-
1440
1440
Gutenbergek inprenta sortu zuen, izan ere, une horretatik aurrera ez zen ale bakoitza eskuz kopiatu behar. Gainera, liburuen salneurria jaitsi egin zen, eta horrela, jende gehiagorentzat ziren eskuragarriak. -
1453
XV
XV. eta XVI. mendeetan, europarrek aparteko lurralde hedapenari ekin zioten. -
1453
1453
Turkiarrek Konstantinopla konkistatu eta Bizantziar Inperioa hartu zuten. Ondorioz, Zetaren Bidea etenik geratu zen. Orduan merkatari europarrek bide alternatiboak bilatu behar izan zituzten. -
1459
1459
Akademiak. Kultura-guneak ziren: humanistek ideiak eta ezagutzak partekatzen zituzten haietan. Platondar Akademia nabarmendu zen, Cosimo Medicik 1459an Florentzian sortua. -
1469
1469
1469an ezkondu ziren Fernando eta Elisabet; Aragoiko erregearen semea lehenengoa, Gaztelako erregearen arreba bigarrena. -
1474
1474
Elisabet Gaztelako erregina egin zen -
1478
1478
Inkisizioa sortu zuten: zorroztasun handiz aritu zen eliza-auzitegia zen inkisizioa, eta heretikoak jazartzeaz arduratzen zen. -
1479
1479
Fernandok Aragoiko Koroa hartu zuen oinordetzan -
1482
1482
Diogo Caok Kongo ibaiaren bokalea aurkitu zuen -
1487
1487
Bartolomeu Dias Afrikaren hego-muturreko Esperantza Oneko lurmuturrera iritsi zen. -
1492
1492
kristautasunera bihurtu nahi izan ez zuten juduen kanporaketa agindu zuten. Kristautasunera pasatzen ziren juduek konbertitu zeritzen -
1492
1492
Errege-erregina Katolikoek Granadako Erresuma konkistatu zuten, penintsulako azken lurralde musulmana: Gaztelako Koroaren barnean geratu zen. Gutxi geroago, Melilla, Oran eta Afrika iparraldeko beste leku batzuk konkistatu zituzten. -
Period: Aug 3, 1492 to Sep 12, 1492
1492
Kristobal Kolon Amerika aurkitu zuen -
1494
1494
Tordesillako ituna sinatu zuten -
1496
1496
Kanaria uharteen konkista ere amaitu zuten, eta Kristobal Kolon Amerika aurkitzera eraman zuen espedizioa finantzatu zuten. -
Period: 1497 to 1498
1497-1498
1497an, Vasco da Gamak zuzendutako flota bat irten zen Lisboatik: flota lau itsasontziz zegoen osatuta. 1498an, hamar hilabeteren buruan, espedizioa Indiara iritsi zen -
Period: 1500 to
1500-1600
Humanismoa sortu zen. Europak aldaketa politiko, sozial eta ekonomiko sakona hasi zuen. -
1502
1502
Espainiako musulmanen kanporaketa edo kristautzea agindu zuten. Kristautasunera pasatzen ziren musulmanak morisko zeritzen. -
1504
1504
Aragoiko Koroari Napolesko Erresuma erantsi zioten -
1512
1512
Fernandok Nafarroako Erresuma konkistatu zuen, Elisabet hilik zegoela. -
1515
1515
Leon X.a aita santuak iragarri zuen induljentzia gehiago emango zituela: horiekin lortutako dirua Done Petri basilika berriaren eraikuntza finantzatzeko erabiliko zen -
1516
1516
Karlos I.ak –Filipe Ederraren eta Joana Eroaren seme– Espainiako tronua eta haren jabetzak hartu zituen oinordetzan amaren aldeko aiton-amonengandik. -
1517
1517
Alemaniako Martin Luther monjeak dokumentu bat argitaratuz erantzun zuen, 95 tesiak hain zuzen -
1517
1517
Karlos Flandesen jaio eta hezi zen. Hori dela eta, flandriar kontseilariak jarri zituen gobernu-karguetan 1517an, Espainiara iritsi zenean. -
Period: 1518 to 1521
1518-1521
1518an, Hernán Cortés Kuban itsasoratu zen, Mexikoko golkoa esploratzeko asmoz.
