-
Zamach w Sarajewie
zabójstwo austriackiego następcy tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga, przez rewolucjonistów z Młodej Bośni,
stał się bezpośrednią przyczyną wybuchu I wojny światowej. -
Wybuch I wojny światowej
między ententą ( Wielka Brytania, Francja, Rosja, potem Serbia, Japonia i Włochy) a państwami centralnymi (Austro-Węgry, Niemcy, poparte przez Turcję i Bułgarię). Wynikła ze splotu antagonizmów między mocarstwami, rywalizacji o hegemonię w Europie, wpływy na Bałkanach, podział świata kolonialnego i rynków zbytu, a także dążenia do rewizji granic, ustalonych w rezultacie konfliktów europejskich XIX w. Pretekstem był zamach w Sarajewie. -
wymarsz Kompanii Kadrowej
wyruszyła z Krakowa w stronę Warszawy, by w Królestwie Polskim wywołać powstanie, które doprowadziłoby do powstania Rządu Narodowego. Żaden z celów kadrówki nie został zrealizowany. Jednak to z jej żołnierzy sformowano, podporządkowane Austrii Legiony Polskie. -
odezwa księcia Mikołaja
Naczelny wódz armii rosyjskiej, stryj cara, książę Mikołaj Mikołajewicz, obiecywał wskrzeszenie Polski swobodnej w wierze, języku i samorządzie, ale pod berłem władcy Rosji.Odezwa nie zawierała wizji granic przyszlej Polski, nie określala też zakresu rzeczonego samorządu. Przede wszystkim nie została podpisana przez samego cara, więc nie miała żadnej mocy prawnej. -
Bitwa pod Tannenbergiem
bitwa w ramach operacji wschodniopruskiej między siłami Imperium Rosyjskiego a Cesarstwem Niemieckim, zakończona zwycięstwem Niemiec. -
sformowanie Legionów Polskich
powstały we Włoszech z inicjatywy generała Jana Henryka Dąbrowskiego, który zyskał poparcie Napoleona Bonaparte, miały walczyć u boku Francji z zaborcami w nadziei odzyskania przez Polskę niepodległości.Polskie wojsko, liczące kilka tysięcy żołnierzy, walczyło dzielnie po stronie Francuzów we Włoszech przeciwko Austriakom i Rosjanom. -
bitwa nad Marną
rozgrywała sie zaledwie kilkadziesiąt km od Paryża.W obliczu zagrożenia stolicy francuskie dowództwo wykorzystywało wszystkie możliwe metody dostarczenia oddziałów na front, m.in taksówki. Przykładowo 5 września 1914r. za pomocą 630 samochodów przywieziono w rejon walk ok. 3 tyś. żołnierzy. -
powstanie Komitetu Narodowego Polskiego
Założony przez Komendanta Piłsudskiego, polskie oddziały i polityków z Galicji, komitet dążył do zorganizowania polskich jednostek wojskowych walczących u boku sił austriackich. Na czele komitetu stanął Władysław Sikorski. -
bitwa pod Limanową
chrzest bojowy I Brygady Legionów Polskich, pod dowództwem Józefa Piłsudskiego, gdzie Polakom udało się zatrzymać atak wojsk rosyjskich. -
rozpoczęcie przez Niemcy nieograniczonej wojny podwodnej
U-booty atakowały nie tylko okręty wojenne, lecz także statki handlowe. Ich celem stawały się częściej jednostki, przewożące surowce z kolonii do Wielkiej Brytanii.Statki były atakowane bez ostrzeżenia, co oburzało międzynarodową opinię publiczną. W maju doszło do zatopienia, przez niemiecką łódź podwodną, brytyjskiego statku pasażerskiego, na którego pokładzie znajdowało się wielu obywateli amerykańskich. Wywołało to protesty po ktorych Niemcy zobowiązali sie do zaprzestania ataków na cywilów. -
bitwa pod Gorlicami
Austro-Węgry pokonały Rosjan.Po tej klęsce Rosjanie zostali zmuszeni do odwrotu, a armie państw centralnych zajęły całe Królestwo Kongresowe. -
bitwa pod Rokitną
Starły się w niej wojska Austro-Węgier oraz Imperium Rosyjskiego. Na początku bitwy Austriacy szturmowali pozycje Rosjan pod wsią Rokitną, Polacy pod wodzą Zbigniewa Dunina-Wąsowicza przeprowadzili brawurowe natarcie, podczas którego przedarli się przez trzy linie rosyjskiej obrony, jednak było dla żołnierzy katastrofalne w skutkach, atakujący poniesli śmierć, włącznie z samym dowódcą,linie Rosjan ostatecznie nie zostały przerwane, a bitwa zakończyła się bez rezultatu -
bitwa pod Verdun
Głównym celem niemieckiej ofensywy stało się całkowite wykrwawienie armii francuskiej. Starcie pod Verdun bywa nazywane "piekłem Verdun", ze względu na liczbę ofiar. W czasie starcia zginęło ponad 700 tys. ludzi, a ok. 500 tys. odniosło rany. Wojskom niemieckim nie udało się zrealizować planu. Taktyczne zwycięstwo w bitwie odnieśli Francuzi. -
