LIBERALISMOAREN EZARPENA EUROPAN

Estatu Orokorrak eta Asanblea Nazionala

May 2, 1789

Estatu Orokorrak Versaillesen bildu ziren. Kexa koadernoak idatzi zituzten:
Nobleziak eta kleroak estamentu bakoitzeko boto bat eta hirugarren estatua, ordezkariko boto bat.
Asanblea Nazionala
Hirugarren estatuko ordezkariek izena hartu zuten, Frantziaren bidezko ordezkari bakarrak zirela adieraztek, Jeu de Paume aretoan zin egin zuten elkartuta jarraitzeko.

Frantziako Iraultza

Dec 2, 1789

Frantziako Iraultzaren Hasiera

Asanblea Konstituziogilea

Jul 2, 1791

Parisen, herritarrek bastilla (absolutismoaren ikurra) izeneko gaztelua suntzitu zuen. Ondorioz ,absolutismoa amaitu zen eta iraultza literalaren garaipena.

Asanblea Legegilea

Oct 2, 1791

Asanbleak aurre egin behar izan zion nobleziaren eta kleroaren aurkakotzari, ez baitzuten beren pribilegioak galdu nahi.

Girondinoen konbentzioa

Mar 9, 1792

sorrera: matxinadaren ostean hauteskundeak egin ziren Asanblea eratzeko eta izena aldatu zuten. Monarkia abolitu ondoren errepublika aldarrikatu zuten. Girondinoz eta jakobinoz osatuta zegoen.
Luis XVI auzipetu eta exekutatu zuten. Europako potentziek gerra deklaratu eta lehen koalizioa eratu. La vendée zonaldean altzamendu monarkiko eta ultrakatolikoa sortu zen.
Iraultza erradikalizatu egin zen.

Menditarren konbentzioa

Dec 9, 1793

Hasiera: Iraultza arriskuan zelakoan SANS- CULOTTE izeneko gizarte taldeak estatu kolpe bat eman zuen girondinoen aurka.Ondorioz, menditarrek boterea lortu zuten eta Robespierre beronen buruzagi.
Menditarrek konstituzio demokratikoa onartu zuten, eta Robespierre diktadura bat ezarri zuen.
Izualdia ezarri zen kanpoko mehatxu militarrei eta iraultzaren kontrakoei aurre egiteko. Edonor auzipetu zitekeen.
Prezio maximoak ezarri zuten.
Apurka apurka Robespierre boterea galdu zuen.

Direktorioa eta Iraultzaren amaiera

Dec 9, 1795

1795 eko konstituzioa: nazioaren subiranotasuna, errolda sufragioa eta botere banaketa (legegilean bi ganbera zeuden eta batearazlean direktorioa). Arazoak hauek izan ziren: Berdinen konspirazioa,BABEUF zen euren buruzagia eta gobernua bota eta berdintasunezko gizartea ezarri.
Erregezaleak ,borboien dinastia berrezartzeko.
Napoleon Bonapartek borboien matxinada zapaldu zuen.
Lehen koalizioa garaitu. Bigarren koalizioa mende hartu zuen.
Brumaireko estatu kolpea eta kontsulatua ezarri zuen.

Napoleonen Europan

Dec 9, 1804

Erregimen pertsonalista zen (Napoleonek botere guztia bereganatu zuen eta konstituzio berriak ez zuen bermatzen botere banaketa).
1799 Lehen kontsul izendatu zuten eta 1802 biziarteko kontsul.
Ondorioz, neurri batzuk hartu zituzten, Frantzia modernizatzeko asmoz:
Kode zibila idatzi zen, Frantziako bankua sortu eta Vatikanoarekiko Konkordatua sinatuta.

Vienako Biltzarra

Dec 21, 1815

Europako potentziek Vienako Biltzarran elkartu ziren,Metternich buru zutela. Frantzia atzera egin zuen, iraultzaren aurreko mugetaraino.
Haren inguruan estatu-tapoia sortu zire: Holandak Belgika bereganatu zuen, Piemontek Savoia eta Genova.
Errusia,Austria eta Prusia modu orekatuan banatu zituzten lurraldeak.

