-
Period: to
Επανάσταση 1866
Η πρώτη μεγάλη Κρητική Επανάσταση με αίτημα την Ένωση με την Ελλάδα. -
Ολοκαύτωμα Αρκαδίου
Το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου προκάλεσε κίνημα συμπαράστασης στην Ευρώπη. Ο Σουλτάνος αναγκάστηκε να παραχωρήσει τον Οργανικό Νόμο. -
Οργανικός Νόμος
- Η Κρήτη αναγνωριζόταν ως βιλαέτι της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, διοικούμενο από Γενικό Διοικητή μουσουλμάνο διορισμένο από τον σουλτάνο.
- Διεαιρέθηκε σε πέντε διοικήσεις και είκοσι επαρχίες.
- Θα μπορούσαν να διορίζονται και χριστιανοί υπάλληλοι στη Διοίκηση.
- Στη δικαστήρια μετείχαν χριστιανοί και μουσουλμάνοι, ενώ αιρετοί σύμβουλοι μετείχαν στη Γενική Διοίκηση και στα διοικητικά συμβούλια νομών και επαρχιών.
- Ισοτιμία των δύο γλωσσών.
- Φορολογικές ελαφρύνσεις.
-
Επανάσταση 1878
Αφορμή υπήρξε ένας ακόμα Ρωσοτουρκικός πόλεμος. Σύγχρονα ξέσπασαν επαναστάσεις σε Ήπειρο, Θεσσαλία και Μακεδονία. -
Σύμβαση της Χαλέπας
- Ο Γενικός Διοικητής Κρήτης θα μπορούσε να είναι και χριστιανός.
- Ο Γενικός Διοικητής θα είχε ένα σύμβουλο από το άλλο θρήσκευμα
- Στη Γενική Συνέλευση πλειοψηφούσαν οι χριστιανοί (49 χριστιανοί και 31 μουσουλμάνοι).
- Ιδρύθηκε Κρητική Χωροφυλακή.
- Η ελληνική επίσημη γλώσσα των δικαστηρίων και της Γενικής Συνέλευσης.
- Γενική αμνηστία.
- Σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις.
- Επετράπη η ίδρυση Φιλολογικών Συλλόγων και εφημερίδων.
-
Κρητική επανάσταση 1897
Η αντίδραση του ντόπιου μουσουλμανικού στοιχείου, και κυρίως των Τουρκοκρητών και των ατάκτων (βασιβουζούκων),στην εφαρμογή του νέου Οργανισμού ήταν και πάλι βίαιη. Μπροστά σ' αυτήν την κατάσταση, οι επαναστάτες των Χανίων, μεταξύ των οποίων ηγετική θέση είχε ήδη ο Ελευθέριος Βενιζέλος, υπέγραψαν ψήφισμα με το οποίο κήρυτταν την κατάλυση της τουρκικής κατοχής της Κρήτης και την ένωση με την Ελλάδα και καλούσαν το βασιλιά Γεώργιο Α' να καταλάβει το νησί. -
Ατυχής του '97
Η ενεργός ανάμειξη της Ελλάδας στην επανάσταση της Κρήτης ήταν η αφορμή του ατυχούς ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897. Η Ελλάδα υποχρεώθηκε να ανακαλέσει τις δυνάμεις της από την Κρήτη (21 Απριλίου) και το κρητικό όνειρο για την ένωση φάνηκε να διαψεύδεται για μια ακόμη φορά. Έτσι, οι ηγέτες των Κρητών αποφάσισαν να δεχθούν την προτεινόμενη από τις Μεγάλες Δυνάμεις λύση της αυτονομίας, την οποία ως τότε απέρριπταν κατηγορηματικά. -
Επανάσταση Θερίσου
Ο Βενιζέλος τον Μάρτιο του 1905 οργάνωσε ένοπλο κίνημα στο Θέρισο, μαζί με τους στενούς του συνεργάτες Κωνσταντίνο Φούμη και Κωνσταντίνο Μάνο. Αμέσως κήρυξαν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, χωρίς να τους κάμψουν οι απειλητικές διαθέσεις του πρίγκιπα και το κύμα τρομοκρατίας που εξαπέλυσε εναντίον τους.