-
Επικράτηση της αστικής τάξης στην Αγγλία - Ένδοξη Επανάσταση
Η αστική τάξη επικρατεί στην πολιτική σκηνή. Επιβάλλει το πολίτευμα της συνταγματικής μοναρχίας και του κοινοβουλευτισμού με την "Ένδοξη Επανάσταση". Έκτοτε η Αγγλία θα γίνει πόλος έλξης των αντιαπολυταρχικών ανθρώπων που επιθυμούν να ζήσουν σε φιλελεύθερες συνθήκες. -
Period: to
Διαφωτισμός - Αιώνας των Φώτων
Δημιουργία ενός ιδεολογικού κινήματος με σημαντική επίδραση για τον κόσμο έως και σήμερα. -
Period: to
Νεοελληνικός Διαφωτισμός
Ο Διαφωτισμός μεταδόθηκε μέσω των παροικιών στο υπόδουλο Ελληνισμό, με κάποια καθυστέρηση λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που επικρατούσαν. Η μεταβολή των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών επέτρεψε τη δημιουργία στον ελληνικό χώρο ενός πνευματικού κινήματος ανάλογου του Ευρωπαϊκού, που ονομάστηκε Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Εκπρόσωποί του: Ευγένιος Βούλγαρης, Ιώσηπος Μοισιόδακας, Δημήτριος Καταρτζής, Δανιήλ Φιλιππίδης, Γρηγόριος Κωνσταντάς, Αδαμάντιος Κοραής, Ρήγας Βελεστινλής. -
Period: to
Επταετής πόλεμος μεταξύ της Γαλλίας και της Αγγλίας
-
"Κοινωνικό Συμβόλαιο"
Οι διαφωτιστές ασχολήθηκαν με την ελευθερία του ατόμου και την ισότητα των ανθρώπων. Ο Ρουσσώ στο έργο του "Κοινωνικό Συμβόλαιο" υπερασπίζεται τις αρχές αυτές και δέχεται ως κυρίαρχη την γενική βούληση. Η θεωρία του Ρουσσώ εγγυάται την ελευθερία και την ισότητα. -
"Αιμίλιος ή περί Αγωγής"
Ο Ρουσσώ στο έργο του "Αιμίλιος ή περί Αγωγής" διακήρυξε το σεβασμό της προσωπικότητας του παιδιού και καθόρισε τις αρχές μιας παιδαγωγικής μεθόδου που βασίζεται στη φυσική διδασκαλία. -
Η Αγγλία καταλαμβάνει τον Καναδά και τη Λουϊζιάνα
Μετά τη λήξη του Επταετούς Πολέμου (Γαλλία vs Αγγλία) ο Καναδάς και η Λουϊζιάνα που ανήκαν μέχρι τότε στην Γαλλία και την Ισπανία αντίστοιχα, περιήλθαν στην Αγγλία. Η αγγλική κυβέρνηση απαγόρευσε την οικονομική εκμετάλλευση των νέων περιοχών στους αποίκους, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Η δυσαρέσκεια κορυφώθηκε όταν η μητρόπολη επέβαλε αφενός πρόσθετη φορολογία σε μία σειρά από προϊόντα (π.χ. τσάι, ζάχαρη) και αφετέρου ειδικό φόρο χαρτοσήμου στις εφημερίδες και στα εμπορικά έγγραφα. -
"Περί εγκλημάτων και ποινών'
Από τους διαφωτιστές προτάθηκαν επίσης κοινωνικές μεταρρυθμίσεις για την προστασία της αξιοπρέπειας του ανθρώπου. Σημαντικό υπήρξε στον τομέα αυτό το έργο του Μπεκαρία, ο οποίος στο βιβλίο του "Περί εγκλημάτων και ποινών" αναφέρεται στον εξανθρωπισμό της ποινικής δικαιοσύνης. -
Διεκδίκηση αυτοδιοίκησης
Για πρώτη φορά, συνήλθαν στην Φιλαδέλφεια οι αντιπρόσωποι των δεκατριών αποικιών, οι οποίοι διεκδικούσαν την αυτοδιοίκησή τους και απηύθυναν στον βασιλιά μια διακήρυξη δικαιωμάτων. Η ανένδοτη στάση της Αγγλίας προκάλεσε την οριστική ρήξη των αποικιών με τη μητρόπολη. -
"Έρευνα για τα αίτια του πλούτου των εθνών"
