Descarga (29)

Iraultza Liberalen ardatz kronologikoak // Frantziako Iraultza

  • Estatu orokorrak

    1789ko Estatu Orokorrak Frantzian Frantziako Iraultzaren hasiera ekarri zuen hiru estamentuen (noblezia, kleroa eta hirugarren estamentua) botere borrokaren ondorioz eta Asanblea Nazionalaren sorrera, aldaketa politiko eta sozial garrantzitsuak eragin zituena.
  • Baztillori erasoa

    1789an Bastilla erasotzea Frantziako Iraultzaren funtsezko gertakaria izan zen, non Paristarrek errege-espetxe bat hartu zuten, monarkiaren eta zapalkuntzaren aurkako borroka sinbolizatuz. Inflexio puntu bat izan zen Iraultzan.
  • Asanblea Nazionala eta Kontituziogilea

    Frantzian 1790eko Asanblada Nazional Konstituziogileak Kleroaren Konstituzio Zibila sortu zuen, Eliza Estatutik bereiziz eta Eliza Katolikoaren boterea mugatuz. Halaber, lurralde administrazioa berrantolatu zuen, berdintasun juridikoa sustatuz eta Frantziako Iraultzan funtsezko etapa bat markatuz.
  • Gizakiaren eta herritarren eskubideen adierazpena

    1790eko Giza eta Herritarren Eskubideen Adierazpena Frantziako Iraultzaren oinarrizko dokumentua izan zen, frantses hiritar guztientzat oinarrizko eskubideak eta askatasunak, hala nola, berdintasuna, askatasuna eta jabetza aldarrikatzen zituena. Giza eskubideen historian mugarri bat izan zen eta konstituzio modernoen oinarriak ezarri zituen.
  • Direktorioa

    1795ean, Terrorismoaren garaian gobernu erradikala erori ostean, Direktorioa ezarri zen Frantzian. Gobernu sistema hau botere betearazlea zuten bost zuzendari nagusiz osatuta zegoen. Direktorioa Frantziako egoera egonkortzen saiatu zen Iraultzaren urte nahasien ostean, baina azkenean ezinegona eta ustelkeriari aurre egin zion. Bere gobernu garaia ezegonkortasun politiko eta soziala izan zen, 1799an Napoleon Bonaparteren estatu kolpeak ordezkatu zuen arte.
  • Konstituzioa

    Frantzian 1791ko Konstituzioak monarkia konstituzionala ezarri zuen eta erregearen botereak mugatu zituen. Ganbera biko legegintzaldia sortu zuen eta eskubide zibilak ematen zizkien herritarrei, nahiz eta murrizketekin. Konstituzio honek Frantzia demokratikoago baterako trantsizioa markatu zuen Frantziako Iraultzan.
  • Asanblea legegilea

    1792ko Frantziako Batzar Legegileak Asanblea Nazional Konstituziogilea ordezkatu zuen eta garai nahasi batean gobernatu zuen. Bere agintean, Frantziak gerra deklaratu zien Europako hainbat herrialderi eta barne ezinegona bizi izan zuen. Gainera, monarkia deuseztatu eta Luis XVI.a kendu zuten. Batzar Legegileak Konbentzio Nazionalaren eta erregearen exekuziorako bidea zabaldu zuen, Frantziako Iraultzaren une larria markatuz.
  • Errepublikaren aldarrikapena

    1792ko Errepublikaren aldarrikapena Frantzian monarkia erori eta Luis XVI.aren deposizioaren ostean gertatu zen. Monarkiaren amaiera eta gobernu errepublikanoaren hasiera suposatu zuen. Errepublika nahasmen eta gatazka garaian ezarri zen, eta horrek Konbentzio Nazionalak konstituzio berri bat idatzi zuen eta Luis XVI.a exekutatu zuen.
  • Girondinoen konbentzioa

    1793ko Girondioen Konbentzioa Frantziako Iraultzako Konbentzio Nazionaleko fakzio bat izan zen. Girondiarrak moderatuak ziren eta egonkortasun pixka bat mantendu nahi zuten, baina eragina galdu zuten jakobino erradikalagoak kontrolatu zirenean. Honek buruzagi girondiarren atxiloketak eta exekuzioak ekarri zituen, Iraultzan zehar polarizazio eta erradikalizazio garaia markatuz.
  • Menditarren konbentzioa

    1794an, Robespierre buru zuen Montagnards-en Konbentzioa, Frantziako Iraultzan bere gorenera iritsi zen. Fakzio erradikal honek Terroraren Erreinua ezarri zuen, exekuzio ugari burutuz, urte horretan Robespierre berarena barne. Bere erorketak Frantziako Iraultzan errepresioaren eta muturreko gainbehera markatu zuen, Direktorio bezala ezagutzen den fase moderatuago bati bide emanez.
  • Bebaufen atxiloketa

    François-Noël Babeuf, Frantziako Iraultzan zehar buruzagi politiko erradikala, 1796an atxilotu zuten Direktorioaren aurka konspiratzeagatik. Babeuf-ek mugimendu "berdintasunzalean" parte hartu zuen, Direktorioak onartu nahi zuenetik haratago berdintasun ekonomikoa eta soziala bilatzen zuena. Haren atxiloketak bere ahaleginen amaiera eta ideia erradikalak zapaldu zituen garai hartan.
  • Erregezaleen aurkako errepresioa

    1797an erregezaleen aurkako errepresioa Frantzian monarkiko eta errestaurazionisten aldekoak zapaltzeko Direktorioak egindako ahaleginen parte izan zen. Atxiloketak eta jazarpenak monarkiarekin bat egiten zutenen edo gobernu errepublikanoarentzat mehatxutzat hartzen zirenen aurka egin ziren. Honek garai hartan Frantzian zegoen etengabeko botere-borroka eta ezegonkortasun politikoa islatzen zuen, Frantziako Iraultzaren ostean herrialdeak gobernu-modu berri bat bilatzen baitzuen.
  • Napoleonen estatu kolpea

    Napoleonen 1799ko estatu kolpeak, 18 Brumaioko estatu kolpea izenez ezagutzen dena, Frantzian boterera iritsi zen. Napoleonek, beste buruzagi batzuekin batera, ezegonkor gobernatu zuen Direktorioa bota zuen. Honek Kontsulatuaren sorrera ekarri zuen, non Napoleon Lehen Kontsula bihurtu zen, bere agintea sendotuz eta azkenean Frantziako enperadore izateko bidea irekiz.