bitwa o Gallipoli
-
bitwa jutlandzka
Największe starcie morskie z czasów I wojny św. Walki między dlotą brytyjską i niemiecką trwały dwa dni i w zięło w nich udział ok. 250 okrętów. Bitwa została nieroztrzygnięta, ale dotkliwe straty straty uświadomiły niemieckiemu dowództwu, że nie jest w stanie przełamać brytyjczyków na morzach. W styczniu 1917r. Niemcy ogłosiły powrót do nieograniczonej wojny podwodnej. -
bitwa nad Sommą
największa bitwa lądowa podczas I wojny światowej, brak znaczących rozstrzygnięć w efekcie tego starcia. Zginęło i zostało rannych ponad 1,1 mln żołnierzy z obu stron. Niemcy po raz pierwszy użyli gazów bojowych, w bitwie nad rzeką Sommą -
bitwa pod Kostiuchnówką
Bitwa została stoczona pomiędzy armią austro - węgierską a oddziałami rosyjskimi. Zakończyła się wycofaniem wojsk austro -węgierskich, lecz dzięki udziałowi Legionów Polskich zatrzymano dalszą ofensywę wojsk rosyjskich gen. Brusiłowa, co powstrzymało przed przełamaniem frontu i wznowienia walk na terenie Kongresówki. -
wydanie Manifestu dwóch cesarzy
pierwszy akt wydany przez zaborców w Warszawie przez cesarzy austro-węgierskiego Franciszka Józefa I i niemieckiego Wilhelma II, w którym zapowiedziane zostało utworzenie samodzielnego państwa polskiego z dziedzicznym monarchą i ustrojem konstytucyjnym. Jego granice nie zostały jednak określone, mialo byc to roztrzygnięte w przyszłosci. Jednoczesnie obiecywano utworzenie polskiej armii pod dowodztwem niemieckim i austriackim. -
działalność Tymczasowej Rady Stanu
Krok w kierunku realizacji obietnic zawartych w Akcie 5 listopada. Składała sie ona z 25 członków, referatem wojny przy Tymczasowej Radzie Stanu zarządzał Józef Piłsudski. -
wysłanie depeszy Zimmermanna
Zaszyfrowany telegram wysłany przez ministra spraw zagranicznych Arthura Zimmermanna do ambasadora w Meksyku Heinricha von Eckardta. Niemcy proponowały Meksykanom sojusz w wojnie przeciwko Stanom Zjednoczonym i krajom ententy. W zamian za to mieliby odzyskać utracone w przeszłości tereny na rzecz Amerykanów. -
wybuch rewolucji lutowej
wydarzenie zorganizowane w Rosji, którego celem było wprowadzenie reform społecznych oraz zelżenia tyranii cara. -
abdykacja Mikołaja II
abdykował z powodu kryzysu gospodarczego wywołanego I wojną światową, a przede wszystkim brakiem żywności oraz nasilającymi się protestami robotniczymi w stolicy państwa - Petersburgu. -
powołanie Rządu Tymczasowego
tymczasowy organ władzy państwa o uprawnieniach administracyjno - wykonawczych i ustawodawczych, utworzony w wyniku rewolucji lutowej 1917 r. i obalenia caratu w Rosji. -
przystąpienie USA do wojny
Ujawnienie propozycji Zimmermanna, zatopienie przez Niemców statku Lusitania wywołało oburzenie w USA i w rezultacie oficjalnie wypowiedzieli wojnę Cesarstwu Niemieckiemu. Jesienią tego roku do Europy dotarły pierwsze amerykańskie oddziały. -
ogloszenie tez kwietniowych
ogłoszony przez Lenina program społeczno-polityczny. Nawoływał w nim do wycofania sił rosyjskich z wojny i przekazania ziemi chłopom.Jego podstawowym celem było jednak obalenie Rządu Tymczasowego i przejęcie władzy w państwie przez Radę Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. -
sformowanie Błękitnej Armii
Armia Polska, utworzona z ochotników, została powołana do życia we Francji, dowodzona przez gen. Józefa Hallera. Oddziały Błękitnej Armii liczyły około 70 000 żołnierzy. W ówczesnym czasie stanowiły one najlepiej wyszkolone i uzbrojone oddziały polskie. Ich nazwa pochodzi od koloru francuskich mundurów. -
kryzys przysięgowy
W skutek pogarszającej się sytuacji na frontach Józef Piłsudski postanowił zerwać z państwami centralnymi, polecił żołnierzom Legionów odmówić złożenia przysięgi, gdyż zawierała ona słowa: "dotrzymam wierności braterstwa broni wojskom Niemiec i Austro - Węgier". Ryzykował życie, bo Niemcy mogli go rozstrzelać. Uwięzili go jednak w twierdzy w Magdeburgu.