Ο Γκουρναί εκφράζει με τη θεωρία του μία γενικότερη οικονομική αντίληψη που προοιωνίζεται τον οικονομικό φιλελευθερισμό (liberalismus), του οποίου θεμελιωτής είναι ο Σκώτος Άνταμ Σμιθ. Στο έργο του "Έρευνα για τα αίτια του πλούτου των εθνών" ο Σμιθ διατυπώνει το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης και υποστηρίζει ότι αυτός ο νόμος ουσιαστικά ρυθμίζει την παραγωγή, τη διακίνηση και τις τιμές των αγαθών. -
Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας
Η ιδεολογία της Αμερικανικής Επανάστασης στηρίχθηκε στη "Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας" που ψήφισε η συνέλευση της Φιλαδέλφειας στις 4/7/1776. Το έγγραφο αυτό που συντάχθηκε με την καθοδήγηση του Βενιαμίν Φραγκλίνου και του Τόμας Τζέφερσον αποτελεί την πρώτη πρακτική εφαρμογή των πολιτικών ιδεών του Διαφωτισμού. -
Η Γαλλία κηρύσσει πόλεμο στην Αγγλία
Η Γαλλία, επιθυμώντας να περιορίσει τη βρετανική αποικιακή αυτοκρατορία, συμμάχησε με τους Αμερικανούς και κήρυξε πόλεμο εναντίον της Αγγλίας. Την Γαλλία ακολούθησαν η Ολλανδία και η Ισπανία, ενώ η Ρωσία, η Δανία και η Σουηδία αντιστάθηκαν στην απόφαση της Αγγλίας να διενεργεί νηοψία σε πλοία ουδέτερων χωρών για την ανεύρεση εχθρικού φορτίου. -
Συνθήκη των Βερσαλλιών
Η Αγγλία μετά την διπλωματική της απομόνωση και την ολοκληρωτική ήττα της στο Γιόρκταουν, αναγνώρισε την ανεξαρτησία των 13 αποικιών. -
Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών
-
Συντακτικό Κογκρέσο
Μετά την κατάκτηση της ανεξαρτησίας, άρχισαν οι ζυμώσεις για τη δομή και τη συγκρότηση του νέου κράτους. Το Συντακτικό Κογκρέσο (Συνέλευση) που συγκλήθηκε το 1787 στη Φιλαδέλφεια κατόρθωσε να συγκεράσει τις δύο επικρατούσες αντίθετες τάσεις, τη μία που επιθυμούσε ισχυρή κεντρική εξουσία και την άλλη που επιδίωκε διατήρηση της αυτονομίας κάθε πολιτείας, και να ψηφίσει το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών. -
Κατάληψη την Βαστίλλης
Στην προσπάθεια της Συντακτικής Συνέλευσης να ψηφίσει Σύνταγμα συνάντησε την έντονη αντίδραση του βασιλιά, ο οποίος συγκέντρωνε στρατό στις Βερσαλλίες. Η ενέργεια αυτή προκάλεσε την αγανάκτηση του λαού, που έλαβε ενεργό δράση. Με το σύνθημα "Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη" ο λαός κατέλαβε τη Βαστίλλη, σύμβολο της απολυταρχικής καταπίεσης, αφού χρησίμευε ως φυλακή για τους αντιφρονούντες. -
Επαναφορά Νέκερ
Η οικονομική κρίση στην Γαλλία υποχρέωσε τον βασιλιά Λουδοβίκο να επαναφέρει ως υπουργό οικονομικών τον Νέκερ, ο οποίος πρότεινε ως μόνη λύση τη σύγκληση των Γενικών Τάξεων, τη συνέλευση δηλαδή των αντιπροσώπων και των τριών τάξεων, για να εγκρίνουν νέους φόρους. -
Αντιμετώπιση της κρίσης από τη γαλλική κοινωνία - Γαλλική Επανάσταση
Στη Γαλλία υπάρχει μία παρατεταμένη κρίση που καθίσταται ολοένα και οξύτερη. Η απόλυτη μοναρχία αποτελεί τροχοπέδη στη δραστηριότητα της αστικής τάξης θέτοντας υπό αμφισβήτηση την πολιτική και κοινωνική δομή του κράτους και επιδιώκοντας γενικότερες αλλαγές. Η αντιπαράθεση αυτή θα κορυφωθεί στο τέλος του 18ου αιώνα, όταν ο μοναρχικός θεσμός, αποκομμένος από τα δρώμενα, χωρίς να έχει συνειδητοποιήσει τις ζυμώσεις που έχουν συντελεστεί στη γαλλική κοινωνία θα βρεθεί αντιμέτωπος με την κρίση. -
