ΕΡΓΑΣΙΑ Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Τζόν Λοκ (1632-1704)

1632

Ο Τζον Λοκ ήταν ένας από τους σπουδαιότερους προδρόμους του διαφωτισμού. Ο Λοκ διατύπωσε την αρχή του κοινωνικού συμβολαίου ,ότι δηλαδή οι κυβερνήσεις συγκροτούνται βάσει συμφωνίας με το λαό. Η παραβίαση της συμφωνίας αυτής εκ μέρους των κυβερνώντων παρέχει αυτόματα στο λαό το δικαίωμα της αντίστασης και της επανάστασης.

Ένδοξη επανάσταση 1688

1688

Η Μεγάλη Βρετανία έδειξε μια σχετική σταθερότητα στην πολιτική της κατάσταση κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, σε σύγκριση με την ηπειρωτική Ευρώπη, η οποία ταλανιζόταν από ισχυρά επαναστατικά κινήματα. Αυτό οφείλεται εν μέρει στα κεκτημένα των επαναστάσεων και εμφυλίων του 17ου αιώνα, τα οποία παρέδωσαν στη χώρα ένα καθεστώς συνταγματικής μοναρχίας, που στηριζόταν σε μια ιδιαίτερα δραστήρια Βουλή των Κοινοτήτων. Ένα από αυτά τα κινήματα ήταν η «Ένδοξη Επανάσταση» του 1688.

Φρανσουά Κενέ (1694-1774)

1694

Ο Φρανσουά Κενέ ήταν Γάλλος οικονομολόγος και γιατρός, ιδρυτής της σχολής των φυσιοκρατών και θεμελιωτής της πολιτικής οικονομίας. Γεννήθηκε στο Μερέ, κοντά στο Παρίσι και ήταν γιος δικηγόρου.

Μοντεσκιέ (1698-1755)

1698

Σημαντικός εκπρόσωπος των πολιτικών ιδεών του Διαφωτισμού ήταν ο Γάλλος Μοντεσκιέ. Στο βιβλίο του με τίτλο το Πνεύμα των Νόμων διατυπώνει τη θεωρία της διάκρισης των εξουσιών σε νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική με στόχο να αποτρέπεται ο κίνδυνος αυταρχικής διακυβέρνησης. Η θεωρία αυτή άσκησε μεγάλη επίδραση στην πολιτική σκέψη και αποτέλεσε συστατικό στοιχείο των σημαντικότερων πολιτικών και πολιτειακών κειμένων της εποχής.

Ρουσσό (1712-1778)

1712

Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ ήταν Ελβετός φιλόσοφος, συγγραφέας και συνθέτης του 18ου αιώνα. Ο Ρουσσό στο έργο του Κοινωνικό Συμβόλαιο (1762) υπερασπίζεται την ελευθερία του ανθρώπου και δέχεται ως κυρίαρχη μόνο τη γενική βούληση , στην οποία οφείλει να υποτάσσεται η εκάστοτε κυβέρνηση. Αυτό όμως προϋποθέτει δημοκρατικό πολίτευμα, το οποίο δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς το σεβασμό των νόμων. Η πολιτική θεωρία του Ρουσσό δεν εγγυάται μόνο την ελευθερία αλλά και την ισότητα.

Γκουρναί (1712-1759)

1712

Ο Ζακ Βενσάν ντε Γκουρναί ήταν Γάλλος οικονομολόγος, μεταρρυθμιστής της γαλλικής οικονομίας. Ο Γκουρναί εκφράζει με τη θεωρία του μια γενικότερη οικονομική αντίληψη που προοιωνίζεται τον οικονομικό φιλελευθερισμό.

