-
Axlorreko harria
-
Altxerriko pinturak
-
Santimamiñe eta Ekaingo pinturak
-
Tigris eta Eúfrates ibaiak dauden Ekialde Hurbileko herrialde batean gizateriaren lehen kultura garatzen hasi zen.
-
Neolitoa hazi zen k.a 8.000 urtean, eta k.a 5500 urtean egon ziren lehen herrixka eta amaitu zen k.a 5000 urtean.
-
Afrikako lautadetatik zetorren giza taldeak Nilo Bailaran lurra lantzen eta abereak hezten hasi zen.
-
K.a. 5000. urte inguruan, Afrikako Erdialdeko lautadetatik zetorren giza talde bat Nilo bailaran lurra lantzen eta abereak hezten hasi zen eta herri txikiak eraikitzen hasi ziren.
-
Metal aro ahasi zen k.a 5000. urtean eta k.a 3400. urtean Dolmenak hasi ziren eraikitzen.
-
Apaizak jainkoak gurtzeaz arduratzen ziren eta herriarentzako babesa eta laguntza eskatzen zieten. Jai erlijiosoak antolatzen zituzten; nekazariek egindako eskaintzak bildu eta administratzeaz ere arduratzen ziren.
-
Menes edo Nermer erregeak K.a. 3100 urte inguruan iparraldea konkistatu eta bereganatu zuen arte.
-
Bi erresuma sortu ziren orduan, Egipto Garaia, hegoaldean, eta Egipto Beherea, iparraldean, eta etengabe borrokan ibili ziren, hegoaldeko Menes edo Nermer erregeak K.a. 3100. urte inguruan iparraldea konkistatu eta bereganatu zuen arte.
-
Minostar kultura orain dela 5000 urte sortu zela.K.a. 3000. urte inguruan, Kretako biztanleek kobrea erabiltzen hasi ziren, eta itsasontziak eraikitzen zituzten.
-
Mesopotamiako zibilizazioaren hasierako garaietan, hiri-estatuak landu gabeko lurrez bereizita zeuden eta beren artean ez zegoen arazorik. Etsai bakarrak beren herriak arpilatu nahi zituzten herri nomadak ziren.
-
Kristo aurreko 2.370 urte inguruan, Akad herriko Sargon erregeak inguruko herriak konkistatu eta batu zituen, eta Mesopotamian lehenengo inperioa hedatu zuen.
-
Ur dinastia sortu zuen, eta garai horretan lehenengo zigurata eraiki zuen.
-
Eskulturan, errege-erreginei, jainkoei, goi-mailako funtzionarioei eta horrelakoei, hau da, boterearen eta fedearen ordezkariei, estatuak egin zitzaizkien.
-
K.a. 2000. urte inguruan, kretatzarrek edo minostarrek, Zeus jainkoaren semearen kondairaren arabera, Minos erregearen omenez hartu zuten izena, indar handia izan zuten uharteetan eta Egeo itsasoaren kostaldean, eta Egiptoko beste lurralde batzuekin harremanak ezarri zituzten. Idazten bazekiten eta nekazaritza, abeltzaintza eta merkataritza zituzten bizibide.
-
Egiptoko Rosetta herritik hurbil, hiru alfabeto desberdin (hieroglifikoa, demotikoa eta grekoa) erabiliz garbatutako basaltozko harri bat aurkitzea -oinarrizkoa izan zen Egiptoko idazketa hieroglifikoa deszifratu ahal izateko. Rosettako harria (K.a. 196) Napoleonen armadaren soldaduek aurkitu zuten 1799an.
-
Indo Bailaren zibilizazioa, gaur egungo Pakistanen garatu zen, eta k.a. 2500 eta 1700 urte inguruetan goieneko unea lortu zuen. Indo lautada emankorretan lortzen zituzten uztak izan ziren bere oparotasunaren oinarri.
-
ezegonkortasuna nabarmena izan zen; ondoren, Erdiko Inperioa sortu zen (XI. dinastiatik XIII.era ). Garai hartan ureztatzeko lan handiak egin ziren. Hicso Asiako herriaren inbasioarekin batera, K.a. 1700 urte inguruan, bukatu zen garai hau.
-
Antzinako Grazian nola K.a 1200.urtea 146.urtera Emakumeek ezin zuten Olinpiar Jokoetan parte hartu eta estatu-hiri batzuetan ezin zuten ia lau urte kirola egiten.
-
K.a. 1200. urtetik aurrera, gerrek, goseteek, gainpopulazioak, uzta txarrek eta beste hainbat arrazoik eraginda, krisialdi ugari izan zen, eta burdinazko armak erabiltzen zituzten iparralderagoko herriak, garai horiez baliatu ziren lurraldean indarrean sartzeko eta zibilizazio mizenikoa desagerrarazteko.
-
Faraoiaren zerbitzura funtzionario eta administratzaile ugarik lan egiten zuten eta horiek faraoiaren aginduak betetzen zituzten, bakoitzak zituen arduren arabera.
-
Hasi zen k.a 500.urtean eta 400.urtean La hoya herrixkak hasi ziren garapenarekin.
-
K.a 396.urtea Zinizka printzesa irabazi zuen Olinpiar Jokoa, eta ere, K.a 392.urtea.
Eta jolas olinpiar modernoan bilatzen ari ziren emakumeak garaileen koroa ipintzeko -
-
Mediterraneoko itsasertza
-
Urte horiek erromaren koskistan zeuden
-
Ekialdeko goi-lautada eta iberiar sistema
-
arevakoen, bakzeoen eta lusitaniaren aurkakoak
-
Justu Kristo lehen eta jaio
-
kantabriarrak, asturiarrak eta galaikoak garaitu
-
Zel euskal erromataren mendea
-
Kristo jaio zenean ba zen Oiaorenssonen une gunea
-
Justu kristoren jaiotzan
-
Goiz Inperio izenez ezagutzen dena. Garai horretan zehar, hainbat enperadore izan ziren, dinastietan sailkatuta. Erromak lurraldea hedatzen jarraitu zuen: Hispania, Britainia, Mediterraneoko ekialdeko lurraldeak etab.
-
- urtetik aurrera, herri barbaro batzuek (sueboak, bandaloak eta alanoak) Pirinioak zeharkatu eta Hispanian sartu ziren. Sueboak eta bandalo asdingoak Galizian ezarri ziren; alanoak, Lusitanian eta Kartagoko zati batean, eta bandalo silingoak, aldiz, Betikan.
-
kristo ondoren
-
K.a. XVI. mendearen erdialdean, Egiptoarrek inbaditzaileak botatzea lortu zuten, eta inperioa berrezarri egin zuten.
-
Duela 8.000 urte inguru, giza taldeak ibaien ertzetako lurrak lantzen hasi ziren.
-
Duela 14000 urte daudela pinturak Ekain haitzuloan, eta nabarbantzen da animali-mota asko daudela.