-
ETA (Euskadi Ta Askatasuna) 1959an sortu zen, gazte talde bat EAJtik bereizi zenean. Diktadura frankistaren errepresioa ekiditeko helburuarekin hasi zen eta nazionalismo tradizionalaren ekintza faltan balioztatzen zuen borroka armatua. -
1977ra arte, ETAren atentatuek 70 hildako eragin zituen, baina urte hortatik 1986era, hildakoen kopurua nabarmen handitu zen, 450 hildako inguratze arte.
-
1965ean, IV. Asanbladatik aurrera, ETAk ekintza-errepresio-ekintza espiralaren estrategia bereganatu zuen. Helburua euskal herriaren gaineko errepresioa eragitea zen.
-
1966-67 artean, ETAk bere V. Asanblada egin zuen, non marxismoa hartu eta bi helburu nagusi finkatu zituen: Independentzia eta sozialismoaren eraikuntza. Erakundea lau frontetan banatzen da: militarra, politikoa, kulturala eta langilea. Teorian langileen fronteari lehentasuna ematen zitzaion arren, praktikan fronte militarrak pisu handiagoa zuen. -
1968an, ETAk nahita egindako ekintzen ondorioz hil ziren lehen pertsonak, eta inflexio-puntu bat izan zen erakundearentzat. -
VI. Asanbladan, ETAren gehiengoak, abertzaleegitzat jotzen dituztenak kanporatzea erabaki zuten. ETAren izena gutxiengo horri lotuta geratuko da, ETA V izena hartuko duena, aurreko asanbladan ezarritako printzipioei leialak izaten. Bestalde, gehiengoa duen sektoreak Liga Komunista Iraultzailearekin bat egin eta borroka armatuari uko egingo dio.
-
1973an, ETAk atentatu batean, une horretan Espainiako Gobernuko presidente zen Luis Carrero Blanco almirantea hil zuen. -
1974an, erakundeak beste zatiketa bat eduki zuen, eta bi adar sortu ziren: ETA militarra eta ETA politiko-militarra. Banaketa horren arrazoia, borroka armatua lan politiko egituratuago batekin osatu behar ote zen ala ez.
-
1977-79 artean, Espainiako Konstituzio berria onartu eta Euskal Herriari botere eta autonomia gehiago ematen dion Gernikako Autonomia Estatutua berretsi zen. Horrez gain, ETAko preso guztiak askatzea ahalbidetzen zuten hainbat amnistia aldarrikatzen dira.
-
Laurogeita hamarreko hamarkadan, kale borroka hasi zen. Horrez gain, talde armatuak, iraupen luzeko bahiketa ugari eta hilketak egin zituzten, batez ere agintarienak edo PPko eta PSOEko hautetsienak. Herritarrek manifestazio jendetsuekin eta elkartasun kanpainekin erantzun zuten.
-
ETAk su-etena iragartzen du, baina hamasei hilabete geroago hautsiko da eten bera hori. -
2000 urtetik 2006ra, ETAk su-eten iraunkorra iragarri zuen arte, 43 hilketa izan ziren, horien artean, politikari, epaile eta enpresari ezagunenak. Aldi berean, 11S (2001) eta 11M (2004) atentatuek terrorismoarekiko ikuspegia aldatu zuten.
-
ETAk Capbretonen, Frantzian, erasoa burutzea lortu zuen, eta bertan bi guardia zibil espainiar hil zituen, Raul Centeno eta Fernando Trapero. -
Zinegotzi sozialista ohia, Isaias Carrasco, Arrasaten erail zuten, baita Juan Manuel Piñuel guardia zibila, Luis Conde de la Cruz militarra eta Ignacio Uria Azpeitiko enpresaria. -
Azkenik, ETAk ekintza ofensiboen amaiera definitiboa iragarri zuen.