-
Walt Disney, 1901eko abenduaren 5ean jaio zen Chicagon. Bere haurtzaroa nekazari baten semearen antzekoa izan zen. Bere gurasoak Elias Disney eta Flora Call ziren; aitak, irlandar arbasoak zituen, eta Kanadatik Chicagora mugitu zen ezkondu eta gero. Bost anai-arrebetatik laugarrena zen.
-
Walt Disney, 1901eko abenduaren 5ean jaio zen Chicagon. Bere aitaren familia irlandarra baina Chicagora bizitzera joan ziren. Walt Disneyek bere haurtzaroan zehar hainbat aldiz aldatu zen bizilekuz. Ikasten zuen bitartean hanbat lanetan aritu zen eta azkenik Gurutz gorriaren anbulantzia zerbitzuan apuntatu zen.
-
1906an, Chicagon zegoen kriminalitatetik alde eginez, Marcelinetik hurbil zegoen baserri batera joan ziren bizitzera. Walt Disneyren hitzetan hau izan zen bere haurtzaroko momenturik onena; bere arrebak eta berak ezin baitzuten baserri lanetan aritu eta jolasten ematen zuten denbora osoa. Urte hauetan hasi zen Walt Disney marrazten eta trenekin lehen kontaktua izaten.
-
Aita oso gaixorik ipini zen, eta nahiz eta bere semeen laguntza eduki ez zen kapasa izan bere nekazal laboreetan aritzeko, hori izan zen baserria saltzeko arrazoia.
-
Aitaren gaixotasuna dela eta baserria saldu eta Kansas Cityr bizitzera joan ziren. Eliasentzat oso gogorra izan zen bere nekazal paradisua uztea.
Kansasen bizitzen ari zirela aita egunkariak banatzen hasi zen, Kansas City Starrerako, lan honetan Waltek eta bere neba Royk lagundu behar izan zioten. Lan oso gogorra izan zen, gaueko hamabietan altxatu behar baitzuten lanera joateko. -
1910ean Disney ikastolara joaten hasi zen, hain zuzen ere Benton Grammar School-era. Ez zen ikasle ona izan, egunkari banaketan aritzeak asko nekatzen baitzuen eta ondorioz askotan lokartuta gelditzen zen klasean. Klase orduetan esnatuta zegoela amesten zuen eta zirriborroak egiten aritzen zen.
-
1911ko ekainaren 8an graduatu zen.
-
Eliasek (aitak), egunkari banatzailearen lana utzi zuen eta Chicagoko O´Zell Company enpresaren jabeetako bat bihurtu zen; enpresa honek karbohidratodun edariak sortzen zituen. Disneyk bere ikasketak jarraitu zituen McKinley High Schoolen, aldi berean, bere aitarentzat lan egiten zuen eta arratsaldetan Chicagoko Arte Institutura joaten zen.
-
Udako oporretan Waltek lana aurkitu zuen, Santa Fe-ko tren geltokian gozokiak eta egunkariak saltzen aritu zen. Trenengatiko interes handia erakutsi zuen, hau bere lana baino gehiago interesatzen baitzion. Bere lanean ez zuen arrakasta handirik lortu, gehienetan merkantzia lapurtzen baitzioten.
-
1918an bere neba Royren pausuak jarraitu nahian, intitututikdesapuntatu eta ejerzituan alistatu zen. EZ zen ejerzituan sartu oso gaztea baitzen, baina Gurutze Gorrian sartzeko 17 behar zirela jakin zuenean Waltek bere jaiote dokumentua faltsutu zuen, 1901ean jaio beharrean 1900ean jaio zela jarri zuen, beraz 17 urte zituen jada. Onartu egin zuten, baina ez zen inoiz borrokan sartu. Bere prestakuntza amaitu zuenean Alemaniak armistizioa sinatu baitzuen eta jadaik gerra amaitu egin zen.
-
urte honetan Disneyek bere erantsukizun militarretatik errelebatua izatea eskatu zuen eta Estatu Batuetara bidalia izan zen. Walt azken urteetan erretzen hasi zen eta ohitura hau bere bizitza osoan zehar agerian egon zen.
-
Urte hauetan Disneyek bere lehenengo animazio konpainiak sortu zituen; bere lehenengo esperientziak izan zituen garai honetan, publizitatea eta animaziorako marrazkiak sortuz.
-
Ikasketa artistikoak egingo zituela erabaki zuenean, Kansas Cityra bueltatu zen bizitzera. Bere nebak inguruko banku batean lan eginten zuen, eta bere lagun bategatik lana aurkitu zuen Pesemen-Rubin Art Studioan. Waltek iragarkiak egiten zituen egunkari, zinema eta aldizkarientzako. Hemen Ubbe Iwwerks ezagutu zuen, zeinekin adiskidetasun handia lortu zuen eta biak batera beraien negozio propioa sortzea erabaki zuten.