1519an Veracruzen lehorreratu zenean, konkistatzea erabaki zuen.
Cortés azteken hiriburuan sartu zen, Tenochtitlánen, eta Moctezuma enperadoreak egin zion harrera, era baketsuan. 1520an, aztekak matxinatu egin ziren, eta espainiarrek Tenochtitlánetik ihes egin behar izan zuten.
1521ean, Cortések Tenochtitlán okupatu eta suntsitzeko agindu zuen. Hurrengo urteetan, Mexikoko gainerako lurrak konkistatu ziren. -
Period: 1519 to 1522
1519-1522
Bi itsasoak elkartzen zituen itsasartea igaro zuten Magallaes itsasertza deritzona, eta ozeano Barean barna jarraitu zuten Filipinetaraino. Han hil zen Magallanes, eta haren kontramaisuak ordezkatu zuen espedizioaren zuzendaritzan: Juan Sebastian Elkanok. Hura munduari lehenengo itzulia eman zion, eta Lurra esferikoa dela frogatu zuen. -
1520
1520
Alemaniara abiatu zen, eta han enperadore izendatu zuten Karlos V.a izenarekin. -
Period: 1532 to 1533
1532-1533
Francisco Pizarrok inken inperioaren konkista antolatu zuen. inkek inperioaren barne-arazoez eta inkak gerra zibil batean zeuden une hartan aprobetxatu zuen Pizarro Cajamarca-ra iritsi ziren 1532an. Atahualpa inken enperadorea preso hartu zuten: hark urre asko eman baitzien , azkenik exekutatu egin zuten. 1533an konkistatzaileek Cuzco hartu zuten, inken hiriburua, baina lan luzea eta zaila izan zen lurralde osoa mendean hartzea: lurraldearen oso handia eta inkek mendietan aurre egin zietelako. -
1534
1534
Supremazia-akta kaleratu, eta erregea Ingalaterrako elizaren buru egin zen haren bidez. Doktrina anglikanoak katolizismoaren alderdi askori eutsi zien: denborarekin kalbinismoaren ezaugarri batzuk bere egin zituen, bai eta beste bereizgarri batzuk ere. -
1540
1540
Hala ere, ordena garrantzitsuena Jesusen Lagundia izan zen. Ignazio Loiolakoak fundatu, eta 1540an aita santuaren baimena jaso zuen. -
1543
1543
Nikolas Koperniko astronomoak Zeruko esferen birei buruz liburua argitaratu zuen 1543an. Liburu horretan teoria heliozentrikoa landu zuen. Teoria horrek defendatzen zuen Eguzkia unibertsoaren erdigunea zela, eta planeta guztiak, baita Lurra ere, haren inguruan biratzen direla. Elizak teoria geozentrikoa defendatzen jarraitu zuen: teoria horren arabera, Lurra zen unibertsoaren erdigunea, eta Eguzkia haren inguruan biratzen zen. -
Period: 1545 to 1563
1545-1563
1545 eta 1563 artean Trentoko Kontzilioa bildu zen katolikoak eta protestanteak baketzeko. Hori lortzeko, hainbat erabaki hartu ziren. -
1598
Filipe III.a errege bihurtu eta munduko inperiorik handi eta boteretsuena hartu zuen oinordetzan. -
1600
Ekialdeko Indietako Konpainia Ingelesa sortu zuen; Indian egin zituen ahalegin handienak konpainia horrek. Bertan, faktoriak sortu zituen. Faktoria horietan, hainbat produktu erosten zituen, geroago Europan saltzek -
Period: to
1600-1700
XVII. mendean, biztanleriak hazteari utzi zion Europako leku askotan. Europako biztanleria (errusia gabe) 75 milioitik 70 milioira jaitsi zen. -
1604
