-
Lehen filosofo eta zientzialaria. Ura da naturaren jatorria, "hezetasuna gauza guztiak elikatzen dituena".
-
-
Errealitatea, natura (physis) eta bere jatorriari (arjé) buruz hasi ziren pentsatzen.
-
Arjea "apeiron" izeneko substantzia mugagabea, suntsiezina, sortu ez dena eta ez-zehaztua. Aurkarien teoria sortu.
-
Naturaren arjea airea, mugagabea baita.
-
Natura egitura matematiko bat da. Arimaren transmigrazioan sinisten zuen.
-
Errealitatearen ezaugarri garrantsitsuena izatea da, eta ez-izatea ez dela.
-
Errealitatearen ezaugarri garrantzitsuena bere bilakaera eta mugimendua da.
-
Homeomeriak jarri zuen arjetzat, "hazi" oso txikiak, espezie bakoitzak mota ezberdinekoak.
-
Pluralista, naturako 4 elementuen arteko konbinaketari ezker existitzen da guztia.
-
Atomisten eskola sortu. Naura atomoz eta hutsez osatuta dago.
-
Aldi honetan filosofoak etikaz eta politikaz gehiago arduratu ziren naturaz baino.
-
Gizakiari eta ideia abstraktuei buruzko galderak egiten hasi zen.
-
-
Sokratesen jarraitzailea. Mundu fisikoaz gain beste mundu-errealitate existitzen dela uste zuen, aldaezina eta perfektua. Idealisoaren sustatzailea.
-
Errealista. Mundu bakar batean sinesten zuen,mundu fisikoan. Metafisika hitzaren sortzailea eta logikaren aita.
-
Zinikoa. Giza jokaeren konbentzioanlitatea salatzen hasi zen.
-
Alexandro Handia hil ondoren filosofiaren etapa berria hasi zen, bertan eskola filosofiko berriak ireki ziren.
-
Eszeptizismoa. Munduari buruz ezin dugu ezer segurtasunez esan, ezin dugulako segurtasunez ezagutu. Ordun, hoberena da isiltzea eta atarxia izaera bat lortzea.
-
Epikureismoa. Zoriontsu izateko, minatik urrundu eta plazerra bilatu behar da.
-
Estoikoa. Zoriontsu izateko, minatik eta plazeratik hurrundu behar gara, eta naturarekin eod munduaren izatearekin “bat” egin, ataraxiara ailegatzeko.
-
Patristika korrontea (eskola filosofiko kristauak) jarraitu zuen. Neoplatonismoaren elementu asko hartu zituen, kristautasuna platonismoarekin batuz eta arrazoimena fedearekin.
-
Mendabaldeko Erromar iperioa amaitzean Erdi Aroaren sorrera izan zen. Filosofia kristau-doktrinaren teologiaren esanahia argitzen saiatzen zen.
-
Eskolastika korrontea jarraitu. Tradizio kristaua eta Aristotelismoa batzen saiatu zen, hau da, filosofia eta teologia.
-
Saiatu zen fedea eta arrazoimena banatzen.
-
Errenazimendua Erdi Aroa eta Aro Modernoaren arteko transizio bat izan zen. Honetan humanismoa aztertzen hasi ziren.
-
Lau mugimendu ezberdin egon ziren garai honetan.
1- Arrazionalismoa: jaiotzen garenetik ideia batzuk ditugu, ideia innatak.
2- Enpirinismoa: ez ditugu ideia innatak, denbora pasa ahala arrazoimenarekin lotzen ditugu esterientziak eta zentzumenak, ideiak sortuz.
3- Argien mendea: lehen entziklopediarekin batera pentsamendu-askatasuna eta espiritu kritikoa sustatzen hasi zen.
4- Idealismoa: Alemanian sortutako mugimendu bat izan zen, -
Argien mendekoa.
“Printzipe” liburua idatzi zuen: herri baten boterea nola eskuratu eta defendatzen jakiteko manual baten antzekoa. -
Haren liburuan ideia filosofikoak eta politikoak batzen ditu.
