-
Karlos II.a, El Hechizado, ondorengorik gabe hil zen. Honen ondorioz, gatazkak hasi ziren herrialdean eta nazioartean.
-
Karlos II.a erregearen heriotzak sortutako borroka. Felipe Borboikoa, Luis XIV.a Frantziako erregearen biloba, izan zen Karlos II.aren testamentuan agertzen zena. Baina, Karlos Austriako Artxidukearen aurka borrokatu behar izan zuen koroagatik.
- urtean, Karlos artxidukea Inperio Santuko enperadore bihurtu zen.
-
Itun honek Ondorengotza Gerrari amaiera eman zion, Felipe V.a Borboikoa errege izendatu zuten. Honek Planta Berriko Dekretuak aldarrikatu zituen. Espainiaren inperioa Europan desegin zen.
-
Bere agintaldia, Manuel Godoyren eskuetan utzi zuen. zen gehien bat.
Gqinera, Frantziako Iraultzaren eta gerra napoleonikoen ondoriozko ezegonkorturik zegoen Espainia bere erregealdian. -
Luis XVI.aren exekuzioa eta gero, Espainiak Frantziari gerra deklaratzen dio.
Gainera, Europako monarkiek Frantziako iraultzaren efektuen beldur ziren. Bi urte ondoren, akordio bat egin eta Frantzia eta Espainia aliantza bat ziren. -
Tik Tok [ https://vm.tiktok.com/ZNeEKH355/ ] Bideo honek Frantzia eta Britainia Handiaren arteko arazoak azaltzen ditu. Hasieran Trafalgarko gudua azaltzen du, Napoleonen porrota, baina honetaz aparte, nola heldu ziren puntu horretara arte azaltzen du.
-
Napoleon eta Manuel Godoyren (Karlos IV.aren lehen ministroa) arteko hitzarmena, Frantziako armadari Espainian sartzeko eta Portugal inbaditzeko baimena ematen ziona, Britainia Handiaren aliatua baitzen. Hala ere, itunak desadostasuna sortu zuen Espainiako biztanleriaren sektore batean, batez ere Frantziarekin izandako aliantzaren aurkarien artean.
-
Espainiako nobleziak gehien bat, Godoyren erreformei aurka egin eta Fernando printzearen aldeegin zuten, matxinada hau eraginik. Godoy kargugabetu zuten eta Karlos IV,ak abdikatu egin zuen, Fernando VII.a errege izateko. Egoera honek Espainiako boterea desegonkortu zuen eta horregatik Napoleoni esku hartzea erraztu zioten. Honek Baionara joateko konbentzitu zuen eta han abdikatzera behartu zion, horrela bere anaia Josef I.a boterean jarriz.
-
"Monteleóngo artilleriako parkearen defentsa" margolanak 1808ko maiatzaren 2ko Madrilgo matxinada irudikatzen du, non Daoíz eta Velarde kapitainak tropa napoleonikoen aurka borrokatu ziren. Haien sakrifizioak Espainiaren independentziaren aldeko borrokaren sinbolo bihurtu zen, 1808-1814ko Independentzia Gerran frantsesen okupazioari aurre eginez.
-
Cádizen bildutako Gorteek Espainiako lehen Konstituzioa idatzi eta onartu zuten. Konstituzio horrek monarkia konstituzionala ezarri zuen gobernu-sistema gisa eta printzipio liberalak sartu zituen, hala nola botereen banaketa eta nazioaren subiranotasuna. Espainiako historiako mugarri garrantzitsua izan zen, erregearen botere absolutua mugatu eta herritarrei eskubide gehiago eman zizkielako.
-
Espainiara itzuli zen, eta konstituzioa indargabetzea eta sistema absolutista berrezartzea erabaki zuen.
-
- hamarkadatik aurrera, liberalak ekonomia sustatzen saiatzeko neurri batzuk jarri zituzten.
- urtean trenbidea inauguratu zen.
- urtean Meategien Buruzko Oinarrien legeak egin iren.