Kepler-ek planeten orbita eliptikoei buruzko teoria garatu zuen. -
Period: to
1604 eta 1609
Filipe III.ak eta haren balido Lermako dukeak kanpo-politika bakezalea gauzatu zuten. Ogasuna eta Gudarostea indartu nahi zituzten, eta gatazka belikoei geroago berriro heldu. Hauek sinatu zituzten: 1604an, bakea Ingalaterrarekin; eta 1609an, Hamabi Urteko Su-etena Probintzia Batuekin. -
1609
Moriskoak kanporatzea agindu zen dekretuz: 275.000 morisko joan egin ziren Espainiatik. Eskualde askori porrota ekarri zien horrek, jendez hustu baitziren. -
1609
Galileok bere behaketa astronomikoak hasi zituen -
1621
Filipe IV.aren kanpo-politika askoz ere erasokorragoa izan zen. 1621ean, Espainiak Probintzia Batuen aurkako Gerrari ekin zion berriro, eta Hogeita Hamar Urteko Gerran parte hartu zuen -
1625
Ahalegin militarra indartzeko, Armen Batasuna diseinatu zuen: gudaroste iraunkor bat, monarkiaren erresuma guztiek mantendua, bakoitzaren biztanleriaren eta aberastasunaren arabera -
1628
Harvey-k odol zirkulazioari buruzko bere teoria azaldu zuen. -
1635
Garaipenak katolikoenak izan ziren. Frantziak beldurra zuen Monarkia Hispanikoak ez ote zuen eskuratuko hegemonia, eta 1635ean, protestanteen bandoan borrokatzea erabaki zuen -
1637
Deskartesek geometria analitikoa sortu zuen, -
1640
Hainbat matxinada piztu ziren. Horien eraginez, Olivaresen erreformek huts egin zuten, eta krisialdi sakon batean murgildu zen monarkia. -
1640
Eskozian erlijioagatik piztutako erreboltekin batera, iraultza eragin zuten. -
1642
Ekintza iraultzaile horiek korapilatu egin ziren, eta 1642an, gerra zibila eragin zuten.
Parlamentuko lider batek hartu zuen boterea, Oliver Cromwell-ek, eta diktadura gogor bat ezarri zuen -
1642
Paskalek bere kalkulagailua aurkeztu zuen -
1643
Torricelik barometroa asmatu zuen. -
1648
1648an, Westfaliako Bakea sinatu eta Hogeita Hamar Urteko Gerra amaitu zen. -
1648
Espainiatik independizatu eta errepublika bihurtu ziren Probintzia Batuak. Zazpi probintziaz osatuta zegoen eta bakoitzak bere Parlamentua zuen. Ordezkariak Estatu Nagusietan biltzen ziren, eta baterako erabakiak hartzen zituzten bertan. -
1659
Frantziarekiko gerrak 1659ra arte iraun zuen. Pirinioetako Bakean, Espainiak Europako hainbat lurralde eman zizkion Frantziari. -
1662
Boylek ponpa pneumatikoa sortu zuen -
1682
Halleyk geroago bere izena izango zuen kometari behatu zion. -
1687
Newtonek grabitazio unibertsalari buruzko teoria aurkeztu zuen -
Period: to
1688 eta 1689
Cromwell hil eta diktadura amaitu ondoren, Parlamentuak monarkia ipini zuen. Baina 1688an beste iraultza bat behar izan zen, 1689an Eskubideen Aitorpen bat onesteko. Aitorpen horrek erregearen boterea mugatzen zuen, Parlamentuari botere handiagoa ematen zion, eta botereen banaketarako oinarriak finkatzen zituen. -
1700
Karlos II.a 1700ean hil zen. Testamentuan Filipe Borboikoa izendatu zuen oinordeko. Horren ondorioz, Ondorengotza Gerra hasi zen, eta Borboikoen dinastia frantsesak lortu zuen garaipena.