-
Τζον Λοκ
Οι διαφωτιστές, είχαν ως πρότυπο το αγγλικό σύστημα διακυβέρνησης και ήταν επηρεασμένοι απο τον Τζον Λοκ. Ο Τζον Λοκ διατύπωσε την αρχή του κοινωνικού συμβολαίου, δηλαδή ότι οι κυβερνήσεις συγκροτούνται βάσει συμφωνίας με τον λαό. Η παρέμβαση αυτής της συμφωνίας παρέχει αυτόματα στον λαό το δικαίωμα της επανάστασης. -
Διαφωτισμός
Ο Διαφωτισμός είναι ένα ιδεολογικό κίνημα που είχε τάση για πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές,, για ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της επιστήμης και για την πίστη στην πρόοδο του ανθρώπου. -
Ένδοξη Επανάσταση
Η Ένδοξη Επανάσταση ήταν ένα πολιτικό γεγονός που συνέβη στην Αγγλία. Χαρακτηρίζεται από την αναίμακτη απομάκρυνση του βασιλιά Ιακώβου Β' και την ανάληψη της εξουσίας από τον προτεστάντη Γουλιέλμο Γ' της Οράγγης και τη σύζυγό του Μαρία Β'. Η επανάσταση έγινε με την υποστήριξη του αγγλικού Κοινοβουλίου. Το αποτέλεσμα ήταν η εγκαθίδρυση συνταγματικής μοναρχίας και η θέσπιση της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων που περιόρισε την εξουσία του μονάχη και κατοχύρωσε δικαιώματα για τους πολίτες. -
Βολταίρος
Οι εκφραστές, γενικά, βασιζόμενοι στον ορθό λόγο, προτείνουν λύσεις για τη βελτίωση του ανθρώπου και την ανάπλαση της κοινωνίας. Έτσι, ο Βολταίρος, για την υπεράσπιση των ιδεών του, δεν δίστασε να συγκρουστεί ακόμη και με το κράτος. -
Μοντεσκιέ
Ο Μοντεσκιέ ήταν Γάλλος εκπρόσωπος του Διαφωτισμού. Στο βιβλίο του " Το πνεύμα των νόμων " διατυπώνει την θεωρία της διάκρισης των εξουσιών σε νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική, με στόχο να αποτρέπεται ο κίνδυνος αυταρχικής διακυβέρνησης. -
Ρουσσό
Ο Ρουσσό, στο έργο του "Κοινωνικό Συμβόλαιο" το οποίο έγραψε το 1762, υπερασπίζεται την ελευθερία του ανθρώπου και δέχεται ως κυρίαρχη μόνο τη γενική βούληση. Η πολιτική θεωρία του Ρουσσό δεν εγγυάται μόνο την ελευθερία, αλλά και την ισότητα, όμως αυτό είναι κάτι που απαιτεί ριζοσπαστική αλλαγή στην κοινωνία. Στο έργο του "Αιμίλιος ή περί αγωγής", το 1762, διακήρυξε το σεβασμό της προσωπικότητας του παιδιού και καθόρισε τις αρχές μιας παιδαγωγικής μεθόδου που βασίζεται στη φυσική διδασκαλία. -
Αθανάσιος Πάριος
Κατά του ενθουσιασμού των προοδευτικών εκπροσώπων του Διαφωτισμού για τη δυτική παιδεία εκδηλώθηκαν, όμως, και αντιδράσεις από συντηρητικούς κύκλους. Παράδειγμα αποτελεί το έργο του Αθανάσιου Πάριου Αντιφώνησις προς τον παράλογον ζήλον των από της Ευρώπης ερχομένων φιλοσόφων. -
Άνταμ Σμιθ
Ο Άνταμ Σμιθ ήταν θεμελιωτής του οικονομικού φιλελευθερισμού. Στο έργο του "Έρευνα για τα αίτια του πλούτου των εθνών, διατυπώνει το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης και υποστηρίζει ότι αυτός ο νόμος ουσιαστικά ρυθμίζει την παραγωγή, τη διακίνηση και τις τιμές των αγαθών. -
Αδαμάντιος Κοραής