Berrezarkuntza

Dec 21, 1815

-Atzera antzinako erregimenera:
Legitismo monarkikoa. Bakeari eusteko bide bakartzat jo zen errege-erregina legitimoak jartzea estatuen buru.
- Nazioarteko erantzukizuna. Potentzia handiei eskubidea aitortu zitzaien.
- Biltzar-sistema. Potentzia handien arteko biltzarrak egin ziren nazioarteko arazoak konpontzeko.

Iraultzaren aurkako nazioarteko aliantzak

Dec 21, 1816

Aliantza Santua : Erreusia, Prusia eta Austria eratu zuten.Antiliberala zen eta errege erreginen boterea jainkoarengandik zetorrela aitortzen zuen,absolutismoa.
Aliantza Laukoitza; Erresuma Batua, Austria, Prusia eta Errusiak eratu zuten. Geroago Frantzia bat egin zuen eta Aliantza Boskoitza osatu zen.

1848ko iraultzak

Dec 21, 1848

Herri klaseen eskaera sozialak zeuden.
Egoera Frantzian lehertu zen.
Luis Napoleon Bonaparte atera zen garaile
1852an Frantziako Bigarren Inperioa aldarrikatu zuen.
Liberalismoaren aurrerapena.

Iraultza-bolada berria

Dec 21, 1848

Sentimendu nazionalisten sendotzea. Napoleonen inbasioek areagotu egin zuten nazio bateko kide izateko sentimendua inbaditutako herrialdeetan.
Liberalismoaren defentsa.Liberalismoa doktrina politiko bat zen,absolutismoa ukatzen zuena.
1820-1830eko iraultzak:
Espainian, piztu zen lehen iraultza bolada.
Greziarrak, Otomandar Inperioaren aurka altxatu ziren.
Frantzian lehertu zen bigarren iraultza bolada.
Belgikak independentzia lortu zuen.Polonian eta Italian.

Mugimendu nazionalistak

Dec 21, 1850

Dimentsio politikoa du,nazionalismoaren sorrera.
Bi motatako mugimendu egon ziren. Batzuk nazionalizmo sakabanatzaileak,esaterako, Independetzia aldarrikatu zuten. Lehenik Grezia,eta haren atzetik Serbia, Errumania, Montenegro, Bulgariak eta Albaniak.
Beste batzuk nazionalismo bateratzaileak izan ziren, herriak bat egitea, hala nola,Alemania eta Italia.

Italia bateratzea

Dec 21, 1870

Zenbait estatutan banatuta zegoen, hizkuntza eta historia komuna zuten, eta horrek sorrarazi zuen italiarren batasun-sentimendua. Prozesu horren buruzagiak, Viktor Emanuel II Piemonteko erregea, lehen ministroa Cavour eta Garibaldi iraultzailea.
Bateratze-prozesua 1859an izan zen, aliantza Piemonte eta Frantziaren artean.
1860-1861: Garibaldi Nápoles eta Sizilia konkistatu zuen Viktor Emanuel II erregeak.
1866:Venezia bereganatu zuen.
1870:Erroma okupatu zuten eta Italiako hiriburu egin zuten.

Alemania bateratzea

Dec 21, 1871

Alemaniar lurraldeak 39 estatutan banatuta zeuden.Germaniar konfederazioa eratu zuen.
Bateratze prozesuaren ardatz Prusia izan zen eta estatu haien aduana batasuna antolatu zuen.
Prusia Austriari eraso eta irabazi zuen, eta Ipar Alemaniako konfederazioa sortu zuten.
Aliantza Prusia eta hegoaldeko estatu alemaniarrekin. Frantziaren aurkako gerra leherrarazi zuen eta Alsazia eta Lorrena irabazi zuen.
Hegoaldeko estatuak bat egin zuten.
1871n Bigarren Reicha aldarrikatu zen.