-
Alsazia eta Lorrena galtzeak Frantziaren errebantxismoa elikatu zuen, eta horrek etsai potentzial bihurtu zuen.
-
Alemania, Austria-Hungaria eta Italiaren artean sinatutako ituna da. Eraso frantses edo errusiarren aurrean elkar babestea zuen helbura. Otomandar Inperioa eta Bulgaria Aliantza Hirukoitzera atxiki ziren, Lehen Mundu-Gerra piztu zenean.
-
Gilen I. enperadorea hil eta Gilen II.a Alemaniako tronura igo zen.
Honek politika erasotzaileagoa eta hedapen inperiala lortu nahi zuen. -
Bakealdia izan zen arren, Europako herrialdeak armaz hornitu eta aliantzen bi bloke militarretan lerrokatu ziren:
-Entente hirukoitza: Frantzia, Errusia eta Erresuma Batua.
-Aliantza hirukoitza: Alemania, Austria- Hungaria eta Italia.
Bloke horiek aurrez aurre aritu ziren Lehen Mundu Gerran. -
Parlamentu bat zegoen, Duma izenekoa, baina oso botere mugatua zuen eta tsarrek nahi zuenean deitu nahiz desegin zezakeen. Ez zegoen askatasun politikorik eta pertsonek ez zuten eskubiderik. Horrez gain, polizio politikoak oposiziokoak zirenak gogortazun handiz jazartzen zituen.
-
Bitan zatitu zen. Mentxebikeak (sozialismorako trantsizioko erregimen liberal batekin elkarlanean aritzeko prest zeudenak) eta bestea, hay da, boltxebikeak (Leninek zuzenduriko erradikalak, sistema burgesarekin egin zezaketen edozein kolaborazio baztertzen zutenak.
-
Alemania eta Frantziaren lehia indartu egin zen. Frantziak eta Erresuma batuak Maroko Espainia eta Frantziaren artean banatu nahi izan zuten, baina Alemaniak ez zuen horrelakorik onartu, izan ere, Afrikako Iparraldean zituen interesak oztopatzen zituelako.
-
Haien helburua errusiarrek Asian barne hedatzeko izandako gerra batean. Gero, istiluak sortu ziren ekonomia-krisiaren eraginez.
-
Jendea San Petersburgoko Neguko Jauregira joan ziren, eskaerak jakinaraztea. Manifestariek, bizi-baldintzak hobetzea eta erreforma politikoaren hasiera bultzatzea nahi zuten. Agintariek errepresio latzarekin erantzun zuten, eta hildako eta zauritu asko izan ziren. Horrezegatik, Igande Odoltsua deitzen da, egun hura.
-
Aldaketa nagusia gizonezkoen sufragio unibertzalaren bidez Duma bat aukeratzea izan zen eta azkenean Duma gobernatzen jarraitu zuen.
-
Gerra bat ekiditeko egin zen, eta horretan, Frantziak lurralde hartan zuen presentzia indartu zuen. Konferentziaren bidez, Marokoren independentzia onartzen zen eta gerra europarrak urte batzuk gehiago itxaron behar izan zituen.
-
Ingalaterrak, Frantziak eta Errusiak osatutakoa, hau da, inperio kolonial zabalenak zituzten Estatuek. Batasun Hirukoitza gerra hasi baino lehen utzi zuen.
-
Horien amaiera, Bosnia-Herzegovina Austria-Hungariako Inperiora anexionatzeak eta Bulgariaren zati handi bat bere inguruko herrialdeen artean banatzeak ekarri zuten.
-
Alemaniaren helburua mendebaldeko frontean (Frantzian) ahalik eta azkarren garaipena lortzea zen, gero indar guztiak ekialdeko frontera (Errusia) bideratzeko. Errusiarrek galdu egin zuten Tannenbergen eta Masuriako lakuetan, baina tropa alemaniarrak ekialderantz desbideratzea lortu zuten, eta horren ondorioz, Frantzia salbatu egin zen.