Ήταν εκπρόσωπος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Ήταν επηρεασμένος από την γαλλική σκέψη, υπέρμαχος της εξέλιξης και της προόδου. Απορρίπτει τις επαναστατικές ακρότητες και στις ιδέες ακολουθεί την μέση οδό. Yπερασπίζεται θερμά τις φιλελεύθερες ιδέες, υποστηρίζει τη μετακένωση και την παιδεία που οι δυτικοευρωπαίοι δέχθηκαν από την ελληνική κλασική Αρχαιότητα και αφοσιώνεται στην έκδοση αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων με προλεγόμενα, όπου εκθέτει τις γλωσσικές και παιδαγωγικές του απόψεις. -
Νεοελληνικός Διαφωτισμός
Νεοελληνικός Διαφωτισμός είναι ένα πνευματικό κίνημα που δημιουργήθηκε στην περίοδο 1750-1821, επειδή ο διαφωτισμός διαδόθηκε με καθυστέρηση λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που υπήρχαν στις τουρκοκρατούμενες ελληνικές περιοχές. -
Ρήγας Βελεστινλής
Ο Φεραίος ήταν ένας σημαντικός εκπρόσωπος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Μέσα από το έργο του, προσπαθεί να προετοιμάσει τους Έλληνες για την διεκδίκηση της ελευθερίας τους. -
Βιομηχανική Επανάσταση
Η Βιομηχανική Επανάσταση ήταν μια περίοδος ριζικών αλλαγών στην παραγωγή, την τεχνολογία και την κοινωνία, που ξεκίνησε στα τέλη του 18ου αιώνα στη Μεγάλη Βρετανία και επεκτάθηκε στον υπόλοιπο κόσμο. Βασικά χαρακτηριστικά της περιόδου ήταν η μετάβαση από τη χειροκίνητη εργασία στη μηχανική παραγωγή, η χρήση νέων πηγών ενέργειας, και η ανάπτυξη εργοστασίων. Επίσης, υπήρξε μεγάλη πρόοδος στους τομείς των μεταφορών. -
Πόλεμος της ανεξαρτησίας
Μετά τη λήξη του Επταετούς Πολέμου μεταξύ της Γαλλίας και της Αγγλίας, ο Καναδάς και η Λουιζιάνα περιήλθαν στην Αγγλία. Όταν όμως η αγγλική κυβέρνηση απαγόρευσε στους αποίκους την οικονομική εκμετάλλευση των νέων περιοχών, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Η δυσαρέσκεια κορυφώθηκε, όταν η μητρόπολη, επέβαλε στις αποικίες αφενός πρόσθετη φορολογία σε μια σειρά από προϊόντα, όπως το τσάι και η ζάχαρη, αφετέρου ειδικό φόρο χαρτοσήμου στις εφημερίδες και στα εμπορικά έγγραφα. -
Αμερικανική Επανάσταση
Η Αμερικανική Επανάσταση ήταν ο αγώνας των 13 βρετανικών αποικιών στη Βόρεια Αμερική για ανεξαρτησία από τη Μεγάλη Βρετανία. Η σύγκρουση ξεκίνησε το 1775 και το 1776 οι αποικίες κήρυξαν την Ανεξαρτησία τους, με τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας. Με τη βοήθεια της Γαλλίας, οι Αμερικανοί κέρδισαν τον πόλεμο και το 1783 υπογράφηκε η Συνθήκη των Παρισίων, με την οποία η Βρετανία αναγνώρισε τις Ηνωμένες Πολιτείες ως ανεξάρτητο κράτος. -
Συνέπειες της Αμερικανικής Επανάστασης
Οι πολιτικές και ιδεολογικές ζυμώσεις παραμέρισαν σταδιακά τις επιμέρους εθνικές ιδιαιτερότητες των αποίκων, έτσι δεν δημιουργήθηκε μόνο ένα νέο κράτος αλλά και ένα νέο Έθνος. Το Αμερικανικό Σύνταγμα, όπως και η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, απηχεί βέβαια και μεταφέρει στο πρακτικό πεδίο τις ιδέες του Διαφωτισμού. Ταυτόχρονα όμως προχωρεί περισσότερο, καθιερώνοντας δύο άγνωστους μέχρι τότε πολιτειακούς θεσμούς, το θεσμό της ομοσπονδίας και της αβασίλευτης δημοκρατίας. -