-
Fernando VII.a hil zen, Isabel II.a alaba oinordeko utziz. Bere anai Carlos María Isidrok ez zuen onartu eta tronua eskatzen zuen, horrek ,gerra zibila, Lehen Karlistada eragin zuen, karlistak (Karlosen aldekoak) eta isabeldarrak (Isabel II.aren aldekoak) artean.
-
Estatuto Errealaren porrotaren ondoren, 1837ko Konstituzioa onartu zen, monarkia konstituzionala ezarri eta erregearen boterea mugatu, Espainiaren liberalizazioaren bidean urrats bat eginez.
-
Isabel II. 13 urte zituela adinez nagusi deklaratu eta bere ama María Cristina erregentziarekin bukatuz, boterearen ardura bere gain hartu zuen.
-
Youtube [ https://youtu.be/F7oVU0Zb35U?feature=shared ] Bideoan Isabel II.aren erregealdiaren amaiera azaltzen da, eta 1869ko konstituzioa ere bai. Gainera amaieraraino heltzen bazarete, Amadeo I.aren erregetza eta Lehen Errepublika ere azaltzen dira. Beraz, bideo honekin, Gloriosa iraultza (1868), konstituzioa (1869), Amadeo I.aren erregetza (1871-1873) eta Lehen errepublika (1873-1874), lau datak azaltzen ditugu.
-
Alfonso XII Espainiako errege izendatu zuten. Hori izan zen Berrezarkuntzaren hasiera.
Baina Borboi dinastia bueltatu zen, kontserbadoreek sustaturik. -
Honi esker, gorteen artean partekatutako subiranotasuna ezarri zen.
-
Alfonso XII.a hiltzean bere alarguna jarri zuten erregeorde. Erregimenaren iraupena ziurtatzeko itun hau sinatu zuten liberalak eta kontserbadoreak.
-
Lege honi esker, adinez nagusi ziren gizon guztiak botatzeko ahalmena lortu zuten, beraien dirua kontuan izan gabe.
-
Edvard Munch-en "The Scream" obra aukeratuko dut espresionismoa irudikatzeko, mugimendu honen ezaugarri nagusiak erakusten dituelako. Emozio sakon eta subjektiboak transmititzen ditu, lerro eta forma desitxuratuen bidez kaos emozionala adieraziz, eta kolore bizi eta kontrastatuek larritasuna ematen dute. Gainera, obra hau ezaguna egiten zaigu guztioi eta errezagoa da lan egitea ezaguna den zerbaitekin. Nahiz eta mugimendua baino lehenago egina izan, estiloaren prekursoretzat hartzen da. -
Espainiak Estatu Batuen aurka gerra galdu zuenean. Gerraren arrazoia, Kuba Espainiatik independente bihurtu nahi zuela zen, eta Estatu Batuak gerra hasi zuen espainiarrek kubatar portu batean itsasontzi bat hondoratu izana leporatuz. Horrela, Espainiak ez zituen bakarrik Kuba, baizik eta Puerto Rico eta Filipinas ere galdu. Kuba Estatu Batuen babespean geratu zen. Porrot honek Espainian umiliatu zuen, eta herrialdean jende askok uste zuen sistema politikoa eta gobernua zaharkituta zeudela.
