-
tussen de 11e en 14e eeuw groeide de bevolking van Europa met zo'n 0,25% per jaar
-
In de 11e en 12e eeuw ontwikkelde Atrecht zich tot een industriestad van formaat, die status en rijkdom afstraalde om het omliggende gebied en het bijbehorende graafschap Artesië
-
Vanaf de 11e eeuw veranderde er in Europa veel: de landbouw verbeterde, de bevolking groeide, de handel bloeide op en er ontstond weer een monetaire economie van grote omvang
-
-
-
In de 12e en 13e, midden in een periode van snelle economische groei, ontstonden ook ambachtsgilden: samenwerkingsverbanden van ambachtslieden met hetzelfde beroep. Het gilde was vakbond, belangenorganisatie, opleidingsinstituut en verzekeringsfonds in een en had tot doel de leden te beschermen tegen concurrentie
-
Vanaf de 13e eeuw kreeg de Hanze meer invloed in de Lage Landen en Engeland. Steden als Groningen, Deventer, Zwolle, Kampen en Zutphen waren lid en profiteerden van hun ligging aan het Hanzenetwerk. De Hanze wist grote handelsprivileges te krijgen in Brugge en stichtte daar zelf een eigen kantoor -
Rond 1300 waren Vlaanderen en Brabant het economische zwaartepunt van de Nederlandse gewesten. De stad Brugge nam de rol als handelscentrum over van Atrecht
-
In de 14e en 15e eeuw groeide Brugge uit tot belangrijkste trefpunt van de internationale handelaren van Europa en daarbuiten.
-
Guldensporenslag, waarbij de Vlaamse voetsoldaten het Franse ridderleger versloegen. -
-
-
-
- verplaatst hof van Bourgondië naar Vlaanderen
- stelt Staten-Generaal in
- stelt stadhouders aan
-
-
-
-
- installeert centraal bestuur in Brussel, en
- plaatst aan het hoofd een landvoogd(es)
- stelt ambtenarenapparaat in
- verbiedt verspreiding protestantse ideeën
-
een kerkelijke rechtbank, ingesteld die ''ketters'' (protestanten) moest opsporen -
steeds strengere plakkaten tegen het protestantisme. Met de Bloedplakkaten werd bijv het drukken, schrijven, verspreiden, bezitten van ketterse boeken en prenten, maar ook het bijwonen van ketterse bijeenkomsten en het huisvesten van ketters met de dood gestraft
-
Een groep lagere edelen stelden in 1566 een Smeekschrift op, waarmee zij het verzoek indienden de plakkaten af te schaffen
-
Onder leiding van stadhouder Willem van Oranje brak er een gewapende opstand uit tegen het Spaanse gezag -
waarbij kleine groepjes calvinisten openlijk in verzet kwamen, katholieke kerken bestormden en de rijkdommen vernielden -
Filips II werd officieel afgezet. In dit document verklaarden de opstandige, noordelijke gewesten dat zij het recht hadden een vorst af te zetten als hij zich als een tiran gedroeg -
-
-
-
- cogito ergo sum - ik denk dus ik ben
- alleen logisch redeneren zou de mens tot kennis en inzichten kunnen brengen: rationalisme
-
-
-
streden de Habsburgse en Spaanse monarchieën tegen de Duitse vorsten, geholpen door Zweden en later door de Fransen. Doordat er zoveel landen betrokken waren, had dit een negatief effect op de economische groei. In de zuidelijke Nederlanden vielen veel slachtoffers, werden steden geplunderd en dit leidde tot het economische verval van Vlaanderen
-
- tabula rasa - mens is net een leeg blad. Aangeboren kennis bestaat niet.
- nieuwe kennis kon je vergaren door zintuigelijke waarnemingen en eigen ervaringen, om hier vervolgens op te reflecteren
-
- legde basis vast van natuurwetten
- combinatie van rationalisme en empirisme in de wetenschap: onderzoek begint met waarneming en meting, waaruit een hypothese ontstaat die door middel van metingen wordt onderbouwd of tegengesproken
-
Tekenden Spanje en de Republiek de Vrede van Munster: er kwam een einde aan de opstand
-
Halverwege de 17e eeuw ontstond vanuit diverse ontwikkelingen in de Vroegmoderne Tijd een wetenschappelijke revolutie die de ontwikkeling van de wetenschap en de filosofie in een stroomversnelling bracht
-
-
-
-
-
-
Het rampjaar luidde het einde van de Gouden Eeuw
-
- trias politica: een scheiding van de macht in een wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht
-
Na het rampjaar 1672 waren de gouden tijden voor de Nederlandse Republiek voorbij. Door toenemende concurrentie in de wereldhandel raakte de Republiek haar leidende positie kwijt aan Engeland.
-
- de wil van het volk ''de algemene wil'', was zonder reserve gericht op het algemeen belang
- pas als de mens zich ontwikkelt, eigendommen en macht verzamelt, gaat eigenbelang en misleiding een rol spelen
-
- eigenbelang moest de mens niet verwarren met egoïsme
-
- het is voor de mens niet mogelijk om volledig objectieve kennis van de werkelijkheid te hebben
-
- grotere geloofsvrijheid
- afschaffing van de pijnbank
- een landelijke vaccinatie tegen pokken
- stichting van de eerste Russische universiteit en andere onderwijsinstituten
- oprichting van een speciale commissie om een grondwet op te stellen
- ''Alles voor het volk, niet door het volk''
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
was het politieke en maatschappelijke systeem in Frankrijk en grote delen van Europa vóór de Franse Revolutie van 1789.
-
-
-
- censuskiesrecht
- einde aan de standenmaatschappij: geen privileges voor bepaalde standen
- ook de koning was aan de grondwet gebonden
-
- benoemd zichzelf tot ''eerste consul''
- leidde een militaire dictatuur
- kroonde zichzelf in 1804 tot keizer
- brengt rust terug en voert de Code Napoleon in
-
-
-
-
-
-
In 1848 schreef hij samen met Engels, het Communistisch Manifest, later gevolgd door Das Kapital.
- revolutionaire ideeën over gelijkheid en volksinspraak -
-
- invoering van ministeriele verantwoordelijkheid met onschendbaarheid voor de koning
- recht van amendement (tweede kamer), recht van enquête (eerste kamer)
- rechtstreekse verkiezingen Tweede Kamer, Provinciale Staten en gemeentebesturen
-
-
- liberale grondwetten op basis van de scheiding der machten
- opkomst van emancipatiebeweging
- voortschrijdende democratisering
-
Ze werd in 1903 voorzitter van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht (VvVK). Ze voerde het woord bij diverse nationale en internationale bijeenkomsten waar het vrouwenkiesrecht werd gepropageerd. Uiteindelijk nam de Tweede Kamer in 1919 het wetsvoorstel voor Vrouwenkiesrecht aan. In 1922 mag de gerenommeerde huisarts en feministe Aletta Jacobs voor het eerst haar politieke stem uitbrengen
-
-
conservatieve en confessionele politiek-maatschappelijke stromingen maakten het politieke landschap in de 19e eeuw compleet. Naast liberalisme, socialisme, feminisme en nationalisme drukten zij een stempel op de voortschrijdende democratisering in westerse landen