren eginen erantzule.

  • Demokrazia

    Demokrazia
    Demokrazia, herritarrek ordezkariak aukeratzen dituzten aginte modua da. Botere banaketa dago eta berdintasuna, askatasuna eta ordezkaritza ditu oinarri. Grezian sortu zen, antzinaroa, baina hasieran, demokrazia monarkia zen. Gaur egungo aginte modu gehien erbilia da, batez ere Europan.