-
Frontean izandako porrotek eta atzeguardiako hornidura faltak ezinegon handia sortu zuten eta horrek, grebak eta manifestaldiak egotea eragin zuen, eta horrek, tsarraren oposiziokoak biltzea erraztu zuen.
-
Fronteak egonkortuta, armadek posizioak hartu zituzten eta alanbre hesiz baliatu ziren etsaien aurrera egitea oztopatzeko eta, era berean, lubakietan bizitzen hasi ziren.
-
Errusiak Austro Hungariak Balkanetan nagusitazuna lor zezakela ikusita, bere tropak Serbia defendatzeko mugitu zituen, Austro Hungariari gerra deklaratuz.
Errusiak Serbiaren aldeko mobilizazio orokorra hasi zuen. Alemaniak operazioak gelditzeko agindu zion,baina erantzunik jaso ez zuenez, gerra deklaratu zion Errusiari, eta ondoren, Frantziari. Erresuma Batuak gerra deklaratu zion Alemaniari. -
Hiltzailea serbiarren aldeko bosniar bat izan zen, Esku Beltza izeneko elkarte bateko kidea. Talde horrek Serbia handi bat sortu nahi zuen, austriarren boteretik aldenduta.
-
Verdungo Gudua, Alemaniako Estatu Nagusiak antolatu zuten eta hauen taktika etsaia ahalik eta gehien ahultzea izan zen horrela arerioak bakea sinatzera behartzekoa.
Sommeko Guduan, hildakoen kopurua handiagoa izan zen, baina ez zuen emaitzik ekarri, hau da, ez zen inor garaile atera.
Momentu berean, Ekialdeko frontean, Errusiako armada eta tsarren erregimena gero eta azkarrago ari zen desegiten. -
Mediterraneoan, britainiarrak Bosforo eta Dardaneloak hartzen zaiatu ziren, Turkia isolatzeko. Porrot egin zuten.
-
Iraultzaren lema ogia eta eta bakea zen. Honen ondorio nagusia Errusiako Nikolas II.aren abdikazioa izan zen. Iraultza hau tsarraren politikaren aurkako erreakzio gisa abiatu zen, Lehen Mundu Gerran Errusiak zuen parte-hartzearen kexu zirelako asko eta liberalek eskatzen zituzten erreforma politikoak ukatzen zituelako.
-
Errusiako frontea gainbehera etorri zen, Iraultza Boltxebikea piztu zenean. Horrek Errusia gatazkatik erretiratzea ekarri zuen. Estatu Batuak, berriz, aliatuen alde gerran sartzea izan zen.
-
Batetik Alemania, Austria-Hungaria, Bulgaria eta Otomandar Inperioak eta bestetik Errusia sobietarrak sinatutako bake-ituna da. Honen bidez, Errusiak gerran parte hartzeari utzi zion.
-
Alemaniak bakea sinatu zuen Errusiarekin, Brest Litovskeko Itunaren bidez. Dibisio indartsuenak eta onenak mendebaldera bideratu zituen, eta behin behineko zenbait garaipen eskuratu zituen. Baina, luze gabe, eta Estatu Batuen babesa izanda, aliatuek berehala egin zieten aurre erasoei eta, hasieran galdutako lurraldeak berreskuratu zituzen Alemaniarrak atzera egitera behartuz. Armistizioa sinatu zuten Alemaniak eta aliatuek eta Lehen Mundu Gerra amaitu egin zen.
-
Parisko Bake Konferentzian, bost itun egin zituzten bakea baldintzak ezartzeko eta garaileen eta galtzaileen arteko muga berriak finkatzeko. Hauek ziren: Versailles (Alemaniarekin), Saint Germain (Austriarekin), Trianon (Hungariarekin), Sèvres (Turkiarekin) eta Neuillyko (Bulgariarekin).
-
Frantziak, Erresuma Batuak eta Japoniak geldiarazi egin nahi zuten iraultza eta kapitalak eta armak eman zizkieten iraultzaren aurkako armadei, zuriei, horiek Armada Gorriko iraultzaileen aurkakoak baitziren.
-
Errusiako tsarren inperioa osatzen zuten lurraldeak hartzen zituena ziren.
-
