-
6000 BCE
Mesopotamia
Lehen kultura hasi zen. -
5500 BCE
Lehen euskal herrixkak
-
5000 BCE
Egipto Garaia - Egipto Behera
Afrikako Erdialdeko lautadetatik zetorren giza talde bat Nilo bailaran lurra lantzen eta abereak hezten hasi zen eta herri txikiak eraikitzen hasi ziren. Herri horiek, pixkana-pixkana, elkartu egin ziren eta herri handiagoak sortu zituzten. Bi erresuma sortu ziren orduan, Egipto Garaia, hegoaldean, eta Egipto Beherea, iparraldean, eta etengabe borrokan ibili ziren, hegoaldeko Menes edo Nermer erregeak. -
3500 BCE
Idazketaren hasiera.
Eguneroko bizitzaren gertaerak erregistratzeko beharra sortu zen. Horrek, idazketaren lehenengo adierazpenak ekarri zituen. Puntzoien bidez buztin zatietan kontabilizatu nahi izaten zituzten gauzen marrazten hasi ziren. Piktogramak ziren. Zeinuak goitik behera marrazten ziren, gero zeinuak horizontalean marraztea hobe izan zitekeela pentsatu zuten. Irakurtzen eta idazten zekiten pertsonak eskribak ziren. Idazten ikastea nahiko zaila zen. Aberatsek eskolara bidaltzen zituzten beren semeak -
Period: 3100 BCE to 100 BCE
Egipto
Iparraldea konkistatu eta bereganatu zuen arte. Inguruko basamortuek muga naturala osatzen zuten eta horregatik oso zaila zen hortik inbasioren bat heltzea. Horrela Egiptoko kulturak, eta ia aldaketarik gabe, 3.000 urtez iraun zuen. -
2380 BCE
Sumer
Umma herriko printzeak, Ur, Uruk, Larsa eta Lagash herrien boterea hartu zuen, eta Sumer herrialdea lehen aldiz batzea lortu zuen. -
2370 BCE
Akad
Sargonek, Kish herriko boterea hartu zuen eta lurralde osoa bere menpe eduki zuen. Sargon I erregetzan, hiri-estatu sumertarrak batuta geratu ziren eta horrela sortu zen historiako lehen inperioa, Akaden Inperioa; zituen lurraldeak Mediterraneoa eta Turkiaraino hedatu ziren. Akaden inperioaren goieneko unea Naram-Sin-en erregetzan lortu zen, baina, hura hil eta gero, barruko arazo batzueketa, besteak beste, guti, amorrita eta lullubi herrien presioek, inperioaren gainbehera bizkortu zuten. -
2120 BCE
Ur dinastia
Hiri-estatu batzuetako agintariek guztiak botatzea lortu zuten. K.a. 2120 urterako, Ur-Namuk III. Ur dinastia sortu zuen, eta garai horretan lehenengo zigurata eraiki zuen. Adreiluzko dorre izugarriak ziren. Elkarren gainean mailakatutako terraza moduko batzuek osatzen zuten, eskaileren bidez komunikatzen ziren eta azken mailan santutegi bat zuten. Tenplu erlijiosoak izateaz gain behatoki astronomiko bezala erabiltzen ziren ere . -
2000 BCE
Minostar kultura
-
1980 BCE
Mizenestar kultura
-
1700 BCE
Egiptoko erdiko Inperioa
Barneko matxinadek Inperio Zaharraren suntsiketa ekarri zuten. Horren ondorioz, ezegonkortasuna nabarmena izan zen; ondoren, Erdiko Inperioa sortu zen. Garai hartan ureztatzeko lan handiak egin ziren. Hicso Asiako herriaren inbasioarekin batera, K.a. 1700 urte inguruan, bukatu zen garai hau. -
1700 BCE
Hammurabiren kodea
Mesopotamiarrek kodeetan biltzen zituzten legeak erabiltzen zituzten beren bizimodua gobernatzeko. Guztietan ezagunena Hammurabiren kodea da. Hammurabi K.a. 1.700 urte inguruan Babiloniako erregea izan zen. Kodea dioritazko harri batean grabatuta dago. Hammurabi eta Samas jainkoen irudiak ditu apaingarri. Semitaz idatziriko 282 artikulu dauzka, eta ezagutzen den lege bildumarik zaharrena da. -
Period: 1700 BCE to 2500 BCE
Indo Baila
Gunerik garrantzitsuenak iparraldean dagoen Harrappa eta hegoaldeko Mohenjo-Daro hiriak izan ziren. Garai hartan Mohenjo-Daro ibaiaren ertzetan kokatzen zen. 50.000 biztanle inguru zituen, beraz, munduko metropolirik handienetako bat zen. -
1600 BCE
Egiptoko Inperio Berria
Egiptoarrek inbaditzaileak botatzea lortu zuten, eta inperioa berrezarri egin zuten. Inperio Berria deiturikoa, Egiptoko Historiako garairik garrantzitsuena da, eta faraoirik ospetsuenetariko batzuek gobernatu zuten: Tutankamón, Ramses II.a, etab. Politika militarista erabili eta lurraldearen garapen handia lortu zuten. -
900 BCE
Garai arkaikoa
-
750 BCE
Erromaren sorrera
-
Period: 750 BCE to 500 BCE
Erromaren monarkia.
-
500 BCE
Garai Klasikoa
-
Period: 500 BCE to 25 BCE
Erromaren Errepublika
-
Period: 401 BCE to 500 BCE
Periclesen Atenas
-
396 BCE
Lehen emakume irabazle Olimpiar Jokoetan
Ziniska printzesa espartarrak lehen emakumezko txapeldun olinpikoa izan zen. -
332 BCE
Ptolomeok dinastia.
Ondoko herri batzuen, asiriar edota persiarren inbasioa jasan ondoren, Greziak Egipto konkistatu zuen. Alexandro Handia hil eta gero, horren jeneral izan zen Ptolomeok dinastia bat fundatu zuen, erromatarrek bere inperioko probintzia bihurtu arte, 300 urtez gobernatuko zuena. Garai hartan, grekoa izan zen hizkuntza ofiziala, baina Egiptoko kultura errespetatu zuten, eta horri esker biziraun zuen. -
323 BCE
Garai helenistikoa
-
313 BCE
Milaneko ediktua
-
200 BCE
Erromak euskaldunei konkistatzen du
-
59 BCE
Julio Zesar kontsul bihurtu zen
-
Period: 25 BCE to 395
Erromatarren imperioa
-
20 BCE
Augusto Prima Porta eskultura
-
19 BCE
Euskal herrialdea erromataren mende geratzen da