-
1920ko urtarrilean Iwerksek eta Disneyek beraien proiektu berria ireki berri zuten, baina honek ez zuen arrakasta handirik izan, ez baitzituzten bezero askorik. Hala ere, ez zuten arazo handirik izan lana bilatzeko, lantegi berria itxi bezain laister Kansas City Film Ad-en kontratatu baitzituzten. Hemen, animazioarekin sortutako iragarkiak egin zituzten. Enpresa honetan lan egiten egon zen bitartean zinemako eta animazio teknika berriak esperimentatu zituen.
-
1922an Disneyek enpresa hori usteko eta bere enpresa propioa sortzeko kapasa zela pentsatu zuen eta horrela sortu zuen Laugh-O-Gram Films. Honetan, umeen ipuinetan eta maitagarrien ipuen klasikoetan oinarritutako animazioko film laburrak sortu zituen, hala nola, "Cenicienta" eta "El gato con botas".
-
1923an, azken film laburra (Alice's Wonderland) egin eta gero konpainia sosik gabe geratu zen, ondorioz Waltek bere kamera saldu zuen, honekin zinemaren hirira (Hollywoodera) joatekon behar zuen dirua eskuratu zuen. Los Angelesera eraman zuen gauza bakarra bere azkenengo film laburra izan zen, Alice's Wonderland. Akzio errealeko zuzendaria izan nahia zuen, horretarako Hollywoodeko estudiio guztietara joan zen, baina ez zuen arrakastarik izan; animaziora bueltatu behar izan zuen.
-
Esan dezakegu "Alice's Wonderland" zinema munduan sartzeko giltza izan zela; Nueva Yorkeko distribuitzale batek, Margaret Winkler, interesa erakutsi zuen filmagatik. Distribuitzaile honek Disney kontratatu zuen animazioareneta itrudi errealen nahasketa bidezko filmak sortzeko.
-
Bere lehengo izen Disney Brother's Studio izan zen baina geroago The Walt Disney Company bilakatu zen. Konpainia honek sortutako Alice Comedies-ek arrakasta handia lortu zuten, baina 1927an seriea amaitu egin zen, animazioek pertsona errealek baino arrakasta handiagoa baitzuten.
-
Mickie Mousen lehenengo agerrera 1928ko maiatzaren 15ean izan zen, PLane Crazyn. 1946. urtera arte Disney berak jarri zion ahotsa Mickie Mouseri. Disneyren lehen filmak mutuak izan ziren.
-
1928an Mickie Mousen lehengo agerrera gertatu zen eta 1935. urterarte oso famatua izan zen. 1936an Minnie Mouse sortu zuen Disneyek. 1930. hamarkadan MIckey Mouserekin harremandutako hainbat produktu atera ziren dendetara.
-
1930ean Mickey Mouse komikera egokitu zen; Disney gidoiak egiteaz arduratzen zen eta Iwerks irudietaz arduratzen zen.
-
1932an Disneyek Mickey Mouse sortzeagatik Ohorezko Oskarra jaso zuen.
-
Walt Disneyek hainbat sari jaso ditu bere filmengatik.
-
1932an Disneyek "Loreak eta Zuhaitzak" pelikulagatik animazioko film labur honenaren Oskarra jaso zuen.
-
1934an Disneyek "Hiru txerritxoak" filmagatik, animaziozko film labur onenaren Oskarra jaso zuen.
-
1935ean Disneyek "Dortoka eta erbia" film laburragatik Animaziozko Film Labur onenaren Oskarra irabazi zuen.
-
1935ean Nazio Sozietateek Disney saritu zuten Mickey Mousegatik; hau, "simbola nacional de la buena voluntad" izendatu zuten.
-
1936an Disneyek "three Orphan Kittens" film laburragatik, Animaziozko Film Labur onenaren Oskarra irabazi zuen.
-
1936an Disneyek Minnie Mouse eratu zuen,
-
1937an Disneyek "The Old Mill" film laburragatik, Animaziozko Film Labur onenaren Oskarra irabazi zuen.
-
1938an Disneyek "The Country Cousin" film laburragatik, Animaziozko Film Labur onenaren Oskarra irabazi zuen.
-
1939an Disneyek "Ferdinand the Bull" film laburragatik, Animaziozko Film Labur onenaren Oskarra irabazi zuen.
-
1940an Disneyek "Ugly Duckling" film laburragatik, Animaziozko Film Labur onenaren Oskarra irabazi zuen.
-
1942an Disneyek "Lend a Paw"film laburragatik, Animaziozko Film Labur onenaren Oskarra irabazi zuen.
-
1943an Disneyek "Der Fuerher's Face" film laburragatik, Animaziozko Film Labur onenaren Oskarra irabazi zuen.
-
1954an Disneyek "Toot Whistle Plunk and Boom" film laburragatik, Animaziozko Film Labur onenaren Oskarra irabazi zuen.
-
Walt Disney 1966ko abenduaren 15ean hil zen Burbanken (Kalifornia), 65 urte zituelarik.
-
1969an Disnetek "Winnie the Pooh and the Blustery Day" film laburragatik, Animaziozko Film Labur onenaren Oskarra irabazi zuen.
