Kosmologiako teoria naguzsiak

gaur egungo eredu kosmologikoak

100

Unibertzoa edatzen:
·nebulosa batzuk izarrez osaturiko galaxiak ziren,geurea bezalakoa.
·unibertsoa ez da estatikoa,etengabe edatzen hari baita.

ptolomeoren eredu geozentrikoak

100

Ptolomeoren eredu geozentrikoaren arabera:
1.lurra unibertzoaren zentruan dago.
2.izarrak lurraren inguruan bira egiten duen esfera handi batean finkatuta daude.
3.eguzkiak., ilargia eta gaiñerako planetek orbita zirkularretan egiten dute bira lurraren inguruan.
4.planetek orbita komplexuak dira: lurrarekiko eszentrikoa den zirkunferentzia baten inguruko zirkularra egiten dituzte.

384.k.a aristotelesen bi munduak

100

Ilargiz gaindiko mundua: unibertsoaren barruko esfera zentrokideek astro ezagun guztiak zituzten. Kampoaldetako esfera izar finkoak zituena, lehenengo motorrak (jainkoak) higitzen zuen
Ilargi azpiko mundua inperfectua zen; lurrak betetzen zuen guztia, eta hori ez zen higitzen eta unibertsoaren zentrua zen. Bertako gauza guztiak lau elementuk osatzen zituen: lurra, airea, ura eta zua.

585 k.a tales miletokoaren teoria

100

k.a. 585ko eguzki-eklipsearen aurreikuzpena egin zuen, Saroz zikloa esagutzen baitzuen; eguzkiaren eta ilargiaren eklipseak aldian behin errepikatzen dira, 242 ilargi-ziklotan bein

aintzinako zibilizazioak

100

Antzinako zibilizazioek irudipenezko interpretazioak eman zizkiten ikusitako fenómeno, astroak jainkoak ziren, meteorología euren mendean zegoen , bailta gizakien pauta ere.

kopernikoren eredu heliozentrikoa

Jan 7, 1543

Kopernikoren eredu heliozentrikoaren arabera:
1.eguzkia geldi-geldi dago sistemaren erdian.
2.lurra bi higidura ditu:errotazioa eta translazioa.
3.ilargiak lurraren iguruak egiten du bira.
4.planetek distantzia desberdinetan egiten dute bira eguzkiaren inguruan.
5.izarren esfera geldi eta oso urrun dago.

keplerren legeak

Jan 7, 1609

1.planetak eguzkiarekiko ibilbide eliptikoak egiten dituzte, fokuetariko batean.
2.eguzkia planeta bakoitzarekin lotzen duen erradioa eremu berdinak betetzen ditu aldi berean.
3.bi planetaren eboluzio aldiak proprtzionalak dira eguzkiarekiko distantzien kuboekin.

galileok eredua berretsi

Jan 7, 1610

.ilarguia mendiak eta aranak dituela,lurrak bezala,eta ,beraz astroak ez direla “perfectuak”
·jupiterrek sateliteak dituela, eta horiek eguzki-sistema txiki baten antzeko jokabidea dutela.
·artzizarrak aldiak dituela, ilargiak bezala, baina desberdinak. Eguzkiaren inguruan egiten duela bira, eta ez lurraren inguruan.

Newtonen sinetsi grabitatorioa

Jan 7, 1687

Lurrazalean dauden gorputzen erortze-azelerazioa neurtu zuten, emaitza ezaguna lortu zuen(0,0027 m/s).
Ilargiak lurrean erortzean duen azelerazioa neurtu zuen,ilargiaren diztantzia oinarrituz.
Edozein gorputz materialek veste bat erakartzeko egiten duen indarra zuzenki proportzioala da horien masen biderkadurarekim, alderantziz proportzionala horien arteko distantziaren karratuekin.

erlabitatearen teoria orokorra

Jan 1, 1915

·grabitateak eta azelerazioak efektu berberak zortzen dituzte.hori baliokidetazun-printzipio eseten zaio.
·gorputzek deformatu egiten dute inguruko espacio-dembora, eta horien masa zenbat eta handiagoa izan, deformazioa ere handiagoa da.

k.a vI. mendea. anaxagorasen teoria

Jan 7, 2016

Anaxagorazek uste zuen eguzkia metal gorriz ozaturik zegoela. Lurraesferikoa zela zioen eta ilargia faseen eta eklipseen zeratiak aldeatu zituen.