-
Felipe V.ak bere erregealdia hasi zuen, Espainiako lehen Borboi erregea izan zen, Karlos II.a hil ondoren, horrek Espainiako oinordekotza gerra sortu zuen bere gorakadaren erruz. -
Utrechteko tratuarekin (Europako lurraldeak banatzen ditu) amaitu da Ondorengotza Gerra, eta Espainiaren zentralizazioa ekarri du horrek. -
Karlos III.ak, errege ilustratua bezala ere ezaguna, bere erregealdia hasi zuen, tarte horretan herrialdea modernizatzeko erreformak gehitu zituen, hezkuntzan, ekonomian eta administrazio publikoan hobekuntzak sartuz -
Espainako Errege Akademia sortu zen, gaztelaniaren arauak egonkortzeko eta erabilera zuzena sustatzeko. -
Erreforma administratiboak jarri ziren Amerikako kolonietan, zerga-bilketa eta kontrol politikoa hobetzeko, eta, hala, inperio onena lortzeko.
-
Napoleonen inbasioak Independentzia gerra eragin zuen, Madrilen maiatzaren 2ko altxamenduarekin hasita. -
Frantziaren okupazioari erantzunez, gobernu batzarrak sortu ziren Cadiz eta Sevilla hirietan, besteak beste, Frantziaren aurkako erresistentzia koordinatu nahian.
-
Cadizeko konstituzioa, La Pepa bezala ezaguna, gerran zehar aldarrikatzen da, subiranotasun nazionala eta eskubide indibidualak bezalako printzipio liberalak ezarriz. -
Fernanado VII.a tronura itzuli zen eta absolutismoa berrezarri zuen, horrek Kadizko konstituzioa baliogabetzen du eta liberalak jazarri zituen. -
Riegoren erabakia altxamendu militar bat izan zen, Fernando VII.a Kadizko konstituzioa berrezartzera behartzen zuena, horrek Hirurteko Liberala hasi zuen.
-
Fernando VII.aren heriotzak Karlistadetara daraman oinordetza-gatazka eragin zuen, Karlosen aldekoak aurrez aurre jarriz. -
Konstituzio kontserbadore berria aldarrikatu zuten, monarkiaren boterea indartzen zuena eta Cadizko konstituzioak ezarritako askatasunak mugatzen zituena.
-
Arte akademikoaren aurkako erreakzio gisa Frantzian sortu zen mugimendu artistikoa izan zen. Inpresionistek une iragankor baten argia, kolorea eta atmosfera atzematea zuten helburu. Ezaugarriak:
Aire zabaleko pintura.
Pintzelkada solteak eta agerikoak.
Kolore distiratsuak eta nahasi gabeak erabiltzea.
Eguneroko gaiak eta paisaiak.
Artista garrantzitsuak: Claude Monet, Pierre-Auguste Renoir, Edgar Degas, Berthe Morisot, Camille Pissarro. -
Iraultza Loriatsuak Isabel II.a boteretik kendu zuen bere gobernuarekin gustura ez zegoelako, eta ezegonkortasun politikoko eta erreformetako garaia hasi zuen.
-
Lehen Errepublika Amadeo I.aren abdikazioaren ostean izendatu zuten, baina arazo politiko eta sozial larriak ekarri zituen. -
Borboien berrezarkuntzarekin, Alfontso XII.a tronura igo zen, Gerra Karlistei amaiera emanez eta sistema politiko ukuilutsuagoa ezarriz, XX. mendera arte iraun zuen konstituzioarekin.
-
Inpresionismotik eboluzionatzen duen mugimendua. Artista postinpresionistek adierazpen emozional eta egitura handiagoa bilatzen zuten beren lanetan.
Ezaugarriak:
Kolorearen erabilera sinbolikoagoa.
Enfasia emozioan eta subjektibotasunean.
Formekin eta perspektibekin esperimentatzea.
Artista garrantzitsuak: Vincent van Gogh, Paul Cézanne, Paul Gauguin, Georges Seurat.
Lan aipagarria: La noche estrellada (1889), Van Gogh. -
Tradizio artistikoekin hautsi zuten mugimendu erradikalak. Abangoardiek adierazteko modu berriak bilatzen zituzten, aldaketa sozialak eta teknologikoak islatzeko. Fauvismoa (1905-1910):
Kolore biziak eta ez errealistak erabiltzea.
