-
Garai berriek zekarten aldaketa uholdeari trabak jartzea zuten helburu epaitegi horiek, erlijioa ulertzeko molde zaharrari eusteko. Eliza Katolikoak eta kalbindarrek bultzatu
-
Aita Santuaren esanetara jarri zen, Kontraerreformaren aintzindaritzat hartuz
-
Eliza katolikoaren doktrinarekin bat ez zetozen liburuak galarazteko bidea izan zen, aurkikuntza zientifiko eta teoria askori bidea itxiz
-
18 urtetan teologo eta agintari gorenak bildu eta Elizak egin beharreko egokitzapenak erabaki zituzten. Herri bakoitzari bere hizkuntzan irakasteko aginpena bezalako erabaki azpimarragarriak hartu
-
Jaiotzen nafarra zen baina Lapurdikoa kontsideratzen den garai hartako idazle garrantzitsuenetakoa. Gero izan zen bere lanik aipagarriena
-
Mende horretako idazle garrantzitsuenetako. Bere lanak erlijioaren inguruan dira, bereziki otoitzei buruz idazten du. Gainera, autore aipagarri guztietatik zubereraz idazten ez duen bakarra da, bere idatziak prosan eginda daudelarik esaldi neurtuekin, horrela kantatzeko modukoak bihurtuz. Haren bertso lanak soilik heldu dira, hiru liburu kaleratu zituelarik:
- Manual debozionezkoa (1627)
- Noelak eta bertze kanta espiritual berriak (1631)
- Elizara erabiltzeko liburua (1636) -
Liburua ezagunena "Notitia Utriusque Vasconiae" (1638), Ipar eta Hego Euskal Herri historikoen berri ematen duena, latinez idatzia zegoena. Literatura kontuetan ere jantzia, "Art Poétique Basque" publikatu zuen. Honetaz gain, batutako esaera zaharrak eta berak asmatutako poesiak liburu bakarrean kaleratu zituen, "Les Proverbes Basques..." (1657). Ez zuen zuberera erabiltzen, Iparraldeko koiné edo hizkuntza komuna izan nahi lukeena baizik. Prosaz gain, bertsoak era idazten zituen.
-
Eliza katolikoaren doktrinarekin bat ez zetozen liburuak galarazteko bidea izan zen, aurkikuntza zientifiko eta teoria askori bidea itxiz
-
-
Hau Kontraerreformaren ondorioz zabaltzen hasten da, Frantzian Monarkia Katolikoa ezarri izana da adibide garbia
-
Apaiz honen obrarik zabalduena "Ontsa hiltzeko bidia" (1666), Zuberaz idatzitako lehen liburutzat jotzen dena. Idatzitako biak, debozio-liburuak dira, non erlijioari buruz hitzegiten duen, Bibiliatik jasotako aipuak eta kristau-idazleenak tartekatuz. Otoitzez eta ondo hiltzeko ondo bizitzen ikasi beharraren bezalako kontuez ere aritzen da.
-
Nafarroako errege zena Frantziako errege bilakatu, horretarako katoliko eginez
-
Erromako Elizak aginduta argitaruta zen Kontraerreformaren doktrinaren laburbilduma izan zen, lapurtera-behenafarreraz idatzi zena
-
Euskal gizarte zaharreko ohitura eta sinesmen askori bekatu larria iritzi ziotelako agintariek
-
Bere jaiotzen data ez dakigun arren, garaiko beste autore aipagarri bat da, euskaraz Axularrekin batera ikasi zuena. Doctrina Chrisitana (kristau-ikasbidea), da bere lanik garrantzitsuena, 1607an, eta honen bidez jendea euskara ikastera bultzatzen du
-
Nahiz eta kalbinista hauek burges eta noblea asko erakarri, ez zuten lortu Frantziako monarkiaz jabetzea, frantziar gehienak Eliza Katolikori lotu zitzaizkielako
-
Beste autore aipagarri bat, elizan erabiltzeko hiru debozio-liburu itzuli zituena, eta baita frantsesetik euskara hiztegi bat, beranduago argitaratu zena
-
XVII.mendean Lapurdin erlijio-gaiez kanpo argitara emandako lehen itzulpenaren egilea, "Itsasoko nabigazioenekoa" (1677), lapurtar askoren interesekoa, arrantzarekin zuten loturarengatik
-
Ziburutar apaiza honek liburu bat prosaz eta beste bat bertsoz kaleratu, bigarren hau "Deboten bibrarioa" (1665) ezaguna.
-
Obra handia eta ederra da, zinez. "Gero dioenak bego dio" atsotitzak laburbiltzen du edukia. Zereginak geroko uztea alferraren betiko leloa eta tranpa dela frogatzen du, horretarako, sinonimo ugari erabiltzeaz gain, autore klasikoen eta beste idazle askoren argudioak eta adibideak pilatuz eta era ederrean lotuz
-
-
Lapurdiko itsasaldea oso gune estrategikoa izateak ekarri zuen egoera ekonomiko onak ere eragina izan zuen literaturan. Hau da hegoaldean iparraldean baino literatura gehiago egoteko arrazoietako bat. Horrela, mende horretako idazle garrantzitsuenak Lapurdikoak izan ziren
-
Horrek, katolikatasuna hartzen ari zen boterea erakusten du
-
-
Mende hartako autore askok Sara/Ziburu/Donibane Lohizune herrien artean osatutako triangeluan jardun zuten, Sarako Eskola edo Taldea sortuz. Bertsoz nahiz prosaz moldatu beraien lanak, lapurtera bihurtuz Ipar Euskal Herriko euskalki literario nagusia