-
Alemanian izan zuen garrantzi handiena, eta artearen bidez emozio sakonak adieraztea bilatzen zuen, errealitatearen irudikapen errealistaren gainetik. Honen ezaugarriak, kolore biziak eta kontrastagarriak, emozioak transmititzeko formak etaproportzioak desitxuratzea, gai subjektiboak, hauek askotan larrigarriak edo dramatikoak dira. Artista garrantzitsuak:
Edvard Munch
Ernst Ludwig Kirchner
Egon Schiele -
Kolore biziak eta ez-errealistak dituen mugimendua, modu espresiboan aplikatuta. Ez du errreslitate adieraztea bilatzen, kolorearen bidez emozioak transmititzea baizik. Artista garrantzitsuak:
Henri Matisse
André Derain
Maurice de Vlaminck -
André Derainen obra aukeratu dut fauvismoa irudikatzeko, mugimendu artistiko honen ezaugarri nagusiak dituelako.Kolore bizi eta ez-errealistak ditu, ikusten diren moduan, laranja, urdin eta berde tonu disdiratsuak, errealitatearen ordez esperientzia emozionala transmititzeko. Pintzelada ikusgarri eta askeek dinamismoa gehitzen diote lanari, fauvismoaren espontaneitatea erakutsiz. Gainera, forma simpleak eta ez oso espezifikoak direnez kolorearen garrantzia azpimarratzen da. -
Perspektiba tradizionala apurtzen duen arte korrontea da, objektuak forma geometrikoetan deskonposatuz eta ikuspuntu asko erakutsiz. Bi fase nagusitan bereizten da: kubismo analitikoa, abstraktuagoa eta detaileetan oinarritua, eta kubismo sintetikoa, koloretsuagoa eta irudiak sinplifikatua. Artista garrantzitsuak:
Pablo Picasso
Georges Braque
Juan Gris -
Abiadura, modernitatea eta teknologia goraipatzen dituen arte mugimendua da. Lerro diagonalak eta forma gainjartzeak erabiltzen ditu dinamismoa eta mugimendua irudikatzeko. Hiriko makinetan, industriaren garapenean eta bizitzaren abiaduran inspiratzen da. Artista garrantzitsuak:
Umberto Boccioni
Giacomo Balla
Gino Severini -
Aukeratu dut futurismoa irudikatzeko, Umberto Boccioni-ren lan ikoniko hau mugimenduaren ezaugarriak ondo islatzen ditu eta. Pinturak hiri moderno baten dinamismoa eta energia jasotzen ditu, gizakiak eta makinak kaos bizi batean bateratuz. Kolore biziak eta pintzelada dinamikoek etenik gabeko mugimendua transmititzen dute, aurrerapena, teknologia eta abiadura nabarmentzen dituen estilo futuristaren funtsa erakutsiz. -
Suitzan, Lehen Mundu Gerraren ondoren sortu zen, gerraren eta artearen arau tradizionalen aurkako protesta moduan sortutako mugimendu artistiko eta literarioa da. Artistek gizartearekin izandako dezepzioa adierazi nahi zuten, irrazionala eta suntsitzailea zela uste baitzuten.
Arte honen ezaugarriak absurdua, kaotikoa eta probokazioa dira. Eta collage, ready-mades eta moduko teknikak erabiltzen dira honetan. Artista garrantzitsuak:
Marcel Duchamp
Tristan Tzara
Hans Arp -
1917an, Lenin-ek Errusiar Iraultza burutu eta Tsar Nikolai II. botatzen du, Sobietar Batasuna sortuz. Komunismoaren oinarriak ezarri ziren, langile eta nekazarien boterearen aldeko ideologia bat, Estatu sozialista eta zentralizatua ezarriz. Hala ere, Stalin-en ondoren, Sobietar Batasuna krisi ekonomiko eta politikoak jasan zituen, eta 1991n desegin zen, kanpoko presio eta barruko erreformekin. -
Marcel Duchamp-en lana, dadaismoa irudikatzeko aproposa da bere ezaugarriak ondo erakusten dituelako. "Mona Lisa" obrari bigotea eta bizarra gehitu zizkion, arte klasikoaren errespetua probokazioz zalantzan jarriz. Manipulazio honekin, originaltasunaren eta klasikoen ideia kritikatzen du. Gainera, izenburua ironia linguistikoa gehitzen duen hitz-joko lotsagabe bat da, dadaismoaren umorea eta sormena erakutsiz. Obra honek, ironiaren, berrikuntzaren eta arte tradizionalaren aurkako jarrerak ditu. -