Artista nabarmena: Henri Matisse. Kubismoa (1907-1920):
Formak hainbat ikuspegitan zatitzea. Futurismoa (1909-1920):
Abiadura, teknologia eta modernitatearen ospakizuna. Surrealismoa (1924-1940):
Subkontzientea eta ametsak esploratzen ditu. -
1920: Horthyren diktadura Hungarian.
1921: Alderdi Nazional Faxista sortu zen Italian. Hitler Alderdi Naziaren buru bihurtzen da.
1922: Mussolini boterera heldu zen Erromako martxaren ostean.
1923: Primo de Riveraren diktadura sortu zen Espainian.
1924: Joseph Stalin bere boterea sendotzen hasi zen Sobietar Batasunean.
1926: Diktadurak Portugalen, Polonian eta Lituanian.
1929: Alexandro I.aren diktadura Jugoslavian. -
1932: Alderdi naziak irabazi zuen boto gehien Alemaniako hauteskundeetan.
1933: Hitler kantziler izendatu zuen Alemaniako presidenteak, eta bere diktadura hasi zen.
1935: Nuremberg-eko legeak Alemania nazian.
1936: Metaxasen diktadura Grezian.
1939: Francoren diktadura Espainian. -
Forma abstraktuen bidez emozioak eta kontzeptuak esploratzeko irudikapen figuratiboa utzi zuten mugimenduak. Espresionismo abstraktua (1940-1950):
Artistaren keinua eta ekintza azpimarratzea.
Artista nabarmenak: Jackson Pollock ( 1948), Mark Rothko. Arte abstraktu geometrikoa (1950):
Forma geometriko sinpleak erabiltzea.
Artista nabarmena: Piet Mondrian (Konposizioa II gorriz, urdinez eta horiz, 1930). -
1945: Ardatzaren porrota Bigarren Mundu Gerran; Erregimen naziaren amaiera eta Italiako faxismoa.
1946-1949: Komunismoaren sendotzea Ekialdeko Europan.
1949: Mao Zedong Txinako Herri Errepublika sortu zuen. -
1953: Joseph Stalinen heriotza; desestalinizazioa hasten da.
1961: Kuba Sobietar Batasunarekin bat egin zuen.
1975-1979: Pol Poten erregimena Kanbodian.
1976: Mao Zedongen heriotza; Iraultza Kulturalaren amaiera. -
Pop Art (1950 - 1970):
Herri kultura, komunikabideak eta eguneroko objektuak arte gisa ospatu zituen mugimendua.
Irudi komertzialak erabiltzea.
Kolore distiratsuak eta publizitate-teknikak.
Artista garrantzitsuak: Andy Warhol , Roy Lichtenstein Minimalismoa (1960 - 1970):
Artea bere funtsezko elementuetara murriztu nahi izan zuen mugimendua.
Ezaugarriak:
Forma sinpleak eta errepikakorrak.
Material industrialen ikuspegia.
Artista garrantzitsuak: Donald Judd, Dan Flavin -
Arte kontzeptuala (1960 - 1980):
Itxura fisikoa baino gehiago, obraren atzean dagoen ideia da garrantzitsuena.
Artista nabarmenak: Joseph Kosuth (Una y tres sillos, 1965), Marcel Duchamp (aitzindaria bere Iturria lanarekin). Postmodernismoa (1980 - 2000):
Mugimendu eklektikoa, estilo historikoak eta elementu garaikideak nahasten dituena. Arte tradizionalaren narratiba handiak kritikatzen ditu. -
1989: Berlingo harresia erori zen (Ekialdeko Europan komunismoaren amaiera).
1991: Sobietar Batasuna desegitea. -
Arte garaikideak estilo, teknika eta gai ugari biltzen ditu. Globalizatua, diziplina artekoa eta aurrerapen teknologikoen eragina du.
Ezaugarri nagusiak:
Teknologia digitala, adimen artifiziala eta errealitate birtuala erabiltzea.
Gai sozialak, hala nola klima-aldaketa, nortasun kulturala edo desberdintasuna.
Ikuslea tartean sartzen duten instalazio interaktiboak.
Egungo artista nabarmenak:
Banksy (arte urbanoa kritika sozialarekin).
Yayoi Kusama (Infinity Rooms).
Ai Weiwei (arte politikoa).