Ντιντερό (1713-1784)

1713

Ο Ντενί Ντιντερό ήταν Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας. Καθώς είχε συγγράψει την ιστορία των αρχαίων Ελλήνων και ένα ιατρικό λεξικό, το 1746 προσκλήθηκε να μεταφράσει την αγγλική εγκυκλοπαίδεια. Ο Ντιντερό αποφάσισε να το επεκτείνει σημαντικά, προσθέτοντας σε αυτό όλες τις γνώσεις της εποχής. Σε αυτό το έργο τον βοήθησαν και άλλοι διανοούμενοι και φίλοι του, κυρίως ο Ζαν λε Ρον Ντ'Αλαμπέρ, αλλά και πολύ γνωστά πρόσωπα, όπως ο Μοντεσκιέ και ο Βολταίρος.

Άνταμ Σμιθ (1723-1790)

1723

O Άνταμ Σμιθ ήταν Σκωτσέζος οικονομολόγος και ηθικός φιλόσοφος. Θεωρείται ένας από τους πρωτοπόρους της πολιτικής οικονομίας και θεμελιωτής της σχολής των κλασικών οικονομικών. (Θεμελιωτής του οικονομικού φιλελευθερισμού, liberalismus).

Τυργκό (1727-1781)

1727

Ο Αν Ρομπέρ Ζακ Τυργκό, συχνά αποκαλούμενος Τυργκό, ήταν Γάλλος πολιτικός και οικονομολόγος. Ήταν υποστηρικτής των φιλελεύθερων θεωριών του Φρανσουά Κενέ και του Βενσάν ντε Γκουρναί, πρώιμος υπέρμαχος των αρχών του οικονομικού φιλελευθερισμού.

Μπεκαρία (1738-1794)

1738

Ο Τσέζαρε Μπεκαρία ήταν Ιταλός εγκληματολόγος, οικονομολόγος, δημοσιολόγος και φιλόσοφος, συγγραφέας του μνημειώδους έργου Περί εγκλημάτων και ποινών, το οποίο συνέβαλε καθοριστικά στον ορθολογικό και ουμανιστικό αναπροσανατολισμό των ποινικών επιστημών και τη διαμόρφωση της λεγόμενης «Κλασικής Σχολής» του Ποινικού Δικαίου.

Αδαμάντιος Κοραής (1748 - 1833)

1748

Ο Αδαμάντιος Κοραής είναι υπέρμαχος της εξέλιξης και της προόδου. Απορρίπτει όμως τις επαναστατικές ακρότητες και γι΄ αυτό στις γλωσσικές, πολιτικές και κοινωνικές ιδέες ακολουθεί τη μέση οδό. Υπερασπίζεται όμως θερμά τις φιλελεύθερες ιδέες με την Αδελφική Διδασκαλία. Ο Κοραής υποστηρίζει τη μετακένωση δηλαδή τη μετάδοση της παιδείας στους Έλληνες και αφοσιώνεται από το 1804 στην έκδοση αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων με προλεγόμενα όπου εκθέτει τις παιδαγωγικές του απόψεις.

Εγκυκλοπαίδεια (1751-1722)

1751

Η Εγκυκλοπαίδεια, ή Συστηματικό Λεξικό των Επιστημών, των Τεχνών και Χειροτεχνίας, ήταν μια γενική εγκυκλοπαίδεια που δημοσιεύθηκε στη Γαλλία μεταξύ 1751 και το 1772, με μετέπειτα συμπληρώματα, αναθεωρημένες εκδόσεις και μεταφράσεις. Είχε πολλούς συγγραφείς, γνωστούς ως «εγκυκλοπαιδιστές». Συντάχθηκε από τον Ντενί Ντιντερό και είναι το πιο διάσημο έργο που δείχνει τη σκέψη του Διαφωτισμού.

Ρήγας Βελεστινλής ή Φεραίος (1757-1798)

1757

Ο Ρήγας Βελεστινλής ή Φεραίος επιδιώκει μέσα από το μεταφραστικό και το πρωτότυπο συγγραφικό έργο του να καταστήσει τους Έλληνες κοινωνούς της δυτικής σκέψης και να τους προετοιμάσει για τη διεκδίκηση της ελευθερίας τους. Ακόμα τυπώνει μια σειρά από χάρτες, μεταξύ των οποίων και τη Μεγάλη Χάρτα της Ελλάδος, καθώς και βιβλία με πατριωτικό περιεχόμενο από τα οποία το πιο σημαντικό είναι Η Νέα Πολιτική Διοίκησις, μέρος του οποίου αποτελεί και ο περίφημος Θούριος.

