-
-Behe mesopotamian
-nekazarien kultura garrantzitsu bat garatu.
-Zenbat hiri sortu estatu independiente gisa eradu.
-Ur, Uruk, Erudu edo Lagash
-Errege bat hiri bakoitzean
-Jauregian bizi
-Tenplua zigurata Jainko edo jainkosak
-Funtionarioak
-Apatzak tenpluak zaindu
-Armada gerra -
-mesopotamian
-silabak
-2 000 zeinu inguru
-puntzoi batez bidez
-buztinezko oholtxoa gukietan lehortu -
IDAZKERA HIEROGLIFIKOA
-Soinuak hitzak eta ideiak irudien edo piktogramarenbidez
-Testu ofizialetan eta erlijio testuan -Harri gainean edo hormetan zizelkatzen eta margotzen zuten -
Egipto ibai handi batek zeharkatzen duen basamortu handi bat da. Ibai hori Nilo ibaia da
Egipton bi eskualde daude: Egipto behan Niloren deltan dagoen haran zabala, eta Egipto Garaia: eremu idorra zen, eta hor ezin zen bizi
K.a. V.-an, Egiptoko lurralde osoan sakabanatuta bizi ziren tribuak Nilon. K.a. 3000. urtean, Narmer erregeak Egipto Beherea eta Garaia elkartu zituen.
Hainbat eta hainbat faraoi-dinastiak (errege-familiak) gobernatu zuten Egipto, eta 2 500 urtez baino gehiagoz utsi dute -
Krata uhartea
-
K.a. III. milurtekoaren amaieran, Behe Mesopotamiako zenbait hirik gainerako hiriak mendean hartu zituzten: (K.a. 2335) sortu zen, eta, gero, Ur-eko erresuma (K.a. 2110). Ur-eko erresumaren hiriburuak 200 000 biztanle baina gehiago izan zituen. K.a 1880-an Goi Mesopotamiako Babilonia hiriak lurralde osoa konkistatu zuen, eta inperio bat sortu da.
Asiriarrek handia ziren inperio bat sortu zuten zona horretan (K.a. 1300). Inperio horrek Mediterraneotik Persiar golkora arteko lurrak hartzen zituen -
Ezagutzen den lehen lege-kodea egin zen. Gizon batek esan du: -Beste gizon bati, frogarik izan gabe, heriotza-zigorra euki izango du.
-Norbait lapurtzen badu, zigorra eukiko du.
-Aita batek jotzen badu, bere eskua moztuzko zaio.
-Gizon baten semea begia ateratu ahal badio, gizonaren begiak aterako zaizkio. -
Peloponeson Akeoek
-
-
-
-
-Zenbait hiriren elkartea,
-Persiarrek berriro eraso egin ziezaiketela eta badaezpada ere militarki antolatzeko sortu zuten.
-Atena buru zuela
-Polis bakoitza ontziak eta dirua izan
-Atenas zergak biltzeaz arduratu Delos hartean gorde. Delasko altxora -
-Esparta ez ados Atenasen hegemontariarekin > Pelopnonseko Liga sortu -Atenas erabat suntsituta aliatuak ere bai -Hiri asko tiranoen eskutan.
-
-
Alexandroren espedizioa Asia Txikian hasi zen. Han, persiarrak garaitu zituen, Granikon (K.a. 334), eta Mediterraneoko ekialdeko kosta konkistatu zuen.
-
Granikotik Siriara jo, eta Dario III.a azpiratu zuen, Issosen (K.a. 333). Gero, Egiptorantz abiatu zen, eta heroien pare hartu zuten han. Egipton Alexandria hiria eraiki zuen; gerora erresuma helenistikoetan aberatsena eta kulturagune nagusietakoa bihurtuko zena. Hantxe sortu zuten antzinateko liburutegirik garrantzitsuena.
-
-
Alexandrok Persiako inperioa inbaditu eta hango hiri handiak konkistatu zituen (Susa eta Persepolis). Gaugamelako Guduan, behin betiko garaitu zuen Dario (K.a. 331).
-