Frantziako iraultza

Ameriketako Independenzia Gerra

Period: 1775 to 1783

Handikien biltzarra

1787

Nobleziak, kleroak eta erregeak osatzen zuten talde hau. Erregeak pribilegiatuei deitu zien zergak ordaindu beharko zituztelako asmotan; ogasunaren krisia desagertzeko. Hauek, ezezkoa eman zioten.

Iraultzaren hasiera

1789

Asanblea nazionala

Period: 1789 to 1792

Frantziar guztien ordezkariak ziren. Lege berriak sortu zituzten, konstituzio berri bat sortu nahian. Hauek izan ziren hartutako neurriak:
-Eskubide feudalak abolitu zituzten.
-Gizakiaren eta Herritarren Eskubideen Adierazpena onartu zuen.

Estatu Orokorrak

May 10, 1789

Nobleziak, kleroak. herri xeheak eta erregeak osatzen zuten talde hau. Zerga berriak bertan bakarrik ahal ziren baimendu. Estamentu baikoitzak, Estatu Orokorrean bildu aurretik idatzitako kexa-koadernoan, herri xeheak hau eskatzen zuen,: boto sistema aldatzea (pertsona bakoitzak boto bat) eta ordezkari kopurua bikoiztea. Boto sistemaren eskaera ez zutenez aldatu, Estatu Orokorretik atera eta beste talde bat sortu zuten.

Pilota Jokuaren zina (Jeu de Paume)

May 17, 1789

1789ko Ekainean Estatu Orokorretik alde egindako ordezkariek Asanblea Nazionala eratu zuten. Horren ondoren, Jeu de Paume aretoan zin egin zuten elkartuta jarraituko zutela Frantziak konstituzio bat izan arte. Hori dela eta, Asanblea konstituzioegilea izendatu zuten haien burua.

Bastillaren hartzea

Jul 14, 1789

Herritarrek Bastillari eraso egin zioten, Erdi Aroko gotorleku hura absolutismoaren ikurra zelako.

Eskubide feudalen abolizioa

Aug 4, 1789

Asanblea konstituzioegileak, dekretuen bidez, eskubide feudalak abolitu zituen. Horren bidez, nekazariak libre gelditu ziren.

Gizakia eta Hiritarren Eskubideen Adierazpena

Aug 10, 1789

Asanblea konstituzioegileak, Gizakiaren eta Hiritarren Eskubideen Adierazpena onartu zuen. Adierazpen horretan hauek bermatzen ziren:
- Norbanakoen askatasuna.
- Legearen aurreko berdintasuna eta jabego-eskubidea.

Konstituzioa

1791

Hauek dira konstituzioaren ezaugarriak:
- Subiranotasun nazionala.
- Funtsezko eskubideak aitortu.
- Monarkia parlamentarioa ezarri.
- Botere banaketa (Botore legegilea, asanbleak. Botere betearazlea, monarkiak. Botere judiziala, auzitegi independenteak).
- Errolda sufragioa (bozkatzeko eskubidea, 25 urte baino gehiago eta errenta jakin bat zuten gizonek bakarrik zeukaten).

Erregearen heriotza (Luis XVI)

1792

Konbentzioa

Period: 1792 to 1795

1. etapa erradikala izan zen. Gertakizun nagusiak hauek izan ziren:
2. Erregearen exekuzioa.
3. Errepublikaren aldarrikapena.
4. Iraultzaren zatiketa. Konbentzioko talde inadartsuenak girondinoak (errepublikano moderatuak) eta jakobinoak (erradikalagoak) ziren.

Austriak gerra deklaratzen dio Frantziari

Apr 9, 1792

Frantziako Iraultzaren ondorioz, Europako gainerako monarkiak kezkatu egin ziren Frantziako Iraultzaren ideiengatik mehatxatuta sentitzen zirelako. Hori dela eta, 1792ko Apirilean, Austriak eta Prusiak Frantziaren aurkako gerra deklaratu zuten.

Erregearen exekuzioa

Jan 21, 1793

Konbentzioak traizioa leporatuta auzipetu eta zigortu egin zuten Luis XVI.a. 1793ko Urtarrilaren 21ean, gillotinaz exekutatu egin zuten.

Lehen koalizioa Frantziaren kontra

Jan 23, 1793

Konbentzioak, traizioa leporatu zion Luis XVIari eta 1793ko Urtarrilaren 21ean, exekutatu egin zuten. Neurri horri erantzuteko, Europako gainerako potentziak Frantziari gerra deklaratu eta Lehen koalizioa eratu zuten.

Errepublikaren aldarrikapena

Jan 23, 1793

Erregea hil ondoren aldarrikatu zuten errepublika.

Konstituzio demokratikoa

Feb 10, 1793

1793an, Menditarrek Konstituzio demokratikoa onartu zuten. Konstituzio honek, herriaren subiranotasuna eta gizonezkoen sufragio inubertsala aitortzen zituen. Horren ondorioz, Robespierrek botere guztiak bere gain hartu eta diktadura bat ezarri zuen.

Izualdia

Apr 20, 1793

Kanpoko mehatxu militarrari eta barneko iraultzakontrako mugimenduei aurre egiteko premia aitzakitzat hartuta ezarri zuten Izualdia. Horren ondorioz, edonor auzipetu zitekeen eta gillotinaz zigortzera behartu, inongo probarik gabe.

Robespierren exekuzioa

1794

Robespier babesa galtzen joan zenez, 1794an, iraultzaile moderatuek atxilotu egin zuten. Haren jarraitzaileak, gillotinaz hil egin zuten.

1795eko konstituzioa

1795

Konstituzio honetan, nazioaren subiranotasuna, errolda-sufragioa eta botere-banaketa (botere legegilea, bi ganberaren esku eta botere betearazlea, direktioaren esku) aintzatesten ziren.

Direktorioa

Period: 1795 to 1799

1. etapa moderatua. Ezaugarri nagusia hau zen: gobernua (botere betearazlea) 5 pertsonen esku utzi zuten.

Brumaireko Estatu-kolpea

Nov 9, 1799

Burgesiaren babesarekin, Napoleonek eman zuen kolpea izan zen. Hori dela eta, Kontsulatua ezarri zuen. Hiru ziren boterea zuten kuntsulak: Napoleon, Ducus eta Sileyes.

Napoleonen imperoa

1804

Vienako biltzarra

1815