Legeak

By belen_

  • Antzinako Zibilizazioak

    Antzinako zibilizazioek irudipenezko interpretazioak eman zizkieten ikusitako fenomeno horiei; hain zuzen eres, meteorologia euren mendean zegoen, baita gizakien patua ere. Sinesmen multzo hori ikertzea interesgarria da, baina ez da erabilgarria inguruan dugun unibertsoa hobeto ezagutzeko.Harrigarria bada ere, gaur egun astrologia eta hortik eratorriko horoskopoak,lehen aipatu ditugun sinesmenetan oinarritzen direnak,oraindik ere atsegin ditu jendeak.

  • Anaxagoras

    Eguzkia metal goriz osaturik zegoela(Lurrera eroritako meteorito bat bbehatzearen ondorioz);Lurra esferikoa zela zioen, eta ilargiaren faseen eta eklipseen zergatiak azaldu zituen. Heriotza-zigorra ezarii eta, azkenean,erbesteratu egin zuten,astroen jainkozko izaera onartu nahi izan ez zuelako.

  • Tales Miletokoa

    K.a. 585 urteko eguzki-eklipsearen aurreikuspena egin zuen, Saros zikloa ezagutzen baitzuen ; ziklo horren arabera, Eguzkiaren eta Ilargiaren eklipseak aldian behin errepikatzen dira, 242 ilargi-ziklotan behin.

  • Aristoteles

    -Ilargiz gaindiko mundua.
    Unibertsoaren barruko esfera zentrokideek astro ezagun guztiak zituzten. Kanpoaldeko esfera, izar finkoak zituena, Lehenengo Motorrak (Jainkoa) higitzen zuen.Zeruko munduko esfera guztiak substantzia perfektu batekin eginda zeuden.
    -Ilargi azpiko mundua.
    Inperfektua zen.Lurrak betetzen zuen guztia, eta hori ez zen higitzen eta unibertsoaren zentroa zen. Bertako gauza guztiak lau elementuak osatzen zituzten: lurra,airea,ura eta sua.

  • Ptolomeo

    Unibertsoaren lehenengo eredu kosmologikoa egin zuen.Lur egonkorraren idea defendatu zuen; izan ere, ´´Lurrak bira eginez gero,bira horren abiadurak oso azkarra izan behar zuen,Lurraren eremu osea 24 orduan Eguzkiaren azpitik igarotzeko,eta halako higidura bortitzak zerutik barreiatuko lituzke Lurreko partikula guztiak, koherentzia-indarren batek guztaik batuta mantendu ezean´´

  • Koperniko

    Poloniar astronomoa eta jakintsu handia,Fromborkeko kalonjea izan zen.Ez zuen inoiz pentsamendu protestanteak izan.
    Ptolomeoren ereduaren arazo nagusiaz konturatu zen:astroen higiduraren erlatibitatea ez ulertzea.Uste zuen egia bakuntasunean zegoela.Hortaz oinarrituz,eredu heiozentrikoa sortu zuen.

  • Galileo

    Galileo,teleskopio bat egin eta,horrekin,eredu heliozentrikoa berresten zuten beste fenomeno batzuk aurkitu zituen,Ptolomeoren eta Aristotelesen ereduak errefusatzen zituzten fenomenoak.Era berean,zientzialaria baten jardunbidea erakutsi zion munduari.
    Hauxe aurkitu zuen:
    Ilargiak mendiak eta haranak dituela.
    Jupiterrek sateliteak dituela.
    Artizarrak aldiak dituela,Ilargiak bezala.

  • Kloperren legeak

    • Planetek Eguzkiarekiko ibilbide eliptikoak egiten dituzte,fokuetariko batean. -Eguzkia planeta bakoitzarekin lotzen duen erradioak eremu berdinak betetzen ditu aldi berdinetan. -Bi planetaren erreboluzio-aldiak proportzionalak dira Eguzkiarekiko distantzien kuboekin.

  • Newton

    Historiako osoko zientzialaririk garrantzitsuenetariko bat izan zen,eta pentsamendu zientifikoa behin betiko finkatu zuen. Bere ideia nagusi guztiak 23-25 urte zituenean izan zituen,eta bizitzaren gainerako zatia idea horiek garatzen eman zuen.
    Newtonek hauxe ulertu zuen:
    Astroen higidura eta gauzek lurrazalean dutena lege berberek arautzen dituzte.

  • Einstein

    -Argiaren abiaduratik hurbil dauden abiaduretan bidaiatuz gero,espazioa uzkurtu egiten da higiduraren norabidean.
    -Abiadura handiagoan higitu ahala,denbora gelditzen doa.
    -Materia eta energia ulertzeko modu berria.Teoria horren ondorioetariko bat,izatez ere,gauzen higidura handiagotuz gero horien inertzia ere handiagotzea da.

  • Erlatibitatearen orokorra

    -Grabitateak eta azelerazioak efektu berberak sortzen dituzte.Horri balio-kidetasun printzipio esaten zaio.
    -Gorputzek deformatu egiten dute inguruko espazio-denbora, eta horien masa zenbat eta handiagoa izan,deformazioa ere handiagoa da.
    Horrenbestez,Eguzkiak ez ditu planetak erakartzen:egiten duena espazio denbora deformatzea da;horrela,nolabaiteko ´´zuoa´´ sortu eta planetak hrren ´´hormetatik´´ iristatzen dira.

  • Gaur egungo eredu kosmologikoa

    Arkikuntza harigarriak egin dira,adibidez,unibertsoan materia eta energia mota ezezagunak egon ahal izatea.
    XX.mendeko lehenengo urteetan,astronoek bazekiten gure Eguzkia ez zela munduaren zentroa,gure zeruko izar bakoitza eguzki bat zela,eta,segurutik ,horietariko askoren inguruan geurea bezalako planeta-sistemak zeudela.
    Edwin Hubble bi aurkikuntza handi egin zituen:
    -Nebula batzuk izarrez osaturiko galaxiak ziren,geurea bezalakoak.
    -Unibertsoa ez da estatikoa,etengabe hedatzen ari baita.