Legiony zostały rozwiązane, a legioniści trafili do obozów internowania lub zostali wcieleni do armii austriacko - węgierskiej. -
działalność Rady Regeneracyjnej
ogłosiła powstanie niepodległej Polski zapowiedziała powołanie rządu, wydała dekret o przekazaniu zwierzchności nad Wojskiem Polskim Józefowi Piłsudskiemu.
przekazała Piłsudskiemu pełnię władzy, a następnie rozwiązała się. -
wybuch rewolucji październikowej
Przywódcy partii bolszewickiej podjęli decyzję o przejeciu władzy siłą, początkowo w Piotrogrodzie, później stopniowo na większości obszaru Rosji; -
powołanie rządu Jana Kucharzewskiego
stanął na czele polskiego rządu, jego działania doprowadziły m.in do polonizacji urzędów i szkolnictwa -
podpisanie pokoju brzeskiego
został zawarty pomiędzy państwami centralnymi a bolszewicką Rosją. Na mocy powyższego traktatu - Rosja zrzekła się ziem utraconych w czasie wojny - od Estonii po Ukrainę. -
zawarcie pokoju brzeskiego
Został zawarty pomiędzy państwami centralnymi a Sowietami.Sowieci uznali prawo narodów Europy Wschodniej do niepodległości. Na terenach kotrolowanych przez Niemców miały powstać podporządkowane im państwa. W maju 1918 państwa centralne zawarły pokój z Rumunią, która musiała oddać Bułgarii i Austro-Węgrom część swoich ziem. Stała się uzależniona gospodarczo od Niemiec. Traktaty pokojowe to elementy realizacji niemieckiej koncepcji, utworzenie w Europie środkowej państw uzależnionych od Berlina. -
bitwa pod Kaniowem
II Korpus Polski odmówił rozwiązania się i stoczył zaciekły bój z armią niemiecką. Wobec wyczerpania się zapasów amunicji Polacy musieli złożyć broń. Mimo to Haller zdołał wydostać się z okrążenia i przedostać się do Francji -
uchwalenie konstytucji rosyjskiej
-
II bitwa nad Marną
Niemcy ponownie ponieśli klęskę. Przybycie wojsk amerykańskich całkowicie zmieniło sytuację na froncie i pozwoliło armiom ententy przejść do kontrofensywy. Niemcy rozpoczęli odwrót i w ciągu trzech miesięcy zostali wyparci z terytorium Francji.Ta porażka zbiegła się w czasie z klęską ostatniej ofensywy Austro-Węgier na froncie włoskim. -
egzekucja rodziny carskiej
Lenin bał się, że wojska Białej Gwardii uwolnią Mikołaja i przywrócą go na tron, dlatego podjął decyzje o zamordowaniu cara i jego bliskich. Dokonali tego członkowie Czeka, w piwnicy domu w którym więziono rodzinę carską. Zwłoki zabitych wyrzucono do nieczynnego szybu kopalni.Szczątki ostatniego cara Rosji i jego bliskich odnaleziono w 1991r., uroczysty pogrzeb odbył się w 1998r. w Sankt Petersburgu -
kapitulacja Austro-Węgier
Austriaccy parlamentarzyści uchwalili 30 października powstanie niepodległej Austrii. W tym czasie na teren monarchii austro-węgierskiej wkroczyły armie włoskie, serbskie i rumuńskie. W tak fatalnej sytuacji Austro-Węgry ogłosiły kapitulację i zrzeczenie się władzy Karola I -
rewolucja listopadowa w Niemczech
Wybuchła pod wpływem Rewolucji Październikowej w Rosji oraz narastającego od 1916 zmęczenia społeczeństwa Niemiec toczącą się wojną i kryzysem ekonomicznym.
Doprowadziła do obalenia monarchii i ustanowienia republik parlamentarnych w Niemczech i Austrii, bez dokonania gruntownych przeobrażeń społecznych i gospodarczych; ... Liebknecht proklamował „wolną socjalistyczną republikę”. -
zakończenie I wojny światowej
Cywilne koła polityczne podjęły się rozmów z wojskami ententy i został zawarty rozejm w Compiègne pod Paryżem.Kończył on działania wojenne na froncie zachodnim.Wojska niemieckie zostały zmuszone do wycofania się na wschodni brzeg Renu, co oznaczało oddanie Francji spornych Krain. Niemcy mieli się zrzec posiadłości w Afryce. Musieli przekazać wojskom ententy swoją broń, lokomotywy, samoloty itd. Ostatecznie decyzje wobec państw centralnych miały zostać podjęte na konferencji pokojowej w Paryżu. -
konferencja pokojowa w Paryżu
dotyczyła ustanowienia porządku na świecie po I wojnie światowej. Najważniejszym dokumentem zatwierdzonym podczas obrad był traktat wersalski podpisany pomiędzy Niemcami i państwami ententy 28 czerwca 1919 r.