-
3332 BCE
Teokrazia antzinaroan
Definizioa:Teokrazia, pertsona bakar batek botere osoa duen eta oinordekotzan oinarritzen den aginte modua da.
Ezaugarriak:
Botere guztia aberats taldetxo batean biltzen da
Herritarre
Boterea oinordekotzaz familia berean mantentzen da.k aukeratzen dituzte agintariak.
Herritarrek ez dituzte agintariak aukeratzen.
-Botere mugagabea du (legegilea, erlijiosoa) jainkotzat hartuta.
Botere guztia pertsona bakarrean biltzen da.
Jainkoen agintea esan nahi du.
Adibidea:
Egipto aintziaroan. -
1940 BCE
Diktadura antzinaroan
Defizioa: pertsona edota talde jakin batek botere absolutua duen egitura politikoa da.
Ezugarriak:
Diktadura talde batek agintzen du.
Indarra erabiltzen du .
Boterea bere onerako erabiltzen du.
Herritar guztiak ez dute parte hartzen.
KOipe bidez lortzen zen.
Adibidea:
Franko, -
753 BCE
Monarkia antzinaroan
Definizioa: Oinordekotzaz botererea duen agintari bateko aginte modua da.
Ezaugarriak:
Pertsona bat agintzen du. (erregina). Jaiotzaz da errege.
Erregina hil arte ez da agindaria aldatzen.
Berak bakarrik zuen agintzeko, legeak egiteko edo justizia gorena egiteko boterea.Herriak ez zuenpartaidetza.
Adibideak:
Esparta, persia -
601 BCE
Antzinaroko demokrazia
Definizioa: Agintea herritarren esku dagoen aginte modua da.
Ezaugarriak:
-Herritarrak aukeratzen dituzte agintariak eta erabakiak bozkaren bidez, baita onarpean ere.
-Garai haietan, bakarrik herritarrek zuten boto eskubidea eta gainerakoek ez zuten parte hartzen.
-Askatasunean, berdintasunean eta ordezakaritzan dago oinarrituta.
-Botere banaketa dago.
Adibidea:
Grezian eman zen aginte modu hau. -
509 BCE
Errepublika antzinaroa
Definizioa: Errepublika herriak boterean zuzenean parte hartzen duen aginte modua da.
Ezaugarriak:
Aginte-burua aukeratzen dute.
Aginte gorena, gobernua hautatutako 2 konsultek zuten eta legeak Senatuak egiten zituzten.
Erromako errepublikan urte askotan senari izateko aberatza izan beharErromako errepublika oligarkia dela wsan ohi da, tealde batek agintzen duelako.
Adibideak:
Erroma eta Ameriketako Estatu Batuetan -
401 BCE
Oligarkia/Aristokrazia
Definiizoa:Talde aberats txiki batek boterea duen aginte modua da.
Ezaugarriak:
-Talde batek agintzen du.
-Herriaren partaidetza bakarra apella deituriko biltzarraren esku dago (aholku giza solik).
Adibideak:
Esparta -
40 BCE
Tirania antzinaroan
Definizioa: Tirania, pertsona 1 botere osoa indarrez hartzen duen aginte modua da.
Ezaugarriak:
- pertsona 1 agintea.
- Herriak ez du aukeratzen.
Botere osoa: legegilea eta judiziala du.
-Boterea indarrez ematen da.
Adibideak:
Europa,Hitlez, Franko,musolini,platon,aristotelez... -
Demokrazia gaur egun
Definizioa:Demokrazia talde edo erakunde bateko kide guztien iritzia berdintasunez kontuan hartzen dituen erabakitzeko modu kolektiboa da.
Ezaugarriak:
-Hiritarrek zeharka parte hartzen dute botere politikoaren erabakietan.
-Modu bakarra dago kargu publikoak aukeratzeko(hauteskundeetako botoek jarritakoa izaten da,).
-Zerbitzu publikoak modu profesionalean ordaintzen dira.
Adibidea:
Landsgemeinde bat Suitzako Glarus. -
Errepublika gaur egun
Definizioa: Erakunde demokratikoek sostengatzen duten gobernu batez ari gara, non herritar guztiak berdinak diren legearen aurrean.
Ezaugarriak:
-Herritarren parte-hartze politiko aktiboa dago.
Herritarrek erakundeetan duten berdintasunezko ordezkaritza dago.
Askatasuna eta berdintasuna herritarrentzako legearen aurrean erabiltzen da.
Adibideak:
Suizan, Erroma eta Grezia -
Monarkia parlamentarioa gaur egun
Definizioa: Pertsona batek zuzenean agintzen ez duen aginte modua da .
Ezaugarriak:
- Pertsona batek agintzen du.
-Monarkia hereditarioa da.
-Kasu batzuetan gizonezkoak bakarrik izan daitezke oinordeko.
-Erregea eta erregina, bizitza osorako dira errege eta erregina.
Adibideak:
Andorra, Arabia Saudi, Australia, Bahama-n, Barbados, Bélgica... -
Diktadura gaur egun
Definizioa: Pertsona edota ideologia bereko talde jakin batek botere absolutua duen egitura politikoa da.
Estatua alderdi politiko bakar batekin identifikatzea.
Botere-banaketa kentzea.
Indar militarraren eta indarkeriaren erabilera.
Giza eskubideen eta norbanakoen askatasunen errepresioa.
Adibideak:
Hideki Tojoren Japoniako Inperioa, Benito Mussoliniren Italia faxista, Oliveira Salazarren Antónioren Portugal edo Francisco Francoren Espainia.
