-
lehenengo gizakiak sua kontrolatzen hasten dira
-
K.a. 70.000. - Arroka huts bat, maskor bat edo modu naturalean aurkitutako beste objektu bat goroldioz edo antzeko material batez betetzen zen, animaliaren-koipetan erauzi eta su hartzen zuena. -
Aldi horretan garatu ziren lehen olio-lanparak.
Grezia, Erroma eta Egipton dute jatorria. -
-
-
-
Argand petrolio-lanparez arduratzen hasi zen eta hura garatzeko hobekuntzak asmatzen hasi zen. Oinarrizko ideia zen airea zehar eta inguruan jariatzeko moduko metxa zilindrikoa izatea, sortutako argiaren intentsitatea handitzeko.
1784an, hainbat saiakera huts egin ondoren eta zenbait prototipo sortu ondoren, Argandek bere lanpararen funtzionamendua lortu zuen. -
1792 an William Murdoch gas-argiztapenarekin esperimentatzen hasi zen, eta urte hortan lehen gas-argia sortu zuen. -
Humphry Davy lehenengo karbono-arkua behatu zuen, elektrolisi-esperimentuetan pila voltaikoak (bateriak) erabili ari zegoenean. 10.000 lumenetik gorako lehen lanpara elektrikoa sortu zuen, kandelak baino 1.000 aldiz distiratsuagoa. -
Kerosenozko lanparak, parafina izenez ere ezagutzen direnak, erregai likidoz argiztatzeko gailuak dira, kerosenoa batez ere. Oso objektu erabilgarriak izan ziren artean energia elektrikorik ez zegoenean, bereziki landa-eremuetan. -
A. E. Becquerelek lehen lanpara fluoreszentea erakutsi zuen.
