-
Iraultza burutzen da eta burgesiak botere politikoa eskuratzeko urratsak emango ditu, Frantziako egoera koiunturala eta estrukturalaren laguntzarekin.
-
Frantziako Errege familia gillotinatu eta konbentzioak pertsonen arteko ezberdintasunak debekatu. Frantziako iparraldean eliza katolikoari foruak eta usadioak kendu.
1793an Frantziar ejertzitoa Basileako Bakearen ondorioz, Frantziara itzuli zen. -
Euskal Herritarrek jarrera pasiboa erakutsi Frantziako tropen aurrean eta zigor moduan, batez ere Bilbon eta Bizkaian Carlos IV.-ak Zamakoarekin egin zuen akordioa. Euskal herritarrek akordioaren aurkako matxinadari ekin. Egoera berriro berrezartzea lortu zuten.
-
Frantziako tropak Espainiara sartu Carlos IV.ak abdikatu eta Fernando VIII.ak koroa utzi ostean. Foruak zirela eta, Euskal Herrian gertatutako gatazkak euskaldunek ordaindu behar zituzten eta krisi ekonomikoa hasi zen.
-
Fernando VII.ak 1812ko konstituzioari uko egin eta Lege Zaharra ezarri zuen berriro, aurrera eramanez desamortizazio prozesua. Vienako kongresua burutzen da eta Lege Zaharrak iraunarazteko Ituna sinatzen dute europako kontserbatzaileek. Espainia koloniak galtzen hasten da.
-
Riego Jeneralak 1812ko konstituzioa aldarrikatu eta boterea eskuratu zuen. Politika iraultzaileek elizak eta Lege Zaharrak ondorio latzak pairatu zituzten. Fernando VII.ak botere absolutua berreskuratu zuen Europako tropa kontserbadoreen laguntzarekin.
-
Kontserbatzionismoak indarra galdu bitartean Frantzian, Europako burgesia boterea lortzeko matxinadetan aritu zen. Espainian krisi ekonomikoa sakondu eta Lehenengo Guda Karlista gertatzen da.
-
Luis Felipe I.ak Frantziako koroa eskuratu, bai eta goi burgesiak ere (konstituzioa onartuta). Estatu garaikideen sorrera gertatzen da, nazionalismoa nagusi izanik Europan eta AEB-etan. Industria Iraultzaren ondorioz, Ingalaterrak proletalgoa agertzen da.
-
Karlosek ez du Isabel II.a onartzen eta gudua hasten du, euskal herriko herritar gehienak Karlosen alde egonik. Espainia zentralizatu (erlijio bat, hizkuntza bat...) eta Euskal Herrian Foruak kendu ziren.
-
Sozialismoa agertzen da Europan (ondorengo jendarte aldaketa ulertzeko kontuan hartu beharrekoa).
-
"Parisko Komuna" iraultza sozialista gertatu eta hainbat langileren hilketaren ondoren, Frantzian III.Errepublika ezarri. Sozialismo eta anarkismoaren izugarrizko errepresioa.
-
Euskal Herrian nazionalismoari bidea ireki, euskal mundu nekazariaren gainbehera gertatuz. Soldaduzka ezarri eta Labe Garaia-ren hasiera.
-
Fakundo Perezaguak PSOEren lehenengo taldea sortu Bilbon. 1890-92ko meategietako grebak gertatu eta sozialismoak arrakasta lortu langile talde horretan.
-
Sabino Aranak PNV alderdi jeltzalea sortzen du Bilboko Larrazabal baserrian.