-
Lurrun makinaren asmakuntza
James Watt-en lurrun makinak energia era errentagarriagoan eskuratzea ahalbidetu zuen, Lehen Industria Iraultzaren bultzada nabarmena eraginez. -
Hasiera gunea: Britania Handia
Fabrika eta mekanizazio prozesua (industrializazioa) Britainia Handian hasi zen.
- Lan esku ugaria zuen, eta baita produktuentzako merkatu zabala ere.
- Burdina meategiak eta ikatz ugari (lurruna sortzeko) ere bazuen
- Pentsamolde liberala oso hedatua zegoen -
Period: to
LEHEN INDUSTRIA IRAULTZA
XVIII. mendearen bigarren erdialdera arte, produktuen eraldaketa eskuzkoa zen eta eskulangile – lantegi txikietan egiten zen. Langile berak ekoizpenaren atal guztiak betetzen zituen, eta gremioen arauak errespetatu behar zituen. Baina mende amaieratik, fabriketan biltzean eta prozesua mekanizatzea eragin zuen -
TRENBIDEAREN sorrera (Stephenson)
Trenbidearen lehen linea inauguratu zen Inglaterran.
Trenbidea gero eta arinagoa eta seguruago bihurtu zen, eta mundu osoan zehar eraikitzen hasi zen. -
GARRAIOEN IRAULTZA
Lurrun-makina itsas garraioan (1807) eta lehorreko garraioan (1825) aplikatzearekin hasi zen. -
NABIGAZIOAREN GARAPENA
Clermont, Fultonen lehenengo lurrunezko itsasontzia egin zuen.
→ Fulton- lurrun – motorrez propultsaturiko itsasontziak.
→ Burdinezko kroskoak
→ Ontziak espezializatzen
→ Suezko kanala ireki zen -
Hasierako industria nagusiak: EHUNGITZA eta SIDERURGIA
● Kotoiaren ehungintza- lehengai ugari
inportatzen zuten kolonietatik eta makina espezializatuak erabili = produktibitatea hazi + merkatua zabaldu. ● Industria siderurgikoak- ikatz minerala erabili + LABE GARAI modernoak -
ENPRESA HANDIEN SORRERA
-S.A.ren sorrera. eta familiek zailtasunak zituzten makina berriak erosteko = SOZIETATE ANONIMOAK enpresa sortu ziren.
-Enpresak handitzeko eta merkatuak kontrolatzeko grinak enpresa – kontzentrazio prozesua sortu zuen, hainbat enpresak bat eginez. -
BANKA MODERNOAREN SORRERA
-Enpresei maileguak uzten zizkizeten. -Biztanleek bankuan gordetako aurrezkiak industrian inbertitzeko eta irabaziak eskuratu erabiltzen hasi zituzten. -
Period: to
BIGARREN INDUSTRIA IRAULTZA
Potentzia industrial berriak sortzen
eta garatzen hasi ziren, ikatza beharrean, elektrizitatea eta petrolioa erabiltzen hasi ziren. -
INDUSTRIA BERRIAK
Ehungintzak garrantzia galdu zuen, eta ondorengo industria eta sektoreak sortzen eta boterea eskuratzen hasi ziren:
- INDUSTRIA SIDERURGIKOA - (bihurgailuaren asmakuntza)
- ELEKTRIZITATE – INDUSTRIA - ( garraio eta komunikabide berriak)
- KIMIKA – INDUSTRIA - (produktu berriak sortu)
- GARRAIOEN SEKTOREA - (garraiobide berriak- automobilak eta hegazkinak) -
TAYLORISMOA
Produktibitatea handitzeko ekoizpen prozesua atazatan banatu zuen. Langile bakoitza ataza batean espezializatzen zen, eta egiten zuen lanaren arabera kobratzen zuen. -
FORDISMOA
Fordismoak taylorismoa hobetzen zuen, ataza bakoitzaren
artean zegoen denbora galera ekiditu zuen, muntaketa – kateak sortuz.