Αιμίλιος ή περί Αγωγής (1762)

1762

Ο Ρουσσό στο έργο του Αιμίλιος ή περί Αγωγής διακήρυξε το σεβασμό της προσωπικότητας του παιδιού και καθόρισε τις αρχές μιας παιδαγωγικής μεθόδου που βασίζεται στη φυσική διδασκαλία.

Κοινωνικό Συμβόλαιο (1762)

1762

Το κοινωνικό συμβόλαιο είναι μια θεωρία, με καταγωγή από την εποχή του Διαφωτισμού, που αφορά ζητήματα για την προέλευση της κοινωνίας και της νομιμότητας της εξουσίας του κράτους πάνω στο άτομο. Επιχειρήματα για το κοινωνικό συμβόλαιο τυπικά υποθέτουν ότι τα άτομα έχουν συγκατατεθεί, είτε ρητά είτε σιωπηρά, για να παραδώσουν κάποιες από τις ελευθερίες τους και να τις υποβάλουν στην αρμόδια αρχή του ηγεμόνα ή κυβερνήτη, με αντάλλαγμα την προστασία των υπολοίπων δικαιωμάτων τους.

Περί Εγκλημάτων και Ποινών (1764)

1764

Ο Μπεκαρία στο βιβλίο του Περί Εγκλημάτων και Ποινών (1764) αναφέρεται στον εξανθρωπισμό της ποινικής δικαιοσύνης.

Ξέσπασμα ταραχών στη Βοστώνη (1773)

1773

Η μητρόπολη για την κάλυψη των δαπανών του πολέμου, επέβαλε στις αποικίες αφενός πρόσθετη φορολογία σε μια σειρά από προϊόντα αφετέρου ειδικό φόρο χαρτόσημου στις εφημερίδες και στα εμπορικά έγγραφα. Η ενέργεια αυτή θεωρήθηκε ότι υπονόμευε την οικονομία των αποικιών και, παρά τη μερική υποχώρηση της αγγλικής πολιτικής στο ζήτημα αυτό, προκάλεσε το ξέσπασμα ταραχών στη Βοστώνη (1773), που αποτέλεσαν το έναυσμα αλυσιδωτών αντιδράσεων.

Σεπτέμβριος 1774

1774

Το Σεπτέμβριο του 1774 συνήλθαν στη Φιλαδέλφεια για πρώτη φορά οι αντιπρόσωποι των δεκατριών αποικιών, οι οποίοι διεκδικούσαν την αυτοδιοίκηση τους και απηύθυναν στον βασιλιά μια διακήρυξη δικαιωμάτων. Η ανένδοτη στάση της Αγγλίας προκάλεσε την οριστική ρήξη των αποικιών με τη μητρόπολη.

Έρευνα 1776

1776

Στο έργο του Έρευνα για τα αίτια του πλούτου των εθνών ο Άνταμ Σμιθ διατυπώνει το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης και υποστηρίζει ότι αυτός ο νόμος ουσιαστικά ρυθμίζει την παραγωγή, τη διακίνηση και τις τιμές των αγαθών.

Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας 1776

Jul 4, 1776

Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ ήταν η ιδρυτική διακήρυξη ανεξαρτητοποίησης δεκατριών Πολιτειών της Αμερικής από την αποικιοκρατία των Βρετανών. Συντάχθηκε από τους Τόμας Τζέφερσον και Βενιαμίν Φραγκλίνο, ενώ εγκρίθηκε γύρω στις 2 Αυγούστου 1776 από το Κογκρέσο. Θεωρείται ως η πράξη ίδρυσης του κράτους των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

Συμμαχία της Γαλλίας με τους Αμερικάνους 1778

1778

Η Γαλλία, επιθυμώντας να περιορίσει τη βρετανική αποικιακή αυτοκρατορία, συμμάχησε με τους Αμερικανούς (1778) και κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Αγγλίας. Το παράδειγμα της Γαλλίας ακολούθησαν για τους ίδιους λόγους η Ισπανία και η Ολλανδία, ενώ η Ρωσία, η Δανία και η Σουηδία αντιστάθηκαν στην απόφαση της Αγγλίας να διενεργεί νηοψία σε πλοία ουδετέρων χωρών για την ανεύρεση εχθρικού φορτίου.

