-
100
ANTZINAKO PENTSAMENDU
Aintzinako zibilizazioak interpretazioak ema zizkieten fenomeno batzuei: Uzte zuten astroak jainkoak zirela eta meteorologia eta gizakien patua haien eskuetan zegoela (3150 K.A.) -
200
ANAXAGORAS
Eguzkia metal gorriz osatuta zegoen eta lurra esferikoa zen. (K.A.VI) -
285
Tales Miletokoa
Saros zikloa ezagutzen zuen, eta eguzkiaren eta ilargiaren eklipseak berdinak zirela esaten zuen. (K.A. 585) -
384
ARISTOTELESEN BI MUNDU:
ILARGIZ GAINDIKO MUNDUA
Unibertsoa barruko esfera zentrokideek astro ezagun guztiak zituzten. lehenengo Motorrak (jainkoa) higitzen zuen.Zeruko munduko esfera guzriak perfektuak ziren.
(385 K.A.) ILARGI AZPIKO MUNDUA
Mundu hau inperfektua zen, lurrak betetzen zuen guztia, ez zen higitzen eta unibertsoaren zentrooa zen, Gauza guztiak lau elementuk osatzen zituzten; lurra,airea,ura eta sua. -
400
PTOLOMEO EREDU GEOZENTRIKO
Teoria geozentrikoa lurra unibertsoaren erdian kokatzen zuen antzinako teoria da. Antzinako grekoek proposatuta. Lurra unibertsoaren erdigunean geldirik zegoela zioten, izarrak, Eguzkia, planetak eta Ilargia inguruan biraka zebiltzala. -
Jan 5, 1543
Kopernikoren eredu helioozentrikoa
1.Eguzkia geldi dago sistemaren erdian.
2.Lurrak bi higidura ditu: errotazioa eta translazioa.
3. Ilargia lurraren inguruan egiten du bira.
4. Planetek distantzia desberdinetan egiten dudute bira Eguzkiaren inguruan.
5. Izarren esfera geldi eta oso urrun dago. -
Jan 5, 1571
Keplerren legeak
Keplerren legeak Johannes Keplerek eguzkiaren inguruan planeten orbitak azaltzeko enuntziatu zituen. Tycho Brahe astronomo daniarrak egindako behaketak erabiliz atera zituen lege hauek. Keplerren legeak Newtonen grabitazioaren legearen eta mugimendu legeen konsekuentzia bezala ikusi daitekeen arren, egiatan alderantziz izan zen. Keplerrek behaketen eredu matematiko bat eman zuen, gero Newtonek interpretatu zituenak kalkulua eta fisika erabiliz. -
Zientziaren batasunari buruzko lehenengo teoria
Astroen higidura eta gauzek lurrazalean dutena lege berberek arautzen dituzte. -
GALILEO
1.Ilargiak mendiak eta haranak zituen. Astroak ez ziren perfektuak.
2. Jupiterrek sateliteak zituela eta horiek horren inguruan bira egiten zuten.
3. Artizarrak aldiak zituenez eta eguzkiaren inguruan egiten zuten bira. -
ERLATIBITATE TEORIA
Argiak hutsean duen abiadura konstante unibertsala dela adierazi zuen, eta horren balioa (c = 299792 km/s ) es dela inoiz aldatzen,foku igorlea eta behatzailea bata besteari dagokionez higitu arren. -
Erlatibitatearen teoria orokorra
Erlatibitatearen teoriak Albert Einsteinek XX. mendearen hasieran plazaratutako bi teoria hartzen ditu bere baitan, erlatibitate berezia eta erlatibitate orokorra, zeinak une hartan mekanika newtondarrak eta elektromagnetismoak zuten bateraezintasunari irtenbidea aurkitzeko asmoz garatu baitzituen. Erlatibitate berezia 1905ean argitaratu zuen, eta mende batzuk lehenago Galileok eta Newtonek garatutako mugimenduaren legeak berdefinitu zituen Maxwellen elektromagnetismoarekin bateragarri bihurtuz -
Gaur egungo eredu kosmologikoa
1.Nebulosa batzuk izarrez osaturiko galaxiak ziren, gurea bezalakoa.
2.Unibertsoa ez da estatikoa, etengabe hedatzen da