Σύγκληση Γενικών Τάξεων
,την οποία ο Λουδοβίκος δεν αναγνώρισε. (2) -
Σύγκληση Γενικών Τάξεων
Όταν άρχισε τις εργασίες της η συνέλευση των τριών τάξεων, τα μισά περίπου μέλη της προέρχονταν από τους ευγενείς και τους κληρικούς και τα άλλα μισά από την Τρίτη Τάξη, η οποία υπερείχε με ελαφρά πλειοψηφία. Ενώ οι αντιπρόσωποι της Τρίτης Τάξης ανέμεναν την εξαγγελία μεταρρυθμιστικών προτάσεων από τον Λουδοβίκο, διαπίστωσαν ότι αντικειμενικός στόχος ήταν η επιβολή φόρων που θα πλήρωναν αυτοί. Αντέδρασαν άμεσα και εκπροσωπώντας 98% των Γάλλων αυτοανακηρύχθηκαν Εθνική Συνέλευση (1) -
Όρκος του Σφαιριστηρίου
Οι αντιπρόσωποι της Τρίτης Τάξης έδωσαν τον Όρκο του Σφαιριστηρίου στην αίθουσα των ανακτόρων που συγκεντρώθηκαν, με τον οποίο δεσμεύτηκαν να μην αποχωρήσουν αν δεν δώσουν σύνταγμα στη Γαλλία. Από φόβο μήπως συλληφθούν ανακήρυξαν τα μέλη της Εθνικής Συνέλευσης απαραβίαστα. Μετά την μάταιη απόπειρα του βασιλιά να εμποδίσει τη λήψη των αποφάσεων αυτών και την προσχώρηση στην Εθνική Συνέλευση αντιπροσώπων του κλήρου και των ευγενών, η Συνέλευση μετατράπηκε σε Συντακτική. -
Κατάργηση προνομίων
Η Συντακτική Συνέλευση προχώρησε στην κατάργηση των προνομίων, πράξη που σήμαινε και το τέλος το παλαιού καθεστώτος. -
Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη
Η Συντακτική Συνέλευση ψηφίζει την Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Με τη διακήρυξη αυτή προβάλλονται οι θεμελιώδεις αρχές του Διαφωτισμού (όπως ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη), πάνω στις οποίες θα θεμελιωνόταν το νέο καθεστώς. Ο βασιλιάς υποχρεώθηκε να επικυρώσει τα τετελεσμένα και να εγκατασταθεί στο Παρίσι, ώστε να βρίσκεται υπό τον έλεγχο των επαναστατών. -
Αδελφική Διδασκαλία του Κοραή
Ο Αδαμάντιος Κοραής είναι υπέρμαχος της εξέλιξης. Απορρίπτει τις επαναστατικές ακρότητες, ακολουθώντας τη μέση οδό στις ιδέες του. Υπερασπίζεται όμως θερμά τις φιλελεύθερες ιδέες με την Αδελφική Διδασκαλία που αποτελεί δριμύτατο κατηγορητήριο ενάντια στους εθελόδουλους και τους συντηρητικούς. -
Εκτέλεση Ρήγα Φεραίου
Ο Ρήγας οραματιζόταν κοινή εξέγερση όλων των βαλκανικών λαών εναντίον του δυνάστη και την ίδρυση μιας παμβαλκανικής Ελληνικής Δημοκρατίας. Τα σχέδιά του ματαιώθηκαν όταν οι αυστριακές αρχές τον συνέλαβαν στην Τεργέστη μαζί με τους συντρόφους του και τον παρέδωσαν στις οθωμανικές αρχές του Βελιγραδίου, όπου και εκτελέστηκε. -
Period: to
Ο Ναπολέων ως ύπατος
Ο Ναπολέων ως ύπατος και μετά ως αυτοκράτορας (1804-1815) κατόρθωσε να καταλάβει μεγάλο μέρος της Ευρώπης από την Ιταλία μέχρι την Ισπανία και την Πορτογαλία, ενώ ετοίμαζε απόβαση και στην Αγγλία. Αντιμετώπισε νικηφόρα τους αντιγαλλικούς συνασπισμούς. -
"Aντιφώνησις προς τον παράλογον ζήλον των από της Ευρώπης ερχομένων φιλοσόφων"