Συνθήκη των Βερσαλλιών 1783

1783

Η Αγγλία μετά τη διπλωματική της απομόνωση και την ολοκληρωτική στρατιωτική ήττα της στο Γιόρκταουν, αναγνώρισε την ανεξαρτησία των 13 αποικιών.

Αμερικάνικο Σύνταγμα 1787

1787

Το σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, το οποίο ψηφίστηκε την 17η Σεπτεμβρίου 1787 και επικυρώθηκε κατά τη διάρκεια του 1788, καθορίζει την πολιτική και νομική συγκρότηση των ΗΠΑ. Προβλέπει μια ομοσπονδιακή πολιτεία με τη μορφή ενός προεδρικού συστήματος. Το σύνταγμα δημιουργήθηκε από αντιπροσώπους των δώδεκα από τις δεκατρείς αρχικές πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίοι είχαν συγκεντρωθεί στη Συνέλευση της Φιλαδέλφειας.

Συντακτικό Κογκρέσο 1787

1787

Μετά την κατάκτηση της ανεξαρτησίας, άρχισαν οι ζυμώσεις για τη δομή και τη συγκρότηση του νέου κράτους. Το Συντακτικό Κογκρέσο (Συνέλευση), που συγκλήθηκε το 1787 στη Φιλαδέλφεια, κατόρθωσε να συγκεράσει τις δύο επικρατούσες αντίθετες τάσεις, τη μια που επιθυμούσε ισχυρή κεντρική εξουσία και την άλλη που επιδίωκε διατήρηση της αυτονομίας κάθε πολιτείας, και να ψηφίσει το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών (Σεπτέμβριος 1787).

Εποχή του Διαφωτισμού ή Αιώνα των Φωτών 1688 -1789

1789

Η τάση για πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές , η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της επιστήμης και η πίστη στην πρόοδο του ανθρώπου αποτελούν μερικές από τις πιο σημαντικές εκφράσεις ενός γενικότερου ιδεολογικού κινήματος της εποχής, του Διαφωτισμού ή Αιώνα των Φωτών.

Γαλλική Επανάσταση 1789

1789

Η Γαλλική Επανάσταση ήταν περίοδος μεγάλων κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών στη Γαλλία, που διήρκεσε από το 1789 έως το 1799. Ανέτρεψε τη μοναρχία, καθιέρωσε μια μορφή δημοκρατίας, πέρασε από περιόδους βίαιων πολιτικών ταραχών, και κατέληξε σε μια δικτατορία υπό τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη.

Γεώργιος Ουάσιγκτον (1789-1797)

1789

Ο Τζορτζ Ουάσινγκτον ή Γεώργιος Ουάσιγκτον ήταν ο πρώτος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (1789-1797), διοικητής του Γενικού Επιτελείου του Ηπειρωτικού Στρατού κατά τη διάρκεια της Αμερικανικής Επανάστασης και ένας από τους ιδρυτές των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Προήδρευσε της συνέλευσης που συνέταξε το Σύνταγμα, το οποίο αντικατέστησε τα άρθρα της Συνομοσπονδίας και καθόρισε τη θέση του Προέδρου.