Mussolini 1922an boterea hartzen du Italiako gobernuan, faxismoaren oinarri ideologikoak jarraituz. Nazionalismoa, autoritarismoa eta zentralismoa defendatzen ditu, Estatuaren kontrola eta oposizioaren zapalketa bultzatuz. Bigarren Mundu Gerraren porrotarekin, Mussolini erori eta exekutatzen dute, eta Italia errepublika demokratiko bihurtzen da. -
Inkontzientearen eta ametsen mundua esploratu nahi duen arte mugimendua da. Psikoanalisian oinarritzen da, Freud-en ideietan inspiratuta, eta irudi ilogiko, ustekabeko eta idealak aurkezten ditu. Surrealismoak errealitatearen eta irrazionaltasunaren arteko muga apurtzea bilatzen du. Bere ezaugarriak irrazionaltasuna, irudi fantastikoak eta automatismoa dira, ideiak modu askatuan adierazteko sormen teknika gisa. Artista garrantzitsuak:
Salvador Dalí
René Magritte
Max Ernst -
Salvador Dali-ren obra surrealismoa irudikatzeko aproposa da. Amets itxurako irudiekin, adibidez, urtzen ari diren erlojuak, logika zalantzan jarriz. Obra horrek subkontzientea esploratzen du, denbora eta oroimena bezalako kontzeptuak landuz. Teknika paregabearekin, Dali-k zehaztasuna eta fantasia uztartzen ditu, surrealismoaren funtsezkoa harrapatuz egunerokoa fantastiko bihurtuz. Gainera obra honen lan bat egin behar izan nuen 6. mailan eta surrealismoaz irakurtzean burura etorri zait. -
1933an, Hitler kantsiler izendatzen dute eta bere ideologia nazionalista eta ariarra ezartzen du Alemania osoan. Nazismoaren oinarriak autoritarismoa, nazionalismo erradikal eta arianismoa ziren, eta estatuaren kontrola totalitarioa zen. Bigarren Mundu Gerraren porrotarekin, nazismoa desegiten da 1945ean, eta Alemania berrantolatzen da. -
Franco 1936an altxamendu militarra burutzen du eta diktadura militarra ezartzen du Espainian, katolizismoa, militarismoa eta autoritarismoa oinarri hartuz. Haren agintaldian, oposizio politiko guztia zapaldu eta estatuaren kontrola zentralizatu egiten da. Franco hiltzearekin, Espainia transizio demokratikoari ekiten dio 1975ean, eta 1978ko Konstituzioarekin errepublika parlamentarioa sortzen da. -
Hau aukeratu dut, txikitatik ezaguna delako, guretzat hau memoria eta erresistentzia ikur bat da. Baina egia esan, nahiz eta 1937koa izan, kubismoaren hainbat ezaugarri aurkezten ditu, adibidez, desegituraketa geometrikoa, ikuspegi asko eta formen fragmentazioa. Gainera, kolore mugatua (zuria, beltza...) erabiliz dramatismoa eman, eta konposizio kaotikoak mugimendua transmititzen du. Nire ustez, nahiz eta ez esan hobeto irudikatzen duena mugimendua, ezaguna ezaterakoan aukera ona da.. -
Mao Zedong-ek 1949an Txina komunista ezartzen du, Komunistak lurraldearen agintea hartuz eta klase borroka eta lurralde-erreformak bultzatuz. Maoismoaren oinarriak marxismo-leninismoan oinarritzen ziren, baina bere agintaldian, politika eta ekonomiaren kontrol sozialista ezarri ziren. Mao-ren heriotzaren ondoren, Txinak erreformak hasi zituen, baina haren politika zorrotzak arazo ekonomikoak sortu zituen. -
Fidel Castro eta Che Guevarak 1959an Batista diktadorea tronutik botatzen dute eta Kuban komunismoa ezartzen dute. Erregimenaren oinarriak sozialismoan eta estatuko kontrol ekonomikoan oinarritzen dira, pribatizazioa deseginez eta industriak nazionalizatuz. Hala ere, kanpoko presioak eta barne kritikak jasan zituen, eta Raúl Castro-ek 2011n ekonomia erreformak ezarri zituen gobernuaren egonkortasuna bilatzeko.