Κατά του ενθουσιασμού των προοδευτικών εκπροσώπων του Διαφωτισμού για τη δυτική παιδεία εκδηλώθηκαν και αντιδράσεις από συντηρητικούς κύκλους. Παράδειγμα αποτελεί το έργο του Αθανάσιου Πάριου "Aντιφώνησις προς τον παράλογον ζήλον των από της Ευρώπης ερχομένων φιλοσόφων". -
Ναπολεόντειος Κώδικας
Για πρώτη φορά μετά την ελληνική αρχαιότητα δίνεται στην έννοια πολίτης η σημασία του υπεύθυνου ατόμου με συνείδηση των υποχρεώσεων και των δικαιωμάτων του. Τα δικαιώματα αυτά κατοχυρώνονται και νομοθετικά, όχι μόνο με τα συντάγματα, αλλά και με τη θέσπιση Αστικού Δικαίου. -
Αφοσίωση Κοραή
Ο Κοραής υποστηρίζει τη μετακένωση, δηλαδή τη μετάδοση στους Έλληνες των αξιών και γενικότερα της παιδείας την οποία οι δυτικοευρωπαίοι δέχθηκαν από την ελληνική κλασική Αρχαιότητα και αφοσιώνεται, από το 1804, στην έκδοση αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων με προλεγόμενα, όπου εκθέτει τις γλωσσικές και παιδαγωγικές του απόψεις. -
Period: to
Ο Ναπολέων ως αυτοκράτορας
Ο Ναπολέων ως ύπατος (1799-1804) και μετά ως αυτοκράτορας κατόρθωσε να καταλάβει μεγάλο μέρος της Ευρώπης από την Ιταλία μέχρι την Ισπανία και την Πορτογαλία, ενώ ετοίμαζε απόβαση και στην Αγγλία. Αντιμετώπισε νικηφόρα τους αντιγαλλικούς συνασπισμούς. -
Period: to
Εκστρατεία στην Ρωσία
Η εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Ρωσία αποτέλεσε την αρχή του τέλους της γαλλικής κυριαρχίας στον ευρωπαϊκό χώρο. -
Μάχη στη Λειψία
Σε δύο κρίσιμες μάχες, στη Λειψία και στο Βατερλό (1815), όπου αντιμετώπισε τις ενωμένες ευρωπαϊκές δυνάμεις, ο Ναπολέων ηττήθηκε και εξορίστηκε από τους συμμάχους σε ένα νησί του Ατλαντικού, την Αγία Ελένη. -
Συνθήκη της Γάνδης
Το νέο (αμερικανικό) κράτος, παρά τις αρχικές δυσχέρειες, παρουσίασε ταχύτατη ανάπτυξη σε όλους τους τομείς και αναδείχθηκε σύντομα σε μεγάλη δύναμη. Με την συνθήκη της Γάνδης οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν στην Αγγλία την οριστική απομάκρυνσή της από την Αμερική. -
Συνέδριο της Βιέννης
Το πλέγμα των διεθνών σχέσεων προσδιόρισε και το συμβατικό πλαίσιο του μεταναπολεόντειου status quo που διατυπώθηκε, μετά από μακρές διαπραγματεύσεις των συμμάχων, με μια σειρά διπλωματικών πράξεων που είχαν ως επιστέγασμα τις αποφάσεις του Συνεδρίου της Βιέννης. -
Μάχη στο Βατερλό
Σε δύο κρίσιμες μάχες, στη Λειψία (1813) και στο Βατερλό, όπου αντιμετώπισε τις ενωμένες ευρωπαϊκές δυνάμεις, ο Ναπολέων ηττήθηκε και εξορίστηκε από τους συμμάχους σε ένα νησί του Ατλαντικού, την Αγία Ελένη. -
Θάνατος Ναπολέοντα
Ο Ναπολέων Βοναπάρτης πεθαίνει στην Αγία Ελένη. -
Δόγμα Μονρόε
Το νέο (αμερικανικό) κράτος, παρά τις αρχικές δυσχέρειες, παρουσίασε ταχύτατη ανάπτυξη σε όλους τους τομείς και αναδείχθηκε σύντομα σε μεγάλη δύναμη. Με την συνθήκη της Γάνδης οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν στην Αγγλία την οριστική απομάκρυνσή της από την Αμερική, ενώ με το Δόγμα Μονρόε εγκαταλείφθηκαν οριστικά οι αποικιακές βλέψεις των Ευρωπαίων στην ήπειρο αυτή.