Έκρηξη της Επανάστασης
Η οικονομική κρίση υποχρέωσε τον βασιλιά Λουδοβίκο να επαναφέρει ως υπουργό οικονομικών το Νεκέρ, ο οποίος πρότεινε ως μόνη λύση τη σύγκληση των Γενικών Τάξεων, για να εγκρίνουν νέους φόρους. Η Τρίτη Τάξη, όμως, διαπίστωσε ότι ο αντικειμενικός στόχος ήταν η επιβολή νέων φόρων που θα πλήρωναν μόνο αυτοί. Η αντίδραση τους υπήρξε άμεση και με το επιχείρημα ότι εκπροσωπούσαν το 98% των Γάλλων αυτοανακηρύχθηκαν Εθνική Συνέλευση, την οποία όμως ο Λουδοβίκος δεν αναγνώρισε. -
Γαλλική Επανάσταση
Η Γαλλική Επανάσταση ήταν ένα ιστορικό γεγονός που οδήγησε στην κατάρρευση της απόλυτης μοναρχίας στη Γαλλία και άνοιξε τον δρόμο για τη δημοκρατία στην Ευρώπη. Ξεκίνησε το 1789 λόγω κοινωνικών ανισοτήτων, οικονομικής κρίσης και έλλειψης εκπροσώπησης των κατώτερων τάξεων. Η βασιλική οικογένεια εκτελέστηκε και η Γαλλία έγινε δημοκρατία. Η Επανάσταση γνώρισε βίαιες φάσεις, όπως η «Περίοδος της Τρομοκρατίας», και τελικά κατέληξε στην άνοδο του Ναπολέοντα Βοναπάρτη στην εξουσία. -
Το τέλος της Γαλλικής Επανάστασης
Αφού πλέον η επιβίωση της δημοκρατίας είχε εξασφαλιστεί, επιδιώχθηκε από την αστική τάξη η επιστροφή στο φιλελευθερισμό του 1789. Τη νομοθετική εξουσία ασκούσαν πλέον δύο σώματα: η Βουλή και η Γερουσία. Η εκτελεστική εξουσία ανατέθηκε σε πενταμελές Διευθυντήριο, που η εξουσία άρχισε να επανέρχεται. Εκφραστής αυτής της πολιτικής υπήρξε ο στρατηγός Ναπολέων Βοναπάρτης, του οποίου η φιλόδοξη πολιτική τροχιά άρχισε, όταν κατέστειλε με επιτυχία τη βασιλική αντεπανάσταση του 1793. -
Η εποχή του Ναπολέοντα
Στην αρχή ως ύπατος και μετά ως αυτοκράτορας, κατόρθωσε να καταλάβει μεγάλο μέρος στης Ευρώπης από την Ιταλία μέχρι την Ισπανία και την Πορτογαλία. Αντιμετώπισε νικηφόρα τους αντιγαλλικούς συνασπισμούς, αλλά η εκστρατεία του στη Ρωσία αποτέλεσε την αρχή του τέλους της γαλλικής κυριαρχίας στον ευρωπαϊκό χώρο. Σε δύο κρίσιμες μάχες, στη Λειψία και στο Βατερλό, ο Ναπολέων ηττήθηκε και εξορίστηκε από τους συμμάχους σε ένα νησί του Ατλαντικού, όπου και πέθανε το 1821. -
Οι επιδράσεις στον ελληνικό και βαλκανικό χώρο
Οι Έλληνες, απογοητευμένοι από τις αποτυχημένες προσπάθειες απελευθέρωσης τους από τους Τούρκους, στράφηκαν προς τη Γαλλία και τον Ναπολέοντα. Έτσι ο Ρήγας Βελεστινλής, προετοιμάζοντας την επανάσταση στην Ελλάδα, στηρίζει μεγάλες ελπίδες στη συνδρομή του Ναπολέοντα. Ανάλογα αισθήματα τρέφει και ο Κοραής. Όμως, μετά την συνθήκη στην Αμιένη φάνηκαν οι πραγματικές διαθέσεις του Ναπολέοντα. Οι ελπίδες των υπόδουλων Ελλήνων σε ξένη βοήθεια εξανεμίστηκαν για μια ακόμη φορά.