Έκρηξη της Επανάστασης 1789

1789

Ο υπουργός οικονομικών Νεκέρ (1788) πρότεινε ως μόνη λύση τη σύγκληση των Γενικών Τάξεων, τη συνέλευση δηλαδή των αντιπροσώπων και των τριών τάξεων, για να εγκρίνουν νέους φόρους. Όμως οι αντιπρόσωποι της Τρίτης Τάξης, διαπίστωσαν ότι ο αντικειμενικός στόχος ήταν η επιβολή νέων φόρων που θα πλήρωναν μόνο αυτοί. Η αντίδραση τους υπήρξε άμεση και με το επιχείρημα ότι εκπροσωπούσαν το 98% των Γάλλων αυτοανακηρύχθηκαν Εθνική Συνέλευση, την οποία όμως ο Λουδοβίκος δεν αναγνώρισε.

Συντακτική Συνέλευση

1789

Οι αντιπρόσωποι της Τρίτης Τάξης έδωσαν στις 20 Ιουνίου τον λεγόμενο όρκο του Σφαιριστηρίου, με τον οποίο δεσμεύθηκαν να μην αποχωρήσουν αν δεν δώσουν σύνταγμα στη Γαλλία. Μάλιστα από φόβο μήπως συλληφθούν ανακήρυξαν τα μέλη της Εθνικής Συνέλευσης απαραβίαστα. Μετά τη μάταιη απόπειρα του βασιλιά να εμποδίσει τη λήψη των αποφάσεων αυτών και την προσχώρηση στην Εθνική Συνέλευση αντιπροσώπων του κλήρου και των ευγενών, η Συνέλευση μετατράπηκε σε Συντακτική.

Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη

Aug 26, 1789

Η Συντακτική Συνέλευση προχώρησε στις 4 Αυγούστου 1789 στην κατάργηση των προνομίων, πράξη που σήμανε και το τέλος του παλαιού καθεστώτος και στις 26 Αυγούστου ψήφισε τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Με τη διακήρυξη αυτή προβάλλονταν οι θεμελιώδεις αρχές του Διαφωτισμού (όπως ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη), επάνω στις οποίες θα θεμελιωνόταν το νέο καθεστώς.

Αδελφική Διδασκαλία (1798)

1798

Η Αδελφική διδασκαλία είναι έργο του Έλληνα φιλολόγου Αδαμαντίου Κοραή, το οποίο κυκλοφόρησε ανώνυμα στο Παρίσι το έτος 1798. Το κείμενο αυτό συγγράφηκε ως αντίδραση στο έργο Πατρική διδασκαλία, που αποδίδεται στον τότε Πατριάρχη Ιεροσολύμων Άνθιμο. Μόλις ο Κοραής διάβασε την Πατρική διδασκαλία αντέδρασε αμέσως και συνέταξε την Αδελφική διδασκαλία, την οποία απεύθυνε προς όλους τους υπόδουλους Έλληνες. Σε αυτή θρηνεί την απώλεια του Ρήγα Φεραίου και των συντρόφων του.

Η εποχή του Ναπολέοντα 1799 - 1815

1799

Στην αρχή ως ύπατος (1799 -1804) και μετά ως αυτοκράτορας (1804-1815) ο Ναπολέων κατόρθωσε να καταλάβει μεγάλο μέρος στης Ευρώπης από την Ιταλία μέχρι την Ισπανία και την Πορτογαλία, ενώ ετοίμαζε απόβαση και στην Αγγλία. Αντιμετώπισε νικηφόρα τους αντιγαλλικούς συνασπισμούς, αλλά η εκστρατεία του στη Ρωσία το 1812 (Ιούνιος-Δεκέμβριος) αποτέλεσε την αρχή του τέλους της γαλλικής κυριαρχίας στον ευρωπαϊκό χώρο.

