FRANTZIAKO IRAULTZA

ESTATU OROKORRA

Period: May 1, 1789 to Jun 1, 1789

Erregea estatu Orokorra kombokatu zuen, horrek polemika handia sortu zuen. Pribilegiatuek ordaintzea bururatu zitzaion , horrela berak diru gehiago edukiko zuen. Versaillesen bildu ziren eta kexa-koadernoak idatzi zituen

ASANBLEA NAZIONALA ETA KONSTITUZIONAGILEA

Period: Jun 5, 1789 to Jun 1, 1791

Hirugarren estatuko ordezkariek Asanblea Nazionala izena hartu zuten, Frantziako ordezkari bakarrak zirela adierazteko. Jeu de paume aretoan elkarrik egongo zirela Frantziak konstituzio bat lortu harte zin egin zuten. Momentu hartatik Asanblea Konstituzionagilea bezala aitortu ziren.

BASTILLARI ERASOA

Jul 14, 1789

Pariseko herritarrek Bastillari eraso egin zioten, absolutismoaren ikur bezala. Landa-eremuetan, nekazariek nobleen gazteluetara joan ziren eraso egitera eta jaunek, jabeko-tituloak erre egin zituzten. Matxinada honek "Izu Handia" du izena

GIZAKIAREN ETA HERRITARREN ESKUBIDEEN ADIERAZPENA

Aug 26, 1789

Asanblea Konstituzionagilea dekretu baten bidez eskubide feudalak ezeztatu zituzten, egun batzuk igaro eta gizakien eta herritarren eskubideen adierazpena onartu ziren:
1.Norbanakoen askatasuna.
2.Legearen aurreko berdintasuna eta jabeko eskubidea.
Bi dekretu hauek absolutismoaren eta iraultza liberalaren garapenaren bukaerara eraman zituen.

KONSTITUZIOA

Sep 3, 1791

Konstituzioa zabaldu zen eta hauek ziren legeak:
1. Subiranotasun nazionala, herritarren oinarrizko eskubideak eta monarkia parlamentarioa gobernu bezala ipini.
2. Botere-banaketa jarri zuten, hala ere, erregeak legeak aldatu ahal zituen.
3. Errolda-sufragioa ezarri zen. Bakarrik 25 urte baino gizon, txuri eta dirudun (errenta bat edukitzea) handiagoek bozkatu ahal zuten.

ASANBLEA LEGEGILEA

Period: Oct 1, 1791 to Apr 1, 1792

Hauteskundeak egin ondoren asanblea legegilea eratu zen. Asanblea honek nobleen eta kleroen erresistentziari aurre egin zieten, haiek ez zutelako pribilegioak galdu nahi. Ere monarkaren aurre egin zuten. Monarkia asko kexaka hasi ziren mehatxuak sentitzen zirelako (Austria eta Prusia gerra deklaratu zuten), eta pribilegiodun askok atzerrira emigratu zuten.
Paristarrek erregeari errua bota zioten eta Tuileriako jauregia eraso zuten. Monarka kendu eta Asanbleak bere lekua hartu zuen.

GIRONDINOEN KONBENTZIOA

Period: Jan 1, 1792 to Jan 1, 1793

Hasieran girondinoek konbentzioa kontrolatzen zuten. Talde indartsuena eta errepublikano moderatuak ziren. Jakobinoak eta menditarrak zeuden, hauek, berriz erradikalgoak ziren.

ERREPUBLIKAREN ALDARRIKAPENA

Sep 22, 1792

Matxinadek behartu zieten hauteskundeak egitera eta ondorioz beste asanblea berri bat eratu zen, Konbentzio Nazionala. Monarkia kendu eta lehenengo frantsesar Errepublika jarri zuten.

MENDITARREN KONBENTZIOA

Period: Jan 1, 1793 to Jan 1, 1794

Sans-cullotek estatu-kolpe bat egin zuten girondinoen aurka, beldurra ziotelako iraultzaren porrot egiteari. Roberspierrek, menditarrek giatzen zituen eta horren ondorioz boterea lortu zuten.

LUIS XVI.AREN EXEKUZIOA

Jan 21, 1793

Konbentzioak Luis XVI.ari gillotinaz exekutatu zioten traizioarengatik. Honen ondorioz, Lehen koalizioa eratu zuten Europear potentziek eta Frantziari gerra deklaratu zioten.

KONSTITUZIOA

Jul 22, 1793

Menditarrek konstituzio demokratikoa onartu zuten eta bi lege aitortu zituzten. Roberspierrek botere guztia berarentzat hartu eta diktadura bat ezarri zuen.

ROBESPIERRE BOTEREA KENDU

Jul 27, 1794

"Izualdia" ezarri zen. Edonor auzipetu ahal zuten eta gillotinarekin exekutatu, Errepublikaren alde ez bazeuden susmatzen bazuten. Garai harta 50.000 pertsona zigortu zituzten gillotinarekin. Robespierrek gainbera ekonomikoa geldiarazi nahi zuen, eta ondorioz San-cullotek liskarrak sortu zituen. Egutegi berria ezarri zuten.
Robespierrek mantxo-mantxo babesa galdu zuen eta gillotinaz exekutatu zuten 1794ko uztailaren 28an.

DIREKTORIOA

Period: Jan 1, 1795 to Nov 9, 1799

Beste diktadura bat ez egoteko, gobernu moderatu bat eratu zuten, gobernu horrek konstituzio berri bat ezarri zuen 1795an.

KONSTITUZIO BERRIA

Aug 22, 1795

Konstituzioa onartu zen. III. urteko konstituzio horretan, nazioaren subirotasuna, errolda-sufragioa eta botere-banaketa onartzen zen. Botere bakoitza pertsona ezberdinen eskutan uzten zen.

BABEUFEN ANTOLAKETA

May 10, 1796

Erregimen berriak konspirazio askori aurre egin behar zien. Horietako bat; Berdinen konspirazioa zen, Babeuf-ek eta bere jarraitzaileek sortu zuten. Beraien helburua gizartean berditasuna lortzea zen eta horretarako, gobernua kargutik kendu zuten. Ondoren babuef-ei exekutatu zieten.

ERREGEZALEEN AURKAKO ERREPRESIOA

Sep 4, 1797

Erregezaleek matxinatu egin ziren ,garai zela uste zutelako eta Napoleonek matxinada hori ito egin zuen, Gertaera honek pertsona famatu batean bihurtu zuen, bere eragin handiarengatik, Direktorioak Italiara borrokatzera bidali zuten. Lehenengo koalizioa irabazi zuen eta bigarrena, gerra piztu zuen.

NAPOLEONEN ESTATU-KOLPEA

Nov 9, 1800

Burgesek Napoleon babesten zuten. Babes horrekin Brumairan Estatu-Kolpe bat eman zuten eta Kontsulatua ezarri zuten, hauek ziren kontsulak: Napoleon, Ducos eta Sieyes.