-
Enpirinismoari buruzko teoria bat garatu, honek egin zuen aitzindaria pentsamendu zientifiko modernuetan.
-
Argien mendekoa.
Filosofia politiko modernoaren sustatzaiela/ gizartearen jatorria gizakien arteko kontratu batez egiten dela pentsatzen zuen /gizakia naturaz gaiztoa zela pentsatzen zuen: horregatik estatua beharrezkoa dela pentsatzen zuen. -
Arrazionalista.
Filosofia modernoaren aita. Zalantza metodiko eta erradikala garatu zuen. Gizakian, bi zati ezberdindu zituen: Arima eta gorputza. -
Arrazionalista.
Monismoa/panteismoa garatu zuen: jainkoa eta natura gauza bera dira. -
Enpirinista.
Gizakia, jaiotzean “tabula rasa” bezala ulertzen zuen. Gogoaren filosofia eta filosofia politikoaz interesatua. -
Arrazionalista.
Monaden teoria garatu zuen. “Azken genio unibertsala”. -
Enpirinista.
Eszeptikoa. Gizakiari, idei erlijiosoei eta kausalitateari buruz pentsatu zuen. -
Argien mendekoa.
Gizarte kontratuaren teoria garatu zuen. “Gizaki basati-zoriontsuan” sinisten zuen: berarentzako natura zen ona, eta gizarte modernoak gaitza ekar ditzakegu. -
Idealismoaren mugimenduan sartuta.
Arrazionalismoa eta Empirismoa batzen saiatu zen. Gure arrazoiaren eta jakituriaren mugei buruz pentsatu zuen. Metafisika berreskuratzen saiatu zen. Fundamentala geroago garatu zen idealismo alemaniarrarako. -
Enpirinista.
Idealismo subjetibo (inmaterialismo) erradikal bat planteatu zuen. -
Idealismoaren mugimendukoa.
Dialektikaren eta idealismo absolutoaren teoria sustatu zuen. “Historiako espiritua” aurkariak sintesi batean batuz garatzen dela pentsatzen zuen. -
Idealismo alemaniarraren sustatzailea. Filosofia idealista traszendentalista garatu zuen.
-
Idealista.
Pesimista. Mundua irrazionala dela eta “bizitzeko nahiaz” mugitzen zela uste zuen. Budismoaz interesatu zen mendebaldeko lehenengo filosofoa. -
Positibismoaren sortzailea.
-
Ez dago korronte zehatzik, baina gauza gertaera guztiak kritikoki ausnartzen dira.
-
Marxismoaren sortzailea.
-
Pragmatismoaren filsofo garrantzitsuenetakoa.
-
Bitalismoaren figurarik garrantstzuena. Mundu dualista-platonikoaren kritika erradikala egin zuen. Nihilismoaz pentsatu zuen.
-
Fenomenologia garatu zuen.
-
Filosofia analitikoan kontribuzio garratzitsuak egin zituen.
-
Perspektibista. “Ni, ni eta nire egoera naiz”.
-
Gizakia eta denboraren arteko erlazioa aztertu zuen. ”Izatearen” galdera berreskuratu ere egin zuen.
-
Filosofia analitikoaren sustatzailea. Hizkuntzaren garrantziaz pentsatu zuen: filosofia hizkuntzak eragiten dituen “korapiloak” askatzeko eta argitzeko erabili behar da.
-
Hermeneutika garatu zuen.
-
Epistemologian eta filosofiaren zientzian kontribuzio garrantzitsuak egin zituen.
-
Filosofiaren Teoria kritikoa garatu zuen.
-
Existentzialista. “Izatea esentzia baino lehenago dator”.
-
Estrukturalista. Oso garrantzitsua postmodernismoa ulertzeko.
-
Hizkuntzaren garratziaz pentsatzen du.
-
Etika eta komunikazio jaruerari buruz pentsatu zuen.
-
Logika eta hizkuntzaren filosofian kontribuzio garrantzitsuak egin ditu.
-
Ideologiari buruz pentsatzen du. Marxismo eta psikoanalisiaren jarraitzaile den kritiko kulturala.
