AGINTE MODUAK

Teokrazia antzinaroan

3332 BCE

Teokrazia pertsona bakar batek botere osoa duen eta oinordekotzan oinarritzen den aginte modua da eta hori adibidez zen egipto antzinaroan. Eta haren ezaugarriak dira:
-Pertsona 1 du agintea.
-Herriak ez du aukeratzen.
-Oinordekotzan oinarritzen da.
-Botere mugagabea du (legegilea, erlijiosoa) jainkotzat hartuta.

Errepublika gaur egun

2021 BCE

Erakunde demokratikoek sostengatzen duten gobernu batez ari gara, non herritar guztiak berdinak diren legearen aurrean, adibidez, Suizan, Erroma eta Grezia. Gaur eguneko errepublikaren ezaugarriak hauek dira:
-herritarren parte-hartze politiko aktiboa dago.
-Herritarrek erakundeetan duten berdintasunezko ordezkaritza dago
-Askatasuna eta berdintasuna herritarrentzako legearen aurrean erabiltzen da.

Demokrazia gaur egun

2021 BCE

Demokrazia talde eo erakunde bateko kide guztien iritzia berdintasunez kontuan hartzen dituen erabakitzeko modu kolektiboa da, adibidez Landsgemeide bat Suitzak Glarus. Gaur eguneko demokraziaren ezaugarriak hauek dira:
-Hiritarrek zeharka parte hartzen dute botere politikoaren erabakietan.
-Modu bakarra dago kargu publikoak aukeratzeko.
-Zerbitzu publikoak modu profesionalean ordaintzen dira.

Diktadura gaur egun

2020 BCE

Pertsona edota ideologia bereko talde jakin batek botere absolutoa duen egitura politikoa da, adibidez Hideki Tojoren Japoniako inperioa Benito Mussoliniren Italia faxista, Oliveira Salazarren Antonoiren Portugal edo Francisco Francoren Espainia. Gaur eguneko diktaduraren ezaugarriak hauek dira:
-Estatua alderdi politiko bakar batekin identifikatzea
-Botere-banaketa kentzea.
-indar militarren eta indarkeriaren erabilera.
-Giza eskubideen eta norbanakoen askatasunen errepresioa.

Monarkia gaur egun

2019 BCE

Pertsona batek zuzenean agintzen ez duen aginte modua da, adibidez Andorra, Arabia Saudi, Australia, Barbados.. Gaur eguneko Monarkiaren ezaugarriak hauek dira:
-Pertsona batek agintzen du.
-Monarkia hereditarioa da.
-Kasu batzuetan gizonezkoak bakarrik izan daitezke oinordeko.
-Erregea eta erregina, bizitza osorako dira errege eta erregina.

Diktadura antzinaroan

1990 BCE

Pertsona edota talde jakin batek botere absolutua duen egitura politikoa da, adibidez Franko. Eta diktaduraren ezaugarriak hauek dira:
-Diktadura talde batek agintzen du.
-Indarra erabiltzen du.
-Boterea bere onerako erabiltzen du.
-Herritar guztiak ez dute parte hartzen.
-Koipe bidez lortzen zen.

Monarkia antzinaroan

753 BCE

Oinordekotzaz boterea duen agintari bateko aginte modua da, adibidez espartam, persia.. Eta Monarkiaren ezaugarriak hauek dira:
-Pertsona bat agintzen du (erregina).
-Erregina hil arte ez da agindaria aldatzen.
-Berak bakarrik zuen agintzeko, legeak egiteko edo justizia gorena egiteko boterea.
-Herriak ez zuen partaidetza.

Tirania antzinaroan

601 BCE

Tirania pertsona 1 botere osoa indarrez hartzen duen aginte modua da, adibidez, Franko, Hitles, Musolini.. Eta Tiraniaren ezaugarriak hauek dira:
-Pertsona 1 agintea.
-Herriak ez du aukeratzen.
-Botere osoa: legegilea eta judiziala du.
-Boterea indarrez ematen da.

Demokrazia antzinaroa

601 BCE

Agintea herritarren esku dagoen agintea da, eta adibidez grezian eman zen aginte modu hau. Demokraziari buruzko ezaugarriak dira:
-Herritarrak aukeratzen dituzte agintariak eta erabakiak bozkaren bidez, baita onarpea ere.
-Garai haietan, bakarrik herritarrek zuten boto eskubidea eta gainerakoak ez zuten parte hartzen.
-Askatasunean, berdintasun eta ordezkaritzan dago oinarrituta.
-Botere banaketa dago.

Tirania antzinaroan

501 BCE

Tiranian pertsona 1 botere osoa indarrez hartzen duen aginte modua da, adibidez, Europa, Hitlez, Franko, Musolini..
Tirania dituen ezaugarriak hauek dira:
-Petsona 1 agintea.
-Herriak ez du aukeratzen
-botere osoa legegilea eta judiziala du.
-Boterea indarrez ematen da.

Errepublika antzinaroan

500 BCE

Errepublika herriak boterean zuzenean boterean parte hartzen duen aginte modua da, adibidez, Erroma eta Ameriketako Estatu batuak. Errepublikaren ezaugarriak hauek dira:
-Aginte-burua aukeratzen dute.
-Aginte gorena, gobernua hautatutakoa 2 kontsultek zuten eta legeak.
-Senatuak egiten zituzten.
-erromako errepublikan urte askotan senari izateko aberatza izan behar.
-Erromako errepublika oligarkia dela esan ohi da talde batek agintzen duelako.

Aristokrazia antzinaroa

401 BCE

Talde aberats txiki batek duen aginte modua da, adibidez, esparta. Aristokraziaren ezaugarriak hauek dira:
-Talde batek agintzen du.
-Herriaren partaidetza bakarra apella deituriko biltzarraren esku dago (aholku giza solik).