Αντιφώνησις (1802)

1802

Κατά του ενθουσιασμού των προοδευτικών εκπροσώπων του Διαφωτισμού για τη δυτική παιδεία εκδηλώθηκαν όμως και αντιδράσεις από συντηρητικούς κύκλους. Παράδειγμα αποτελεί το έργο του Αθανάσιου Πάριου Αντιφώνησις προς τον παράλογον ζήλον των από της Ευρώπης ερχόμενων φιλοσόφων (1802)

Αστικό Δίκαιο (Ναπολεόντειος Κώδικας 1804)

1804

Ο Ναπολεόντειος Αστικός Κώδικας είναι γεγονός ότι βασίσθηκε στις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης, η μεγάλη ιστορική του όμως σημασία είναι ότι πρώτος αυτός ο Κώδικας καθιέρωσε στην Ευρώπη την ισότητα πάντων των πολιτών έναντι του Νόμου. Αποτελούσε συμβιβασμό του παλαιού καθεστώτος με τη Γαλλική Επανάσταση. Ενσωμάτωνε τις αρχές της ελευθερίας του ατόμου, της ελευθερίας επιλογής εργασίας, καθώς και την αρχή του Κοσμικού Κράτους.

Μάχη στη Λειψία 1813

1813

Η Μάχη της Λειψίας ήταν η πιο σημαντική μάχη των Ναπολεόντειων Πολέμων, στην οποία ο Ναπολέων Α΄ της Γαλλίας ηττήθηκε από τους συμμαχικούς στρατούς της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, της Αυστριακής Αυτοκρατορίας, του Βασιλείου της Πρωσσίας και του Βασιλείου της Σουηδίας.

Συνθήκη της Γάνδης 1814

1814

Με την Συνθήκη της Γάνδης τερματίστηκε επίσημα ο πόλεμος του 1812 μεταξύ της Βρετανίας και των ΗΠΑ. Μετά τη μάχη του Βατερλώ η Γάνδη έγινε μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου των Κάτω Χωρών για 15 χρόνια.

Μάχη στο Βατερλό 1815

1815

Η Μάχη του Βατερλό διεξήχθη την Κυριακή 18 Ιουνίου 1815 κοντά στο Βατερλό της Φλάνδρας. Ο γαλλικός στρατός υπό τον αυτοκράτορα Ναπολέοντα Α΄ ηττήθηκε από τον στρατό του Έβδομου Συνασπισμού, ο οποίος αποτελείτο από συμμαχικές δυνάμεις που είχαν συγκεντρώσει οι Βρετανοί. Ήταν το αποκορύφωμα της Εκστρατείας του Βατερλό και η τελευταία μάχη του Ναπολέοντα. Η ήττα του είχε ως αποτέλεσμα το τέλος της εξουσίας του και την εξορία του στη νήσο της Αγίας Ελένης.

Συνέδριο της Βιέννης 1815

1815

Το Συνέδριο της Βιέννης που διεξήχθη το 1814-1815 ήταν ένα από τα πλέον σημαντικά συνέδρια στην Ιστορία της Ευρώπης που αποτέλεσε και σταθμό στην ιστορία του Διεθνούς Δικαίου. Σκοπός του συνεδρίου ήταν αφενός η αναζήτηση ενός πραγματικού συστήματος ισορροπίας μεταξύ των Δυνάμεων που είχαν εμπλακεί στους Ναπολεόντειους πολέμους και αφετέρου η δικαία ρύθμιση των χωροταξικών προβλημάτων που είχαν αναδυθεί μεταξύ των Βασιλικών Οίκων της Ευρώπης, της περιόδου εκείνης.

Δόγμα Μονρόε 1823

1823

Το Δόγμα Μονρόε αποτελεί μια πολιτική των ΗΠΑ σχετικά με τον αποικισμό και η οποία εισήχθη στις 2 Δεκεμβρίου του 1823. Πήρε το όνομά του από τον Πρόεδρο Τζέιμς Μονρόε, τον πρώτο που το διατύπωσε, ενώ συντάχθηκε από τον τότε Υπουργό Εξωτερικών Τζον Κουίνσι Άνταμς. Ανέφερε ότι περαιτέρω προσπάθειες των ευρωπαϊκών εθνών να αναμειχθούν στα πολιτικά πράγματα των κρατών της Βόρειας ή Νότιας Αμερικής θα μπορούσε να θεωρηθεί επιθετική ενέργεια, που απαιτεί παρέμβαση των ΗΠΑ.